Την ώρα που η ανθρωπότητα πετά τις μάσκες ύστερα από τρία βασανιστικά χρόνια κοροναϊκής πανδημίας, ανησυχητικά νέα από κάθε μεριά της Ευρώπης, απειλούν να ανατρέψουν την πολυπόθητη κανονικότητα για χάρη της οποίας έρευσαν δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων.

Μία νέα απειλή υπό τη μορφή ιού, η λεγόμενη ευλογιά των πιθήκων για την οποία επιστήμονες θεωρούν ότι έχει ήδη φθάσει στην Ελλάδα, βγάζει από τη ντουλάπα το φάντασμα της καραντίνας.

Κινητοποίηση επιστημόνων

Κινητοποιεί σε όλο τον κόσμο ειδικούς επιστήμονες οι οποίοι μέχρι να κατανοήσουν το πώς ενέσκηψε αυτή η νέα ιογενής απειλή, συστήνουν ήδη στις κυβερνήσεις τα πιο βασικά μέτρα προστασίας που χρησιμοποιήθηκαν για τον κοροναϊό, δηλαδή τις μάσκες, αλλά και την πολυήμερη απομόνωση όσων νοσήσουν.

Τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, η εμφάνιση της ευλογιάς των πιθήκων, λίγους μήνες μετά την απόκτηση ανοσίας από τις τρεις διαδοχικές δόσεις εμβολίων, προκαλεί μεγάλο πονοκέφαλο.

Πισωγύρισμα

Εδραιώνει μάλιστα την αντίληψη ότι κάθε φορά που μία μετάλλαξη εξασθενεί, ένας άλλος ιός ή κάποιος άτρωτος μύκητας μπορεί να εμφανίζεται και να οδηγεί σε νέο πισωγύρισμα.

Στην Ελλάδα, όπου οι σκληροί δείκτες της πανδημίας φάνηκε να υποχωρούν, ακόμη κι αν τα κρούσματα καθημερινά ξεπηδούν κατά χιλιάδες, η απόφαση ήταν ο κόσμος να σταματήσει να βάζει μάσκα στους εσωτερικούς χώρους, από την 1η Ιουνίου.

Και ενώ η φθίνουσα πορεία της πανδημίας έδειχνε να υποχωρεί, και ο καθημερινός συνωστισμός από τα γήπεδα μέχρι την εστίαση και τη διασκέδαση, χωρίς μάσκα, να είναι ανήμπορος να την αναπτερώσει, νέα εφιαλτικά σενάρια άρχισαν να συζητιούνται.

Εφιαλτικά σενάρια

Πληροφορίες θέλουν τον συναγερμό να σημαίνει όχι από Σεπτέμβριο όταν ενδεχομένως μας χτυπήσει την πόρτα μία νέα κοροναϊκή μετάλλαξη, αλλά από τις αρχές του καλοκαιριού με την έλευση της ευλογιάς των πιθήκων.

Ετσι λοιπόν, καθώς όλο και περισσότερα κρούσματα εντοπίζονται πλέον καθημερινά σε όλες τις χώρες, το Βέλγιο, γίνεται η πρώτη χώρα παγκοσμίως που επιβάλει καραντίνα 21 ημερών σε άτομα τα οποία έχουν προσβληθεί από την συγκεκριμένη νόσο. Σχέδιο, δε, το οποίο φέρεται να επεξεργάζονται –χωρίς να υπάρχει ακόμη οριστική απόφαση– πλέον και οι ελληνικές υγειονομικές Αρχές.

Υποπτο κρούσμα

Στην Ελλάδα το πρώτο ύποπτο κρούσμα εντοπίστηκε το Σάββατο. Πρόκειται για έναν Άγγλο τουρίστα ο οποίος μαζί με τη συνοδό του, ασυμπτωτική, εισήχθησαν στο Αττικό νοσοκομείο προκειμένου να νοσηλευτούν σε δωμάτια αρνητικής πίεσης.

Το βράδυ της Κυριακής, έγινε γνωστό ότι τα πρώτα αποτελέσματα έδειχναν πως είχε προσβληθεί από ανεμοβλογιά και όχι από ευλογιά των πιθήκων. Ωστόσο παραμένει ύποπτο κρούσμα μέχρι να ολοκληρωθούν αναλυτικότερες εξετάσεις, που αναμένεται να γνωστοποιηθούν τη Δευτέρα.

Σχέδιο του ΕΟΔΥ για καραντίνα 21 ημερών

Σύμφωνα με το OPEN, ο Εθνικός Οργανισμός Υγείας (ΕΟΔΥ) εξετάζει το ενδεχόμενο να ορίσει καραντίνα 21 ημερών για τους ασθενείς με ευλογιά των πιθήκων, καθώς ο χρόνος επώασης του ιού μπορεί να φτάσει μέχρι και τις τρεις εβδομάδες.

«Θα έχουμε πολλά περισσότερα κρούσματα της ευλογιάς των πιθήκων στο άμεσο μέλλον και επιπλέον σε αυτή την ασθένεια έχουμε πολλούς ασυμπτωματικούς ασθενείς» επισήμανε μιλώντας στην ΕΡΤ ο ομότιμος καθηγητής κοινωνικής και προληπτικής ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Γιάννης Τούντας.

