Ομιλία Δ. Κωνταντόπουλου – «Έλεγχος και προστασία του δομημένου περιβάλλοντος»

Ομιλία του Δημήτρη Κωνσταντόπουλου, Ειδικού Αγορητή της Δημοκρατικής Συμπαράταξης στη δεύτερη ανάγνωση του νομοσχεδίου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Έλεγχος και προστασία του δομημένου περιβάλλοντος» στην Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου.

Κύριε Υπουργέ,

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

Ολοκληρώνεται σήμερα στην Επιτροπή μας η συζήτηση του σχεδίου νόμου για τον έλεγχο και την προστασία του δομημένου Περιβάλλοντος.

Ένα νομοσχέδιο με καλές προθέσεις, που περιέχει ωστόσο αποσπασματικές ρυθμίσεις, υποσχέσεις που θα μείνουν ανεφάρμοστες και αντιγραφή παλαιότερων διατάξεων.

Το αποτέλεσμα είναι το νομοσχέδιο να μην προσφέρει ουσιαστικά στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο. Αντίθετα, αυξάνει τη γραφειοκρατία και επιβαρύνει τους ιδιοκτήτες ακινήτων με επιπλέον κόστη.

Από την πρώτη στιγμή, τονίσαμε τις προβληματικές διατάξεις, καθώς και εκείνες που χρειάζονται αλλαγές και αναδιατύπωση καταθέτοντας μάλιστα και σχετικές τροπολογίες, τις οποίες σας καλούμε να κάνετε δεκτές.

Δεν μπορώ να μη σταθώ, στην καθυστέρηση που έχει επιδείξει η Κυβέρνηση επί 2,5 έτη ως προς την έκδοση εκτελεστικών πράξεων που προβλέπονταν στη νομοθεσία, Προεδρικών Διαταγμάτων και Υπουργικών Αποφάσεων.

Τρανό παράδειγμα η ηλεκτρονική ταυτότητα των κτιρίων και ο ηλεκτρονικός τρόπος έκδοσης των αδειών, που χρειάζονταν μόνο μια υπογραφή για να τεθούν σε ισχύ.

Η Κυβέρνηση δεν έβαλε αυτή την υπογραφή και τώρα οι διαδικασίες αυτές νομοθετούνται και πάλι από την αρχή.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

Το Νομοσχέδιο προβλέπει τη σύσταση νέων Υπηρεσιών, των Παρατηρητηρίων, σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.

Οι Υπηρεσίες αυτές, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στον έλεγχο του δομημένου περιβάλλοντος εκ μέρους της Πολιτείας.

Ωστόσο, δε διευκρινίζεται πώς και πότε θα στελεχωθούν.

Συμβούλια

Το Νομοσχέδιο προβλέπει τη δημιουργία Συμβουλίων, τα οποία ωστόσο ήδη λειτουργούν.

Το ζητούμενο ήταν να επιταχυνθούν οι κρίσεις τους, να λειτουργούν καλύτερα, προς όφελος του πολίτη.

Η αλλαγή της συγκρότησής τους, δεν επιλύει τα παραπάνω προβλήματα.

Ακόμα όμως και σε επίπεδο συγκρότησης, προτείναμε ότι στα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής θα πρέπει να μετέχουν και Πολιτικοί Μηχανικοί εκτός από Αρχιτέκτονες.

Κύριε Υπουργέ,

Τα Συμβούλια Αρχιτεκτονικής κρίνουν πλήθος περιπτώσεων κτιρίων που δεν αλλάζουν μόνο τις όψεις αλλά για παράδειγμα έχουν ανάγκη επισκευών κλπ, οπότε και τίθενται ζητήματα στατικότητας.

Επειδή λοιπόν, μπορεί να επηρεάσουν το φέροντα οργανισμό της οικοδομής, μόνο οι πολιτικοί μηχανικοί μπορούν να τα κρίνουν.

Το ίδιο είπαν και οι φορείς στην ακρόασή τους.

Επίσης, προβλέπεται ότι στα Συμβούλια και τις Επιτροπές, μετέχουν εκπρόσωποι του ΤΕΕ, χωρίς καμία αναφορά στους μηχανικούς ΤΕ.

Η λειτουργία των Συμβουλίων όπως προβλέπεται στο Νομοσχέδιο, θα προκαλέσει γραφειοκρατία και δυσλειτουργία.

Είναι αμφίβολο δε, αν θα μπορέσουν να στελεχωθούν σε όλη την Επικράτεια

Έκδοση οικοδομικών αδειών

Όπως ήδη έχουμε τονίσει, δεν υπάρχει καμία μεταρρύθμιση στο ισχύον πλαίσιο.

