ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΤΡΙΧΩΝΙΔΑΣ ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΕΝΑ ΟΛΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

•  Του Δημήτρη Τραπεζιώτη, Δικηγόρου, πρώην Δημάρχου και Δημοτικού Συμβούλου

Επί των εξαγγελιών  της Αντιπεριφερειάρχη Αιτωλοακαρνανίας  κας Χριστίνας Σταρακά σχετικά με την «παραλίμνια ανάπλαση της Τριχωνίδας», τη «βιώσιμη ανάπτυξη της περιοχής της Τριχωνίδας»  και την «σύνδεσή της με την καθημερινότητα της ενδοχώρας της Αιτωλοακαρνανίας» παραθέτω ορισμένες παρατηρήσεις ως συμβολή για την ορθή προσέγγιση του θέματος  και ακολούθως τις   Προτάσεις μου που διετύπωσα ως  Επικεφαλής της Παράταξης «ΑΓΡΙΝΙΟ ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΤΩΡΑ-ΠΟΛΙΤΕΣ ΣΕ ΔΡΑΣΗ»

Η «Παραλίμνια ανάπλαση» έχει ως απαραίτητη προϋπόθεση την εκπόνηση  Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (ΕΠΜ) που είναι επιβεβλημένη  από την πολιτική της Ε.Ε.  για τις περιοχές του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου ΦΥΣΗ 2000 στις οποίες ανήκει και η Τριχωνίδα μαζί με τη Λυσιμαχία (Κωδικός Natura GR2310009). Η βιώσιμη ανάπτυξη δεν είναι ένας προσχηματικός όρος αλλά συγκεκριμένος τρόπος εκτέλεσης έργων και προγραμμάτων επιχειρηματικότητας έτσι ώστε να προστατεύονται οι φυσικοί πόροι της περιοχής στόχου.

Η δε «σύνδεση της Τριχωνίδας με την καθημερινότητα της ενδοχώρας της Αιτωλοακαρνανίας» υφίσταται επί μακρόν δυστυχώς όμως με αρνητικό πρόσημο. Για χρόνια το φυσικό περιβάλλον της λίμνης υποβαθμίστηκε, αλλοιώθηκε, κακοποιήθηκε, έγινε έρμαιο δυσφήμησης και κακογουστιάς. Αυτό οφείλεται  κυρίως στο γεγονός ότι δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ακόμη  μέχρι σήμερα ότι το «Κεφάλαιο» της περιοχής μας είναι το περιβάλλον και ότι αν δεν το προστατέψουμε θα υπονομεύσουμε το αναπτυξιακό μέλλον του τόπου μας και επίσης  στην άγνοια των νέων τάσεων και συνθηκών που ορίζουν τον εναλλακτικό και βιώσιμο τουρισμό ως  διαρκή  και προσοδοφόρο  αλλά και στην αδιαφορία των ιθυνόντων  μπροστά στα νέα δεδομένα της τουριστικής προσφοράς και ζήτησης. Τέλος δεν θα πρέπει να αγνοηθεί το Πόρισμα-Πλαίσιο προτάσεων και προτεραιοτήτων το οποίο διαμορφώθηκε το 2008 από τους πέντε τότε παρατριχώνιους Δήμους και το οποίο είχε θέσει ως βασικό στόχο-όραμα τη Βιώσιμη Ανάπτυξη της λίμνης Τριχωνίδας η οποία κατ’ αντίθεση προς το μοντέλο της άγριας ανάπτυξης είναι ήπια, ποιοτική και ελεγχόμενη.

Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΜΟΥ ΣΤΟ Α’ FORUM ΓΙΑ ΤΗΝ ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΤΡΙΧΩΝΙΔΑΣ.

Η λίμνη Τριχωνίδα μπορεί να αποτελέσει ένα ιδανικό παράδειγμα Βιώσιμης ανάπτυξης καθώς συναρτά την τοπική ανάπτυξη με την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Γι αυτό απαιτείται ένα σχέδιο ολιστικής μεταχείρισης και διαχείρισης της περιοχής στο πλαίσιο του οποίου θα προστατεύεται το φυσικό περιβάλλον, θα αναδεικνύεται το πολιτισμικό στοιχείο και θα τίθενται οι βάσεις, οι όροι και οι προδιαγραφές για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη της περιοχής.