Όπως εξήγησε «αυτό σημαίνει πως ο αριθμός των κρουσμάτων είναι πολύ μεγαλύτερος από τον αριθμό των διαγνωσμένων ή των ύποπτων περιπτώσεων. Γι΄αυτό εκτίμησε πως θα πρέπει να επανεξεταστεί το θέμα της διατήρησης της μάσκας, τουλάχιστον σε εσωτερικούς χώρους, λόγω και της νέας απειλής.

Λιγότερο μεταδοτική

Ωστόσο καθησύχασε πως η ευλογιά των πιθήκων είναι σαφώς λιγότερο μεταδοτική από τον κοροναϊό καθώς απαιτεί πολύ στενή επαφή, δεν είναι ιδιαίτερα θανατηφόρος ιός και υπάρχουν αντιικά φάρμακα που είναι αποτελεσματικά γι΄αυτή την περίπτωση».

Δύο παραλλαγές

«Υπάρχουν δύο παραλλαγές του ιού της ευλογιάς των πιθήκων επισήμανε, μιλώντας στην εκπομπή ΕΡΤ Σαββατοκύριακο, ο Παναγής Γαλιατσάτος, πνευμονολόγος, επικεφαλής μονάδας Covid του νοσοκομείου John Hopkins. Αυτή της κεντρικής Αφρικής είναι πιο σοβαρή σημείωσε, με θνησιμότητα στο 10%των κρουσμάτων. Στην Ευρώπη και στις Η.Π.Α εντοπίζεται η παραλλαγή της Ανατολικής Αφρικής, που είναι ηπιότερη, σημείωσε.

Μετάλλαξη;

«Η τόσο γρήγορη διασπορά του συγκεκριμένου ιού στον κόσμο, μας κάνει να πιστεύουμε πως ίσως πρόκειται για μετάλλαξη του ιού της ευλογιάς των πιθήκων, καθώς φαίνεται να μεταδίδεται μέσω του αναπνευστικού συστήματος κατόπιν εισπνοής μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων και όχι μόνο με την επαφή με εξάνθημα πάσχοντος, όπως συμβαίνει στην Αφρική».

Καθησυχαστική από την πλευρά της, εμφανίστηκε σχετικά με την ευλογιά των πιθήκων η καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής στο ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, η οποία μιλώντας στον ΣΚΑΪ τόνισε ότι αυτή τη στιγμή δεν έχουμε επιβεβαιωμένο κρούσμα στη χώρα.

Επιλεκτική διασπορά

Είπε ότι αυτό που προβληματίζει του επιστήμονες είναι το γιατί υπάρχει αυτή η μεγάλη διασπορά σε κάποιες χώρες. Ανέφερε, επίσης, ότι υπάρχουν σκέψεις να επανέλθει η υποχρεωτική χρήση μάσκας σε εσωτερικούς χώρους, υπογραμμίζοντας ότι ο ιός μεταδίδεται και από τα σταγονίδια. 

Παράλληλα σημείωσε ότι τις επόμενες ημέρες η ιατρική κοινότητα θα γνωρίζει αν πρόκειται για μετάλλαξη, ενώ ξεκαθάρισε ότι η θνητότητα από τη νόσο είναι στο 1-3%.

Εκριζώθηκε το 1980

Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων ανήκει στο γένος Orthopoxvirus της οικογένειας Poxviridae, στο ίδιο γένος με τον ιό variola, ο οποίος προκαλεί την ευλογιά και έχει εκριζωθεί παγκοσμίως από το 1980. Ο ιός της ευλογιάς των πιθήκων ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1958 σε αποικίες πιθήκων, ενώ εντοπίστηκε για πρώτη φορά στον άνθρωπο το 1970 στο Κονγκό.

Τοπικές εξάρσεις

Έκτοτε, έχουν παρατηρηθεί τοπικές επιδημικές εξάρσεις σε χώρες της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, με τελευταία και σημαντικότερη την επιδημική έξαρση στην Νιγηρία με περισσότερα από 500 επιβεβαιωμένα και ύποπτα κρούσματα. Στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν εντοπιστεί από το 2018 επτά κρούσματα-σχετιζόμενα με ταξίδι σε ενδημικές χώρες.

Η περίοδος επώασης είναι συνήθως 5-21 ημέρες και ο ιός μεταδίδεται μεταξύ των ανθρώπων μέσω του αναπνευστικού συστήματος κατόπιν εισπνοής μεγάλου μεγέθους σταγονιδίων και μέσω επαφής με δερματικές βλάβες πάσχοντος ή μολυσμένα υλικά (πχ κλινοσκεπάσματα ή πετσέτες που έχει χρησιμοποιήσει ασθενής).

Πώς εκδηλώνεται

Η νόσος εκδηλώνεται με πυρετό, κεφαλαλγία, μυαλγίες, λεμφαδενοπάθεια και εξάνθημα, το οποίο συνήθως ξεκινάει από την κεφαλή και επεκτείνεται στον κορμό, ενώ συμπεριλαμβάνει και παλάμες-πέλματα. Το εξάνθημα αρχικά εμφανίζεται με τη μορφή κηλίδων και βλατίδων, οι οποίες εξελίσσονται σε μικρές φυσαλίδες, φλύκταινες και έπειτα σε εφελκίδες που τελικά υποχωρούν.