Ενα φθηνό φάρμακο, η φλουβοξαμίνη, που χορηγείται για την αντιμετώπιση ψυχικών νοσημάτων όπως η κατάθλιψη και η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί να σώσει τη ζωή ασθενών με COVID-19 και να μειώσει τις εισαγωγές σε νοσοκομεία ως και κατά 30%, σύμφωνα με αποτελέσματα μεγάλης κλινικής δοκιμής που δημοσιεύθηκαν στην επιθεώρηση «The Lancet Global Health».

Η κλινική δοκιμή

Η μελέτη διεξήχθη από ερευνητές του Πανεπιστημίου McMaster στον Καναδά, του Πανεπιστημίου Ουάσιγκτον στο Σεντ Λούις των ΗΠΑ και του Ιατρικού Κέντρου CardResearch Cardiologia Assistencial e de Pesquisa LTDA στη Βραζιλία. Οι ερευνητές χορήγησαν μεταξύ της 15^ης Ιανουαρίου και της 6^ης Αυγούστου του 2021 φλουβοξαμίνη (100 mg δύο φορές την ημέρα επί 10 ημέρες) σε 741 τυχαία επιλεγμένους ασθενείς με COVID-19 στη Βραζιλία οι οποίοι κατέφυγαν με συμπτώματα της νόσου στο νοσοκομείο –  συγχρόνως 756 ασθενείς με COVID-19 έλαβαν εικονικό φάρμακο.

Το «προφίλ» των ασθενών

Ολοι οι ασθενείς ήταν συμπτωματικοί, ανεμβολίαστοι και πληρούσαν τουλάχιστον ένα επιπλέον κριτήριο ώστε να θεωρούνται υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσηση. Ως υψηλού κινδύνου κρίθηκαν ασθενείς πολλών και διαφορετικών ομάδων όπως οι διαβητικοί, τα άτομα με υπέρταση, με καρδιαγγειακά νοσήματα, με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, οι καπνιστές, οι παχύσαρκοι, οι μεταμοσχευμένοι, οι ασθενείς με χρόνια νεφροπάθεια και όσοι χρειάζονταν αιμοκάθαρση, οι ανοσοκατεσταλμένοι, άτομα με πρόσφατο ιστορικό καρκίνου ή όσα βρίσκονταν υπό θεραπεία για τον καρκίνο, καθώς και τα άτομα 50 ετών και άνω και οι ανεμβολίαστοι.

Μείωση κατά 30% των νοσηλειών

Στο σύνολό τους οι ασθενείς παρακολουθήθηκαν επί 28 ημέρες προκειμένου να προσδιοριστεί η πορεία της υγείας τους καθώς και το αν θα χρειάζονταν νοσηλεία. Με βάση τα ευρήματα, μετά τη λήψη φλουβοξαμίνης, από το σύνολο των 741 ασθενών 79 χρειάστηκαν περαιτέρω θεραπεία ή νοσηλεία, σε σύγκριση με 119 ασθενείς επί συνόλου 756 στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου. Σε ποσοστό αυτό μεταφράζεται σε σχετική μείωση κατά 30% στις νοσηλείες ατόμων που έλαβαν φλουβοξαμίνη σε σύγκριση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου. 

Η θνητότητα

Παράλληλα, ενώ στο πλαίσιο της συγκεκριμένης δοκιμής δεν περιελήφθη επισήμως η ανάλυση σχετικά με τη θνητότητα των ασθενών, μια δευτερεύουσα ανάλυση, έδειξε μόνο έναν θάνατο στην ομάδα της φλουβοξαμίνης σε σύγκριση με 12 θανάτους στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου.

Η δοκιμή TOGETHER

Σημειώνεται ότι η κλινική δοκιμή της φλουβοξαμίνης η οποία είναι ένας εκλεκτικός αναστολέας επαναπρόσληψης της σεροτονίνης (SSRI) αποτελούσε μέρος της μεγαλύτερης δοκιμής TOGETHER η οποία ξεκίνησε τον Μάιο του 2020 και περιλαμβάνει πλήθος δοκιμών οκτώ υποψήφιων θεραπειών για την COVID-19 οι οποίες δοκιμάζονται σε συνθήκες του πραγματικού κόσμου.

