Τη Μεγάλη Τετάρτη η εκκλησία είναι από το πρωί ανοιχτή καθώς τελείται o εσπερινός της Μεγάλης Τετάρτης και η Προηγιασμένη Θεία Λειτουργία.
Κάθε Μεγάλη Τετάρτη πριν την Τελετή του Νιπτήρος τελείται σε όλες τις Εκκλησίες, το Ιερό Ευχέλαιο. Πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική για την Εκκλησία ακολουθία, γι’ αυτό και την έχει εντάξει στα μυστήρια της. Σήμερα το Ιερό Ευχέλαιο τελείται στις εκκλησίες, ωστόσο, πολλοί άνθρωποι καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου, το κάνουν στα σπίτια τους.
Η πρώτη καταγραφή της σημασίας του ευχέλαιου, βρίσκεται σε μια επιστολή του Ιακώβου του Αλδεφόθεου. «Ασθενεί τις εν υμίν; Προσκαλεσάσθω τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας και προσευξάσθωσαν επ’ αυτόν, αλείψαντες αυτόν ελαίω εν τω ονόματι αυτού. Και η ευχή της πίστεως σώσει τον κάμνοντα και εγερεί αυτόν ο Κύριος, καν αμαρτίας η πεποιηκώς αφεθήσεται αυτώ» (επιστολή Ιακώβου ε΄ 14-15).
Δηλαδή: «Είναι κάποιος από σας άρρωστος; Να προσκαλέσει τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας να προσευχηθούν γι’ αυτόν και να τον αλείψουν με λάδι, επικαλούμενοι το όνομα του Κυρίου. Και η προσευχή που γίνεται με πίστη θα σώσει τον άρρωστο. Ο Κύριος θα τον κάνει καλά. Κι αν έχει κάνει αμαρτίες θα του τις συγχωρήσει».
Σύμφωνα, λοιπόν, με το αγιογραφικό χωρίο σκοπός του ιερού μυστηρίου του Ευχελαίου είναι πρωταρχικά η ίαση της σωματικής νόσου.
Το απόγευμα γίνεται η Ακολουθία του Ιερού Ευχελαίου και στη συνέχεια τελετή του Νιπτήρος που είναι και ο Όρθρος της Μεγάλης Πέμπτης που αναφέρεται σε τέσσερα γεγονότα.
- Τον Ιερό Νιπτήρα, δηλαδή το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Ιησού Χριστό.
- Tον Μυστικό Δείπνο
- Tην Προσευχή του Κυρίου στο Όρος των Ελαιών
- Tην προδοσία του Ιούδα, η οποία και σηματοδοτεί την αρχή των Παθών του Χριστού.
Επίσης την Μεγάλη Τετάρτη, τέσσερις μέρες πριν το Άγιο Πάσχα η εκκλησία επιτελεί ανάμνηση του γεγονότος της αλείψεως του Κυρίου με μύρο από μια πόρνη γυναίκα. Αν και η κίνηση της πόρνης από πολλούς επικρίθηκε, ο Ιησούς την υπερασπίστηκε καθώς έδειχνε πάντα μεγάλο ζήλο για την ελεημοσύνη προς τους φτωχούς, αλλά και σε όσους δεν ήταν αποδεκτοί από τα ευρύτερα κοινωνικά στρώματα.
Ο Ευαγγελιστής Ιωάννης κάνει λόγο όχι για πόρνη, αλλά για άλλη γυναίκα, αξιοθαύμαστη και σεμνή, τη Μαρία την αδελφή του Λαζάρου, που άλειψε τα άχραντα πόδια Του σκουπίζοντας τα με τις τρίχες των μαλλιών της. Ο Ιερός Χρυσόστομος υποστηρίζει ότι δύο ήταν οι γυναίκες που άλειψαν με μύρο τον Κύριο. Οι τρεις πρώτοι Ευαγγελιστές αναφέρουν μια και την ίδια γυναίκα, που πήρε την ονομασία πόρνη.
Έθιμα της Μεγάλης Τετάρτης
Σε πολλές περιοχές της χώρας μας, πολλές γυναίκες πηγαίνουν στη λειτουργία της Μεγάλης Τετάρτης με μια σουπιέρα αλεύρι που έχουν στερεώσει μέσα 3 κεριά. Αυτά τα κεριά τα καίνε κατά τη διάρκεια του μυστηρίου και το αλεύρι το χρησιμοποιούν για να φτιάξουν τα Πασχαλινά Κουλουράκια.
Παλαιότερα, τη Μεγάλη Τετάρτη παρασκευαζόταν και η νέα ζύμη. Επειδή, πίστευαν ότι η ζύμη του ψωμιού κάποια στιγμή μπορεί να χάσει τη δύναμη και την καθαρότητά της, την μεγάλη Τετάρτη φρόντιζαν να την ανανεώνουν.
Έτσι κυρίως στην Αθήνα, οι γυναίκες τις εκκλησίας πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και μάζευαν αλεύρι, το οποίο το ζύμωναν χωρίς προζύμι. Ο παππάς, ακουμπούσε πάνω στη ζύμη το Σταυρό με το Τίμιο Ξύλο και το ζυμάρι φούσκωνε. Αυτό αποτελούσε το προζύμι της χρονιάς, το οποίο οι γυναίκες μοίραζαν ξανά σε όλα τα σπίτια.