Τόσο ο ηλεκτρονικός τρόπος έκδοσης των αδειών, όσο και η έκδοση της άδειας με ευθύνη του μηχανικού προβλεπόταν ήδη.

Αυτό που χρειάζεται , είναι να δημιουργήσουμε στους μηχανικούς την ασφάλεια που χρειάζονται όταν εκδίδουν την άδεια.

Η πολυνομία και η έλλειψη ενός συστήματος όπου θα καταγράφονται συγκεντρωτικά όλες οι αλλαγές στη νομοθεσία έχουν ως αποτέλεσμα αφενός οι μηχανικοί να βαρύνονται με υπέρμετρες ευθύνες και αφετέρου να εκδίδονται άδειες χωρίς ουσιαστικό έλεγχο νομιμότητας από την Πολιτεία.

Σημειώνω, ότι έτσι κινδυνεύει να δημιουργηθεί νέα γενιά αυθαιρέτων.

Επίσης, δημιουργείται ένα Μητρώο καταγραφής των Μηχανικών στο άρθρο 49, που προϋποθέτει την ύπαρξη επαγγελματικών δικαιωμάτων.

Ακόμη όμως εκκρεμεί η έκδοση των Προεδρικών Διαταγμάτων για τον καθορισμό των επαγγελματικών δικαιωμάτων των διπλωματούχων πολιτικών μηχανικών και των μηχανικών ΤΕ.

Συνεπώς, το άρθρο δεν θα μπορεί ουσιαστικά να εφαρμοστεί.

Ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίων

Έχουμε τονίσει ότι είμαστε υπέρ των  ηλεκτρονικών διαδικασιών.

Μάλιστα, αν είχε εκδοθεί το ΠΔ που ήδη προβλεπόταν στη νομοθεσία και ήταν έτοιμο, η ηλεκτρονική ταυτότητα θα εφαρμοζόταν σήμερα.

Αυτό όμως που θα πρέπει να μας προβληματίσει είναι το κόστος.

Το κόστος για τη διαδικασία αυτή είναι μεγάλο και οι πολίτες δεν μπορούν να το αντέξουν.

Σας προτείναμε το κόστος αυτό να αφαιρείται από αντίστοιχους φόρους για το ακίνητο, αφού η ηλεκτρονική ταυτότητα εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και τον Πολεοδομικό σχεδιασμό της χώρας .

Ως προς τον πειθαρχικό έλεγχο των μηχανικών στο άρθρο 60, θα πρέπει να διευκρινισθεί ότι αυτός ασκείται από τις ενώσεις των μηχανικών.

Και στην περίπτωση των μηχανικών ΤΕ αυτή είναι η ΕΕΤΕΜ.

Έτσι θα υπάρξει και αντιστοιχία με τα οριζόμενα στο άρθρο 83.

Ηλεκτρονική ταυτότητα Δήμων

Πρέπει να υπάρξει μέριμνα, ώστε η διαδικασία να προχωρήσει ταυτόχρονα σε όλη την Επικράτεια.

Δεν έχουν όλοι οι Δήμοι τις ίδιες υποδομές, την ίδια οργάνωση, τους ίδιους πόρους, για να ανταποκριθούν στη διαδικασία αυτή.

Τράπεζα δικαιωμάτων δόμησης και Μεταφορά Συντελεστή

Πρέπει το σύστημα να είναι ηλεκτρονικό και απρόσωπο αν θέλουμε να έχουμε αποτελέσματα.

Η διαδικασία όπως προβλέπεται είναι γραφειοκρατική και απαιτεί άπλετο χρόνο.

Και έρχομαι στη ρύθμιση για τα αυθαίρετα .

Οι διατάξεις αντιγράφουν σε μεγάλο βαθμό τον ν. 4178/2013.

Ένα νόμο που κρίθηκε συνταγματικός στο ΣτΕ και αποδείχθηκε αποτελεσματικός στην πράξη.

Ήδη έχουν δηλωθεί περισσότερα από ένα εκατομμύριο αυθαίρετα.

Το Νομοσχέδιο προβλέπει χαμηλότερα πρόστιμα, κάτι που είναι θετικό εν μέσω της παρούσας συγκυρίας.

Θα πρέπει όμως να αντιμετωπιστούν με δίκαιο τρόπο οι ιδιοκτήτες που υπήχθησαν σε παλαιότερους νόμους και ήδη πλήρωσαν μεγαλύτερα πρόστιμα.

Πρέπει όλοι να πληρώνουν το ίδιο, οπότε οι επιλογές είναι δύο :είτε να τους επιστραφούν χρήματα, είτε να γίνει συμψηφισμός με οφειλές τους για το συγκεκριμένο ακίνητο, όπως ο ΕΝΦΙΑ.

