Πάνε χιλιετίες από τότε που ο άνθρωπος ανακάλυψε ότι τα σκυλιά έχουν απείρως ικανότερη όσφρηση από τον ίδιο. Αξιοποίησε αυτό το ταλέντο του σκύλου στο κυνήγι, στον εντοπισμό του εχθρού και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, αλλά χρειάστηκαν η εξέλιξη της τεχνολογίας και της επιστήμης, η έλευση της δεύτερης βιομηχανικής επανάστασης και η επαναξιολόγηση του καλύτερου συντρόφου του για να συνειδητοποιήσει ότι υπάρχουν κι άλλες, λεπτοφυέστερες περιστάσεις όπου η σκυλίσια μύτη είναι ικανή να εντοπίσει απειροελάχιστα ίχνη οσμών από εκρηκτικά, ναρκωτικές ουσίες ή ασθενείς ανθρώπινους οργανισμούς.

Στην Ελλάδα έχουμε την τιμή να γνωρίζουμε τη Sugar, το πρώτο σκυλί εκπαιδευμένο να εντοπίζει την υπογλυκαιμία σε ανθρώπους με διαβήτη.

Πειράματα με σκύλους που εντοπίζουν την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων στον ανθρώπινο οργανισμό, πολύ πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα, γίνονται σχεδόν παντού, με ενθουσιώδη αποτελέσματα. Και τώρα, εδώ και μερικούς μήνες, η «απόλυτη τεχνολογική πρόοδος που λέγεται εξέλιξη των ειδών», όπως εύστοχα το έθεσε η δρ Τζίνα Γκάντμπερι, ερευνήτρια του αμερικανικού στρατού, φαίνεται ότι είναι ικανή να ανιχνεύει τους μεταβολίτες –τα προϊόντα δηλαδή των βιοχημικών αντιδράσεων που πραγματοποιούνται στα κύτταρα των ζωντανών οργανισμών– στη λειτουργία του Covid-19.

Με άλλα λόγια, σκυλιά που μυρίζουν τον κορωνοϊό στους ανθρώπους. Χωρίς τεστ, χωρίς συμπτώματα, χωρίς ενοχλητικές, παρεμβατικές εξετάσεις. Η πρώτη φάση της ανίχνευσης αφορούσε την οσμή που αναδίδουν το σάλιο και τα ούρα. Στη δεύτερη φάση, που ερευνάται εξαντλητικά, αρκεί η οσμή του ιδρώτα.

Στα αεροδρόμια των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, σκυλιά που έχουν λάβει την ανάλογη εκπαίδευση βρίσκονται ήδη σε υπηρεσία. Η διαδικασία είναι απλή, γρήγορη και –αυτό που ανησυχεί τους περισσότερους– ανέπαφη. Το σκυλί τοποθετείται κάπου κοντά στον έλεγχο ταυτοτήτων, στις αφίξεις πτήσεων, και απλώς μυρίζει τις μασχάλες (επιτρέπεται να χαμογελάσετε εδώ) των επιβατών. Αν δείξει ότι έχει εντοπίσει κάποια ύποπτη οσμή, ζητείται η συγκατάθεση του επιβάτη για περαιτέρω έλεγχο.

Αν και σε πειραματικό στάδιο, οι πρώτοι έλεγχοι δείχνουν ότι τα σκυλιά έχουν πολύ υψηλό ποσοστό επιτυχίας, όσο περίπου και στην ανίχνευση του καρκίνου: ένα εντυπωσιακό 97%, που μπορεί να αποτελέσει την πολυπόθητη απάντηση στις χρονοβόρες και πολύ ακριβότερες διαδικασίες που ακολουθούνται μέχρι σήμερα.

Και για όσους φοβούνται τα σκυλιά, υπάρχει επίσης λύση. Ο επιβάτης μπορεί να ζητήσει ο έλεγχος να γίνει σε ελεγχόμενο περιβάλλον, με ένα δείγμα του ιδρώτα του, και ο σκύλος ανιχνευτής δεν χρειάζεται καν να τον πλησιάσει. Θα περιμένουμε με ανυπομονησία το τελικό πόρισμα από το πείραμα του Ντουμπάι, φαίνεται όμως ότι πάλι τα σκυλιά θα προσφέρουν τη σανίδα σωτηρίας που χρειάζεται η ανθρωπότητα.

Ίσως να είμαι υπερβολικά ενθουσιώδης. Δεν μπορώ όμως να μην επισημάνω την αιτία αυτού του ενθουσιασμού: το γεγονός ότι η φύση δίνει τη λύση και η επιστήμη την αξιοποιεί χωρίς ταμπού και διδακτορικούς βεντετισμούς είναι, για μένα, μία ακόμα απόδειξη ότι η εξέλιξη των ειδών έχει πολλά ακόμα μυστικά που μένει να ξεκλειδώσουμε. Με σεβασμό στη βιολογική καταγωγή μας και στην πανίδα που μας περιβάλλει. Και που πολύ συχνά μας ευεργετεί, χωρίς καν να το γνωρίζει.