- Ποινική δίωξη για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης και παραβάσεις της νομοθεσίας για το περιβάλλον και τα προστατευόμενα είδη ασκήθηκε από την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών, κατά των εμπλεκομένων στην υπόθεση παράνομης εμπορίας χελιού που προστατεύεται και απαγορεύεται η διακίνηση του εκτός συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η πρωτοφανής αυτή υπόθεση, που κινητοποίησε τις αρμόδιες αρχές σε πέντε ευρωπαϊκές χώρες -Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Πορτογαλία και Ιταλία- αφορά σε οργανωμένο κύκλωμα παράνομης εμπορίας του ευρωπαϊκού χελιού που φέρει την επωνυμία “Αnguilla Anguilla”.
Η τιμή του ξεκινά από τα 500 ευρώ το κιλό για να φθάσει στην Κίνα, όπου είναι ο τελικός του προορισμός τα 1.500 ευρώ το κιλό.
Το χρονικό της υπόθεσης με τα «χρυσά» χέλια
Όλα ξεκίνησαν όταν έφθασαν πληροφορίες από την Ισπανική Europole στην Αθήνα (αρμόδια υπηρεσία των Τελωνείων ΕΛΥΤ Αττικής) για οργανωμένη ομάδα που δρούσε στη χώρα μας με παράνομα κέρδη εκατομμυρίων ευρώ από την εμπορία – παράνομη- του προστατευόμενου χελιού.
Κατόπιν αυτού, ο Οικονομικός Εισαγγελέας Παναγιώτης Αθανασίου έδωσε εντολή στην αντεισαγγελέα Ελένη Μιχαλοπούλου να ξεκινήσει έρευνα.
Η εισαγγελική λειτουργός ζήτησε καταρχάς την άρση του τηλεφωνικού απορρήτου και συστηματική παρακολούθηση των εμπλεκομένων, ενώ μετείχε σε συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν για την οργάνωση της επιχείρησης από τη Eurojust προκειμένου να υπάρξει ανταλλαγή πληροφοριών και συντονισμένες συλλήψεις, όπως και έγινε.
Η έφοδος και οι συλλήψεις στη χώρα μας πραγματοποιήθηκαν την περασμένη Παρασκευή σε Αττική και περιφέρεια, συνελήφθησαν εννέα άτομα, ενώ παράλληλα συλλήψεις πραγματοποιήθηκαν και στην Ισπανία όπου δρούσε η «κορυφή» της εγκληματικής οργάνωσης.
Αναλυτικά το ενημερωτικό σημείωμα που εκδόθηκε από το γραφείο του Οικονομικού Εισαγγελέα έχει ως εξής:
«Κατόπιν πληροφοριών που είχε στη διάθεσή της η ΕΛΥΤ ΑΤΤΙΚΗΣ από την Ισπανική EUROPOLE για κύκλωμα παράνομης εμπορίας του ευρωπαϊκού χελιού Anguilla Anguilla, που δρούσε και στην Ελλάδα με παράνομα κέρδη εκατομμυρίων ευρώ, το Γραφείο του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος διενήργησε κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση.
Η επίκουρος εισαγγελέας οικονομικού εγκλήματος, που χρεώθηκε την υπόθεση, Ελένη Μιχαλοπούλου, αντεισαγγελέας πρωτοδικών, ανέθεσε την διενέργεια της προκαταρκτικής εξέτασης στην ΕΛΥΤ ΑΤΤΙΚΗΣ, η οποία με τη συνδρομή της Διεύθυνσης Οικονομικής Αστυνομίας ξημερώματα της Παρασκευής, 3/2/2017, προέβη σε επιχείρηση, παρουσία της ανωτέρω εισαγγελικής λειτουργού, με αποτέλεσμα τη σύλληψη όλων των μελών της εγκληματικής οργάνωσης.
Συγκεκριμένα, το ανωτέρω είδος χελιού, επονομαζόμενο ευρωπαϊκό χέλι, είναι είδος προστατευόμενης άγριας πανίδας, το οποίο απειλείται με εξαφάνιση, καθ’ όσον το χέλι δεν αναπαράγεται στην αιχμαλωσία και η υπεραλίευση του γόνου του έχει ως συνέπεια τη μείωση του πληθυσμού του κατά 90%.
Η εξαγωγή του από την Κοινότητα έχει απαγορευτεί με την ανωτέρω σύμβαση CITES, ενώ εντός της κοινότητας επιτρέπεται η διακίνηση του, ταξιδεύει την άνοιξη στη θάλασσα των Σαργάσσων (Β. Αμερική) για να γεννήσει.