Επίσης, κ. Υπουργέ, καθιερώνετε ως αναγκαία  προϋπόθεση τη μελέτη στατικής επάρκειας :

Έχουμε τονίσει τόσο εμείς όσο και οι φορείς, ότι το κόστος της μπορεί να είναι τεράστιο και να ανέλθει σε χιλιάδες ευρώ, ιδίως σε παλαιά κτίρια.

Ο έλεγχος της στατικότητας του κτιρίου είναι ιδιαίτερα χρήσιμος, ιδίως σε σεισμογενείς περιοχές, αλλά οι πολίτες δεν μπορούν να ανταποκριθούν.

Θα μπορούσε να επιχορηγηθεί από το ΕΣΠΑ ή να συμψηφισθεί με άλλες υποχρεώσεις των ιδιοκτητών.

Όπως επίσης, οι πολίτες δεν μπορούν να ανταποκριθούν σε ακόμα μεγαλύτερα πρόστιμα,  αναλόγως με την περίοδο που θα υπαχθούν στο νόμο.

Έτσι τιμωρούμε όσους βρίσκονται σε ανέχεια.

Ως προς την απαγόρευση μισθώσεων σε αυθαίρετα :

Πρέπει να ξαναδείτε τη διάταξη.

Δεν προσδιορίζεται ούτε πως θα βεβαιώνεται ότι δεν υπάρχει αυθαιρεσία ούτε ποιες θα είναι οι συνέπειες αν διαπιστωθεί στη συνέχεια αυθαιρεσία.

Για παράδειγμα, αν ένας μισθωτής διαπιστώσει ότι το μίσθιο έχει μια αυθαιρεσία, πώς θα επηρεάζεται η μίσθωση και τα δικαιώματα των δύο μερών ;

Για τις σταυλικές εγκαταστάσεις :

Αν θέλουμε να λύσουμε οριστικά το πρόβλημα των σταυλικών εγκαταστάσεων, αυτό που θα πρέπει να δούμε είναι η απλοποίηση των διαδικασιών για την αδειοδότησή τους, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ιδιαιτερότητες του επαγγέλματος των κτηνοτρόφων και την απόσταση στην οποία βρίσκονται συνήθως από τα αστικά κέντρα.

Κύριε Υπουργέ,

Σχετικά με τους πόρους από τα πρόστιμα :

Τονίσαμε και στη συζήτηση επί των άρθρων, ότι οι πόροι αυτοί πρέπει να κατευθύνονται σε δράσεις ανάπλασης, στις περιοχές που είναι επιβαρυμένες.

Το 25% που προβλέπει το Νομοσχέδιο για τους Δήμους δεν αρκεί.

Προτείνουμε το 50-60% των προστίμων να κατευθύνεται στις ανάγκες των Δήμων, το 15-25% στην Περιφέρεια και το 25% στο Πράσινο Ταμείο.

Επίσης, μεταφέρετε πόρους από το Πράσινο Ταμείο στο Υπουργείο.

Ο ν. 4178/2013 προέβλεπε ότι οι πόροι από τα πρόστιμα των αυθαιρέτων, πηγαίνουν εκεί που υπάρχει μεγάλη πολεοδομική επιβάρυνση από τα αυθαίρετα.

Με τη νέα διάταξη, πού θα κατευθύνονται οι πόροι αυτοί κ. Υπουργέ ;

Θα επιλέγετε κεντρικά εσείς ποιους δήμους θα χρηματοδοτείτε και ποιους όχι ;

Τέλος, ως προς την 28/7/2011 ως ημερομηνία υπαγωγής :

Το Νομοσχέδιο προβλέπει αυξημένα πρόστιμα για αυθαίρετα μετά την 28/7/2011.

Φυσικά και πρέπει να προστατευθεί το δημόσιο συμφέρον και το φυσικό περιβάλλον.

Υπάρχουν όμως και οριακές περιπτώσεις.

Όπως, όταν την 28/7/2011 είχε ήδη εκδοθεί οικοδομική άδεια του ακινήτου ή είχε ξεκινήσει η διαδικασία έκδοσης της άδειας αποδεικνυόμενη από δημόσια έγγραφα ή όταν οι αυθαίρετες κατασκευές έγιναν μετά την 28/7/2011 (ημέρα κατάθεσης του Νομοσχεδίου) και έως  την ψήφιση του ν. 4014/2011.

Οι περιπτώσεις αυτές, αν και οριακά δεν υπάγονται στον νόμο των αυθαιρέτων, θα επιβαρύνονται σύμφωνα με το Νομοσχέδιο με ιδιαίτερα αυξημένα πρόστιμα.

Γι’αυτό και θα μπορούσαν να εξεταστούν με μεγαλύτερη προσοχή.