 Χωρίς ένα τέτοιο σχέδιο, υπάρχει κίνδυνος είτε η περιοχή να χάσει το στοίχημα  της ανάπτυξης ή να αναπτυχθεί σε βάρος του περιβάλλοντος. Βασική παράμετρος είναι ότι η περιοχή της λίμνης Τριχωνίδας πρέπει να αντιμετωπίζεται ως ένα ενιαίο Βιοσύστημα.

Στην πρόταση μας   – σχέδιο προβλέπονται τα εξής:

Α) Για το Κανονιστικό – Διαχειριστικό πλαίσιο και τις Υποδομές :           

• Οριοθέτηση της όχθης και της παρόχθιας ζώνης (αιγιαλού και παραλίας) σε όλη την περίμετρο της λίμνης. Διότι ο αιγιαλός και η παραλία είναι ΑΔΟΜΗΤΟΣ και απαραίτητη προϋπόθεση για την εκτέλεση οποιουδήποτε έργου κοντά στις ακτές είναι η προηγούμενη οριοθέτησή τους.
• Εκπόνηση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτης (Ε.Π.Μ.)
• Μελέτη της Φέρουσας Τουριστικής Ικανότητας της περιοχής.
• Δημιουργία Οργανισμού Ανάπτυξης και Διαχείρισης της λίμνης Τριχωνίδας ή σε κάθε περίπτωση ένταξη της Τριχωνίδας στον Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου.

Με την  Ε.Π.Μ  θα ρυθμισθούν οι νόμιμες χρήσεις στην περιοχή και θα εκπονηθούν ειδικά ενδεδειγμένα σχέδια – μέτρα διαχείρισης (ζώνες- χρήσεις) τα οποία άλλωστε είναι υποχρεωμένη η ελληνική πολιτεία να εκπονήσει για τις περιοχές NATURA κατ΄ εφαρμογήν της Κ.Οδ. 92/43 και έτσι θα περισωθούν οι δυνατότητες Βιώσιμης Τουριστικής Ανάπτυξης της λίμνης.

Η  δημιουργία Οργανισμού Ανάπτυξης και Διαχείρισης ή η ένταξη της λίμνης στον Φορέα Διαχείρισης Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου θα αποτελέσει αφενός μεν ασπίδα προστασίας κατά των αυθαιρεσιών του περιβάλλοντος της λίμνης Τριχωνίδας και αφετέρου   θα διευκολύνει την ανάληψη εθνικών και ευρωπαϊκών προγραμμάτων, καθώς και  την αξιοποίηση όλων των πηγών χρηματοδότησης, την προώθηση των εθελούσιων περιβαλλοντικών συμφωνιών κ.α.

• Προώθηση υλοποίησης των έργων της αποχέτευσης των παραλίμνιων οικισμών
• Πρότυπο Κέντρο Επεξεργασίας και Αξιοποίησης των Λυμάτων των ελαιοτριβείων της περιοχής
• Αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (Α.Π.Ε.)
• Έργα πρόσβασης με κάθετους άξονες και ήπιων υποδομών στη λίμνη (τουριστικών και ναυταθλητικών).
• Η προώθηση της ποιότητας σε όλες τις μορφές της προκειμένου να δημιουργήσουμε ένα ΜΕΤΩΠΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΗΝ ΤΡΙΧΩΝΙΔΑ . Η παραγωγή προϊόντων με υψηλά και εγγυημένα πρότυπα ποιότητας και υγιεινής πρέπει να αποτελέσει τον υπ’ αριθμόν ένα στόχο της περιοχής. Ένα προϊόν όμως δεν αρκεί να χαρακτηρίζεται ποιοτικό αλλά πρέπει να μπορεί και να το αποδείξει. Έτσι απαιτείται η προώθηση των διαδικασιών για την παραγωγή πιστοποιημένων προϊόντων και την κατοχύρωση της ποιότητας με σήματα και συστήματα διασφάλισης και διαχείρισης της ποιότητας (Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης – ΠΟΠ, Προϊόντα Γεωγραφικής Ένδειξης – ΠΓΕ, ISO κ.α.). Επίσης η αναγνώριση τοπικών παραδοσιακών προϊόντων και εδεσμάτων με βάση τους  Κανονισμούς 509 και 510/2006. Τέτοια προϊόντα είναι η αιματόχρωμη ποικιλία  πορτοκαλιών  (σαγκουίνι Γουρίτσας), η αθερίνα της Τριχωνίδας, η μαλαγουζιά (ποικιλία λευκού οίνου), το κάστανο Αρακύνθου, η κονσερβολιά Αγρινίου, το κοντόροκο καλαμπόκι κ.α. Τα προϊόντα αυτά καθώς επίσης και τα τοπικά εδέσματα πρέπει να τα συνδέσουμε με τα πολιτισμικά, ιστορικά και παραδοσιακά στοιχεία της περιοχής γιατί έτσι δημιουργούμε προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας.
• Αναδιάρθρωση της αγροτικής παραγωγής.