Οι προνύμφες επιστρέφουν στην Ευρώπη, όπου στα ποτάμια της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας γίνονται γυαλόχελα (glass eels) του μήνες Νοέμβριο έως Μάρτιο και το ψάρεμα (παράνομο – διότι ακόμη και η αλίευσή τους είναι υπό περιορισμό ή απαγόρευση) των γυλόελων γίνεται τις νύκτες τις οποίες έχει νέα σελήνη.
Οι Ισπανοί, Γάλλοι και Πορτογάλοι ψαράδες, πουλάνε παράνομα σε ισπανική εταιρία στην τιμή περίπου των 500ευρώ / κιλό (ενώ νόμιμα η τιμή πώλησής του είναι περίπου 150-200 ευρώ).
Τα γυαλόχελα κατόπιν της αλίευσης τους υποφέρουν από έντονο στρες και γιαυτό στις εγκαταστάσεις της ισπανικής εταιρίας παραμένουν για 48 ώρες για να σταθεροποιηθούν. Μετά ακολουθεί ειδική συσκευασία (το γυαλόχελο χρειάζεται πολύ κρύο και καλά οξυγονωμένο νερό για να διατηρηθεί ζωντανό) και τα μεταφέρουν με ειδικό φορτηγό στη Βαρκελώνη, προκειμένου να ταξιδέψει για Ιταλία.
Αφού το φορτίο διασχίσει την Ιταλία (όπου πιθανόν γίνονται και εκεί κάποιες συναλλαγές) μεταφέρεται στην Αγκώνα προκειμένου να ταξιδέψει με πλοίο για την Ηγουμενίτσα. Από εκεί μεταφέρονται στις εγκαταστάσεις της ελληνικής εμπλεκόμενης επιχείρησης προκειμένου να ξεκουραστούν (το γυαλόχελο αντέχει ως και 40 ώρες ταξίδι) και να ανασυσκευαστούν και να ετοιμαστούν για το ταξίδι προς το Χονγκ Κονγκ.
Το φορτίο ταξιδεύει με αεροπλάνο με πτήση από το διεθνή αερολιμένα Ελευθέριος Βενιζέλος προς το Χονγκ Κονγκ, με στάση στην Κωνσταντινούπολη (συνολική ώρα πτήσης 16 ώρες).
Το γυαλόχελο πωλείται στην Κίνα στην τιμή των 1.500 €/κιλό περίπου, δηλαδή υπάρχει κέρδος για την ευρωπαϊκή οργάνωση από την αγοραπωλησία του περί τα 1.000 €/κιλό. Δεδομένου ότι κάθε φορτίο περιέχει 500-900 κιλά το κέρδος κάθε παράνομης αποστολής είναι από 500.000 € έως 900.000 € για την ευρωπαϊκή οργάνωση.
Από τα στοιχεία (έγγραφα, λογαριασμούς κ.α.) που είχαν συγκεντρώσει οι Ισπανοί από προηγούμενη επιχείρηση που είχαν πραγματοποιήσει στους εμπλεκόμενους Ισπανούς, βρέθηκαν έγγραφα στα οποία φαίνεται ότι σε μια αλιευτική περίοδο (Νοέμβριος 2013-Φεβρουάριος 2014) η Ευρωπαϊκή οργάνωση έλαβε από την Κινέζικη επιχείρηση- αγοραστή (Emperor Group) 7 εκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων περίπου τα 2 εκατομμύρια ευρώ τα έλαβε ο Έλληνας επικεφαλής της οργάνωσης (1 εκατομμύριο ευρώ κατατέθηκε σε λογαριασμό του εν λόγω που διατηρεί σε τράπεζα στο Χονγκ Κονγκ και τα υπόλοιπα σε μετρητά) και τα υπόλοιπα 5 εκ. € δόθηκαν στον Ισπανό επικεφαλή.
Αντίστοιχα, οι Κινέζοι αποκομίζουν καθαρό κέρδος 12.000 ευρώ/κιλό, αναλογιζόμενοι ότι κάθε κιλό με γυαλόχελα (περίπου 3.000 γυαλόχελα περιέχει ένα κιλό) μετατρέπεται μετά την εκτροφή του στην Κίνα σε 1.500 κιλά χελιών.