Από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις στο θεραπευτικό πεδίο

«Η φλουβοξαμίνη είναι, μέχρι στιγμής, η μόνη θεραπεία η οποία, αν χορηγηθεί νωρίς μπορεί να αποτρέψει την COVID-19 από το να μετατραπεί σε μια επικίνδυνη για τη ζωή νόσο. Μπορεί να αποτελέσει ένα από τα πιο ισχυρά όπλα μας ενάντια στον ιό SARS–CoV-2. Η αποδεικνυόμενη αποτελεσματικότητα του φαρμάκου είναι μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις που έχουμε κάνει στο θεραπευτικό πεδίο από την αρχή της πανδημίας» ανέφερε ο Εντουαρντ Μιλς, εκ των δύο κύριων ερευνητών της κλινικής δοκιμής TOGETHER, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο ΜcMaster και προσέθεσε ότι αυτό το φθηνό χάπι μπορεί να επιτρέψει στα νοσοκομεία ανά τον κόσμο να αποφύγουν τη χρήση ακριβών και ορισμένες φορές ακόμη και ριψοκίνδυνων θεραπειών.

Χαμηλό κόστος, σωτήριο για τις αναπτυσσόμενες χώρες

Σημειώνεται ότι η φλουβοξαμίνη κοστίζει περί τα 4 δολάρια για θεραπεία διάρκειας 10 ημερών – το χαμηλό κόστος της μπορεί να τη μετατρέψει σε ένα φάρμακο που θα κάνει τη διαφορά στις αναπτυσσόμενες χώρες όπου τα ποσοστά εμβολιασμού είναι πάρα πολύ χαμηλά και υπάρχει σοβαρό πρόβλημα πρόσβασης του πληθυσμού σε πιο ακριβές θεραπείες. 

Μείωση της καταιγίδας των κυτταροκινών

Πρόκειται για ένα δοκιμασμένο φάρμακο – χρησιμοποιείται από τη δεκαετία του 1990 ως αντικαταθλιπτικό και το προφίλ ασφαλείας του είναι γνωστό. Από την αρχή της πανδημίας τράβηξε το ενδιαφέρον των επιστημόνων καθώς διαθέτει αντιφλεγμονώδη δράση και φαίνεται ότι μπορεί να μειώσει την καταιγίδα κυτταροκινών στους ασθενείς με COVID-19. Η καταιγίδα κυτταροκινών αποτελεί μια σοβαρή υπέρμετρη ανοσοαπόκριση στη νόσο του νέου κοροναϊού η οποία μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε θανατηφόρες οργανικές βλάβες.

Οι περιορισμοί

Οι συγγραφείς της μελέτης στο «Lancet Global Health» αναγνωρίζουν πάντως κάποιους περιορισμούς σε ό,τι αφορά τη χρήση του φαρμάκου. Παρότι η φλουβοξαμίνη είναι ευρέως χορηγούμενη, δεν περιλαμβάνεται στον Πρότυπο Κατάλογο Βασικών Φαρμάκων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Ενα συγγενές SSRI, η φλουοξετίνη, περιλαμβάνεται στον Κατάλογο, και είναι τώρα ζωτικής σημασίας να προσδιοριστεί αν μπορούν τα δύο αυτά συγγενή φάρμακα να χρησιμοποιούνται ως ισοδύναμα καθώς και αν ο συνδυασμός της φλουβοξαμίνης με άλλα φάρμακα μπορεί να προσφέρει καλύτερο θεραπευτικό αποτέλεσμα. Επιπλέον, οι ερευνητές τονίζουν ότι η επιτυχής χορήγηση της φλουβοξαμίνης εξαρτάται πλήρως από το αν γίνεται εγκαίρως, όταν οι ασθενείς βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο της νόσου και δεν έχουν εμφανίσει επιπλοκές.