Είναι αναγκαίος ο αναπροσανατολισμός της αγροτικής παραγωγής στην κατεύθυνση της ικανοποίησης των σύγχρονων τάσεων της ζήτησης με την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών και κυρίως με την προώθηση της βιολογικής γεωργίας και την παράλληλη αξιοποίηση του ντόπιου παραδοσιακού γενετικού υλικού δηλαδή την καλλιέργεια ντόπιων ποικιλιών αγροτικών φυτών για την παραγωγή βιολογικών και μοναδικών ποιοτικών προϊόντων.

• Φυσικός Εμπλουτισμός της λίμνης   με την επαναλειτουργία του θυροφράγματος,  τον καθαρισμό και αποκατάσταση του καναλιού επικοινωνίας με τη λίμνη Λυσιμαχεία.   Οργάνωση της αλιείας.

• Αξιοποίηση των πηγών.
• Προβολή της περιοχής ( με οργανωμένο marketing) 
• Προώθηση των ιδιωτικών επενδύσεων με βάση τους κανόνες της βιώσιμης ανάπτυξης (όπως καταλύματα, χώρους εστίασης και αναψυχής, αξιοποίηση λουτρών και ιαματικών πηγών, τοπικής μαγειρικής, παραδοσιακής κουζίνας, λιμναίας επικοινωνίας κ.α.).
• Καθορισμός ζωνών προστασίας
• Καθορισμός ζωνών επιτρεπόμενων χρήσεων

Β) Για τη Μελέτη – Παρατήρηση – Προστασία :

• Συστηματική καταγραφή κατά περιοχή της χλωρίδας και πανίδας
• Δημιουργία και λειτουργία Χώρων  περιβαλλοντικής εκπαίδευσης             (ΚΕ.ΠΕ.ΤΡΙ.- ΚΠΕ Θέρμου κλπ).
• Μικροί θεματικοί χώροι επίδειξης θεμάτων περιβάλλοντος
• Θέσεις παρατηρητηρίων – θέας – λήψης φωτογραφιών
• Φύλαξη της παραλίμνιας ζώνης.
• Φύλαξη του υδάτινου στοιχείου
• Καταφύγια θηραμάτων

Γ) Για την Οικοτουριστική αξιοποίηση :

• Γραφείο Οικοτουρισμού στο  Κέντρο Περιβάλλοντος Τριχωνίδας (ΚΕ.ΠΕ.ΤΡΙ.) και οργάνωσης της τουριστικής εμπειρίας
• Χώροι αναψυχής και ήπιου αθλητισμού.
• Ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισμού (παρατήρηση πουλιών, αγροτουρισμός κλπ.).
• Δημιουργία Καταλυμάτων στα παραλίμνια χωριά με αγροτουριστικές προδιαγραφές και εναρμονισμένα με το φυσικό περιβάλλον και
• Κατασκήνωση – ECO CAMPING

Δ) Για τον Αγροτουρισμό:

• Δημιουργία περιμετρικά της λίμνης μίας ζώνης αποκλειστικής βιολογικής καλλιέργειας σε συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες και το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Αυτό θα ενισχύσει την περιβαλλοντική προστασία, θα συμβάλλει στην αποφυγή επιβάρυνσης του υδροφόρου ορίζοντα και του υδατικού ισοζυγίου αλλά και θα δώσει διέξοδο στην τοπική γεωργική οικονομία καθώς έτσι δημιουργούνται προϊόντα με υψηλή προστιθέμενη αξία και υποστηρίζεται η τοπική απασχόληση.
• Φεστιβάλ Τοπικών, Βιολογικών και Παραδοσιακών προϊόντων
• Τοπικό Σύμφωνο Ποιότητας το οποίο θα θέσει συγκεκριμένες προδιαγραφές για την διασφάλιση της μέγιστης ποιότητας των προϊόντων που σχετίζονται με το όνομα των περιοχών Τριχωνίδας, την λειτουργία των επιχειρήσεων και την παροχή υπηρεσιών.
• Διεθνής διαγωνισμός γεύσης ελαιολάδου και ελιάς