Βάσει των πληροφοριών που παρείχε στις Ελληνικές Αρχές η Ισπανική Αστυνομία (μέσω των εγγράφων, λογαριασμών αλλά και των τηλεφωνικών συνδιαλέξεων), η Επίκουρος Εισαγγελέας Οικονομικού Εγκλήματος αρχικά διέταξε την άρση του τηλεφωνικού απορρήτου και την παρακολούθηση των συνομιλιών. Έτσι οι ανακριτικές αρχές είχαν στη διάθεσή τους τόσο τη δομή, όσο και το πλήρες πρόγραμμα της εγκληματικής οργάνωσης. Την Παρασκευή, 27/1/2017 έλαβε χώρα στην EUROJUST κοινή συνάντηση των εμπλεκομένων χωρών (Ισπανία, Ελλάδα και ως παρατηρητές Γαλλία, Ιταλία, Πορτογαλία).
Στη Χάγη η ελληνική αποστολή απαρτιζόμενη από το Εθνικό μας μέλος στην EUROJUST, κ. Νικόλαο Ορνεράκη, την εισαγγελέα που χειριζόταν την υπόθεση, κ. Ελένη Μιχαλοπούλου και τον Προϊστάμενο της ΕΛΥΤ ΑΤΤΙΚΗΣ, κ. Πέτρο Μαλατέστα, ήρθε σε συμφωνία με την αντίστοιχη Ισπανική αντιπροσωπεία και συμφωνήθηκε να λάβει χώρα κοινή ταυτόχρονη επιχείρηση των Ελληνικών και Ισπανικών Αρχών με ορισθείσα ημέρα δράσης την Παρασκευή 3/2/2017.
Για την ημέρα της κοινής επιχείρησης στην EUROJUST συστάθηκε κοινό Γραφείο της Ελληνικής και Ισπανικής Αντιπροσωπείας, στην οποία εκπρόσωπος της χώρας μας ήταν ο κ. Νικόλαος Ορνεράκης, Εισαγγελέας Πρωτοδικών, προκειμένου να επιτευχθεί ο συντονισμός των επιχειρήσεων στις δύο χώρες.
Η επίκουρος οικονομικός εισαγγελέας με βάση την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία διέταξε τη δημιουργία μικτού κλιμάκιο δράσης απαρτιζόμενο από δυνάμεις της ΕΛΥΤ ΑΤΤΙΚΗΣ, προϊσταμένης ειδικής αρχής, και της ΔΙΕΘΥΝΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ, της οποίας η συνδρομή ήταν απαραίτητη για την ταυτόχρονη επιχείρηση στα πολλαπλά σημεία δράσης και έδωσε εντολή να ακολουθηθεί η αυτόφωρη διαδικασία, και συγκεκριμένα να λάβει χώρα κατεπείγουσα πραγματογνωμοσύνη για τη διαπίστωση του είδους του προς εξαγωγή χελιού, κατ’ οίκον έρευνες και συλλήψεις, και την 3/2/2017 έλαβε χώρα επιχείρηση.
Στο Αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος, όπου κατασχέθηκε φορτίο με γυαλόχελα, που παραδόθηκε προς εξαγωγή από την εγκληματική οργάνωση. Αμέσως μετά έλαβε χώρα κατ’ οίκον έρευνα στην αποθήκη, όπου συντηρούνταν ο υπόλοιπος πληθυσμός των γυαλόχελων, τα οποία η οργάνωση θα εξήγαγε τις αμέσως επόμενες μέρες.
Στη συνέχεια έλαβαν χώρα κατ’ οίκον έρευνες σε περισσότερα σημεία εντός και εκτός Αττικής, με παράλληλες συλλήψεις των μελών της εγκληματικής οργάνωσης. Αφού εξασφαλίστηκε η σύλληψη των Ελλήνων μελών της εγκληματικής οργάνωσης, μέσω του συντονιστικού γραφείου της EUROJUST ξεκίνησε αλυσιδωτή επιχείρηση στην Ισπανία με συλλήψεις μελών της εγκληματικής οργάνωσης στην Ισπανία.
Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών, όπου τους ασκήθηκε δίωξη πέραν των άλλων για τα κακουργήματα της σύστασης και ένταξης σε εγκληματική οργάνωση, της παράβασης του νόμου για το περιβάλλον και διενεργείται κυρία ανάκριση.
Στο Γραφείο του Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος συνεχίζεται οι προκαταρκτική εξέταση για τα αδικήματα της φοροδιαφυγής και του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.