Κύριε Υπουργέ,

Από το άρθρο 126 και εφεξής, το Νομοσχέδιο περιέχει πλήθος ρυθμίσεων για πολλά και διαφορετικά θέματα, στα οποία αναφερθήκαμε αναλυτικά στη συζήτηση επί των άρθρων.

Θα σταθώ ωστόσο και σήμερα στο άρθρο 127, όπου συναντώνται αφενός η ανάγκη κάθε πολίτη για θέρμανση ,και η αυτονόμησή του από το σύστημα θέρμανσης και αφετέρου οι ανάγκες των οικονομικά αδυνάτων, που καταδικάζονται να «παγώσουν» αφού για παράδειγμα δεν θα μπορούν να συντηρούν μόνοι τους, το σύστημα κεντρικής θέρμανσης στις πολυκατοικίες όταν οι εύποροι αυτονομούνται.

Πρέπει να αναζητήσετε συμβιβαστική λύση.

Το άρθρο 134, τίθεται στο πλαίσιο ολοκλήρωσης του διαχωρισμού ΔΕΗ ΑΔΜΗΕ.

Με τη διάταξη ολοκληρώνεται η συμφωνία για την διοίκηση του ΑΔΜΗΕ.

Είναι γνωστή η θέση μας, ότι η κυβέρνηση εκχώρησε στον ιδιώτη δικαιώματα μάνατζμεντ, που κανονικά αποδίδονται σε μετόχους πλειοψηφίας.

Άρθρο 139 – Κέντρο Αποτέφρωσης Νεκρών στον Ελαιώνα

Η ρύθμιση υποτίθεται ότι συμβαδίζει με το υπό έκδοση ΠΔ για τις χρήσεις γης.

Αυτό ωστόσο, δεν έχει ακόμη εξεταστεί από το ΣτΕ.

Έτσι, υφίσταται κίνδυνος η διάταξη να μην έχει έρεισμα, αν υπάρξει διαφορετική κρίση του ΣτΕ.

Και έρχομαι στις τροπολογίες που έχει καταθέσει η Δημοκρατική Συμπαράταξη

τις οποίες και σας καλούμε να κάνετε αποδεκτές.

Στο άρθρο 117,

Προτείνουμε την αναδιατύπωσή του, ώστε να υπάγονται στην ρύθμιση και οι περιπτώσεις όπου εντός του ίδιου οικοπέδου υπάρχουν δύο ή περισσότερα διατηρητέα και η υπέρβαση έχει γίνει σε ένα μόνο από αυτά.

Επίσης προτείνουμε την επέκταση των ρυθμίσεων για τις αυθαίρετες κατασκευές μονάδων υδατοκαλλιέργειας που προβλέπονται στο άρθρο 121 και στις νόμιμα λειτουργούσες μονάδες αφαλάτωσης.

Πρόκειται για ίση αντιμετώπιση όμοιων περιπτώσεων.

Στο Άρθρο 147,

Με την τροπολογία που καταθέσαμε, τίθεται σε σαφές χρονοδιάγραμμα η διαδικασία για τη μετεγκατάσταση και την απαλλοτρίωση των οικισμών Ακρινής και Αναργύρων.

Ο οικισμός της Ακρινής έχει χάσει τις παραγωγικές του δυνάμεις και κινδυνεύει με ερήμωση.

Τίθεται σοβαρό θέμα βιοπορισμού για τους κατοίκους.

Και είναι μια ρύθμιση που βρίσκει σύμφωνο το σύνολο της τοπικής κοινωνίας της Ακρινής.

Με την τροπολογία προβλέπεται υποβολή σχεδίου μετεγκατάστασης και έγκριση με ΠΔ εντός δύο μηνών, καθώς και έκδοση απόφασης για την απαλλοτρίωση σε συγκεκριμένες προθεσμίες.

Τέλος, να αναφερθώ στην τροπολογία της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, για παράταση ως τέλος του έτους της προθεσμίας για υποβολή αντιρρήσεων κατά των δασικών χαρτών που έληξε στις 25/9/2017.

Γνωρίζετε ότι οι πολίτες βρίσκονται σε αδιέξοδο με ευθύνη της Πολιτείας.

Οι Υπηρεσίες καθυστερούν να τους χορηγήσουν τα έγγραφα έχοντας επιβαρυνθεί και αυτές με μεγάλο φόρτο.

Σας καλούμε να την κάνετε αποδεκτή.

Περιμένουμε, κύριε Υπουργέ, να λάβετε υπόψη σας τις παρατηρήσεις μας και βεβαίως τις τροπολογίες.

Μπορείτε με τις αλλαγές και προσθήκες που προτείνουμε, να βελτιώσετε το παρόν νομοσχέδιο σημαντικά.

Εμείς τηρούμε στάση επιφύλαξης μέχρι την Ολομέλεια, ελπίζοντας πως θα επικρατήσει η λογική και η συναίνεση.