Ε)Για τον Πολιτισμό και τον Αθλητισμό :

• Επαναφορά και καθιέρωση των εκδηλώσεων «οι δρόμοι του νερού» που είχαν ξεκινήσει με τη συνεργασία των πέντε τότε παρατριχώνιων Δήμων.
• Επαναφορά του Διεθνούς Διάπλου της Λίμνης Τριχωνίδας που είχε οργανωθεί από τον πρώην Δήμο Θεστιέων και διεξάγονταν για οκτώ ολόκληρα χρόνια με τη συμμετοχή αθλητών από όλο τον κόσμο και ήταν η πιο επιτυχημένη προβολή και διαφήμιση της περιοχής μας. 

Κλείνοντας θα πρέπει να πούμε ότι η πιστοποίηση  και η κατοχύρωση του ονόματος προϊόντων και υπηρεσιών της Τριχωνίδας σε συνδυασμό με το πλούσιο και αμόλυντο φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον, την ολοκλήρωση των προαναφερόμενων υποδομών και την οργάνωση της τουριστικής εμπειρίας  δημιουργούν προϋποθέσεις για την αναγνώριση και καθιέρωση, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, ενός  <<brand name>> που θα χαρακτηρίζει τη μοναδικότητα, την αξιοπιστία και το <<ήθος της προσφοράς>> των ποικίλων προϊόντων / υπηρεσιών της περιοχής που θα συνοδεύει την παρουσίαση και την προβολή τους.  

            Πρέπει λοιπόν να προσδιορίσουμε την ταυτότητα, να δημιουργήσουμε το μύθο της Τριχωνίδας και η περιοχή να αρχίσει να εκπέμπει πλέον ένα μήνυμα: Ότι είναι τόπος με ΚΑΘΑΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΚΑΘΑΡΑ – ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΠΡΟΙΟΝΤΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΕΓΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ,  υπόδειγμα βιώσιμης ανάπτυξης και πράσινης οικονομίας, ένας γόνιμος τόπος που αξίζει να επισκέπτεσαι, να καλλιεργείς, να επενδύεις, να δημιουργείς. 

            Η διεθνής πρακτική έχει αποδείξει ότι, όταν το περιβάλλον και οι υποδομές μιας περιοχής είναι ποιοτικά αναβαθμισμένες, αυξάνεται η ελκυστικότητα της για υψηλού επιπέδου τουρισμό, εργασία, επιχειρηματική δράση και  αναβαθμισμένες επενδύσεις.

            Τέλος πρέπει να σημειωθεί ότι οι πρώτες και μοναδικές δημόσιες τουριστικές υποδομές, όπως «Το αρχοντικό της λίμνης» στον Άη Γιώργη Καινουργίου, που το απολαμβάνουν σήμερα οι κάτοικοι της περιοχής και αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών και το αλιευτικό καταφύγιο στα Αμπάρια Παναιτωλίου, η διαμόρφωση του υδραύλακα, ο δρόμος ήπιας κυκλοφορίας και ο ποδηλατόδρομος υλοποιήθηκαν με 100% χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από την Δημοτική Αρχή του πρώην Δήμου Θεστιέων κατά την περίοδο που ασκούσα τα καθήκοντά μου ως  Δήμαρχος. Έκτοτε από το 2010 μέχρι σήμερα, για επτά ολόκληρα χρόνια, δυστυχώς ουδεμία   άλλη παρέμβαση,  σε επίπεδο δημοσίων υποδομών, υπήρξε στη λίμνη Τριχωνίδα.

Σήμερα είμαι αισιόδοξος ότι κάτι μπορεί να γίνει αφού ακόμα και ο Περιφερειακός Σύμβουλος κ. Νεκτάριος Φαρμάκης υιοθέτησε πλήρως και αντέγραψε την προπαρατεθείσα και διατυπωθείσα  προ τριών ετών πρότασή μου για τη βιώσιμη ανάπτυξη της λίμνης Τριχωνίδας.