Εξελίξεις αναμένονται μέσα στο 2024 για την ίδρυση των μη κρατικών πανεπιστημίων. Η εναρμόνιση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα στο χώρο της Παιδείας βρίσκεται στις άμεσες προτεραιότητες της κυβέρνησης με όχημα το άρθρο 28 του Συντάγματος, το οποίο προβλέπει τη σύναψη διακρατικών συμφωνιών ανοίγοντας το δρόμο για την ίδρυση Ανώτατων Ιδρυμάτων από ξένα πανεπιστήμια στην Ελλάδα.

Μέχρι τέλος του έτους αναμένεται να έχει κατατεθεί στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας, το οποίο θα περιλαμβάνει το πλαίσιο και τα κριτήρια για την ίδρυση και τη λειτουργία μη κρατικών πανεπιστημίων στη χώρα, και σύμφωνα με ανώτατους κύκλους του υπουργείου, είναι πολύ πιθανόν μέσα στο 2024 να έχουμε τις πρώτες εγκρίσεις στις αιτήσεις ενδιαφέροντος ξένων πανεπιστημίων.

Επιφυλάξεις και διαξιφισμοί σχετικά με το νέο εγχείρημα αναμένεται να φουντώσουν τις επόμενες εβδομάδες, καθώς ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, θα αναφερθεί κατά την ομιλία του στη ΔΕΘ την επόμενη εβδομάδα στην ίδρυση των μη κρατικών πανεπιστημίων. Από την πλευρά τους, στελέχη του υπουργείου Παιδείας υπογραμμίζουν στον «Ε.Τ.» ότι η ανεξάρτητη Αρχή για τη διασφάλιση της ποιότητας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, η ΕΘΑΑΕ, θα έχει τον καίριο ρόλο εποπτείας όχι μόνο για την ίδρυση αλλά και για τη λειτουργία τους.

Η ανεξάρτητη Αρχή, η οποία θα ορίσει τα κριτήρια που θα περιλαμβάνονται στο επερχόμενο νομοσχέδιο, αναμένεται να ελέγξει μια σειρά παραμέτρων, μεταξύ αυτών την ανάπτυξη εγκαταστάσεων και υποδομών, το πρόγραμμα σπουδών, το σχέδιο βιωσιμότητας, αλλά και την κατάταξη των πανεπιστημίων (τα γνωστά ως rankings), για να προχωρήσει και να δώσει το πράσινο φως.

«Δεν θέλουμε πανεπιστήμια του ενός ορόφου», έχει σχολιάσει ο γενικός γραμματέας Οδυσσέας Ζώρας για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, υπογραμμίζοντας ότι οι ενέργειες που γίνονται στοχεύουν σε μεγάλα πανεπιστήμια που βρίσκονται ψηλά στις διεθνείς κατατάξεις και έχουν ήδη αξιολογηθεί από τις αρμόδιες Αρχές των δικών τους χωρών, πριν αξιολογηθούν από την ΕΘΑΑΕ.

Οι προκλήσεις βέβαια παραμένουν, καθώς η ΕΘΑΑΕ θα πρέπει να ενισχυθεί για να ανταποκριθεί στο έργο της εποπτείας και των ελεγκτικών μηχανισμών που αναμένεται να έχει. Ο σχεδιασμός προβλέπει σταθερή αξιολόγηση και έλεγχο που θα επιτρέπουν στην ανεξάρτητη Αρχή να παρεμβαίνει όπου είναι απαραίτητο ή όπου εντοπίζει ότι το μη κρατικό πανεπιστήμιο παρεκκλίνει από τα αυστηρά κριτήρια που έχει θέσει. Ο ρόλος της θα επεκταθεί στους τομείς της συμβουλευτικής, της γνωμοδότησης αλλά και της προειδοποίησης, πέραν της συγκρότησης των κριτηρίων.

Οσο για την προσέλκυση, συζητείται και το σενάριο μιας μεθοδευμένης και στοχευμένης ενημέρωσης σε επίπεδο ευρωπαϊκό, ώστε να γνωρίζουν τα ευρωπαϊκά Ιδρύματα τις αλλαγές στην Ελλάδα και να αναζητήσουν, εφόσον υπάρχει ενδιαφέρον, μια ευκαιρία να ιδρύσουν ένα παράρτημά τους στην Ελλάδα.

Οι λεγόμενες διεθνείς σπουδές, όπως η Ιατρική και η Μηχανική, είναι πιθανόν να πρωταγωνιστήσουν στο ενδιαφέρον των ξένων πανεπιστημίων για την ίδρυση σχολών στην Ελλάδα. Πρόκειται για σπουδές που ήδη είναι πολύ δημοφιλείς στη χώρα από τους αποφοίτους Λυκείου.

Μπορεί στον δημόσιο διάλογο οι συζητήσεις να έχουν πάρει φωτιά, όμως, σε πρακτικό επίπεδο, οι αρμόδιοι φορείς ακόμα εξετάζουν πολλές παραμέτρους σχετικά με τη λειτουργία των μη κρατικών πανεπιστημίων. Τα περιθώρια των νομικών οδών και των διεθνών συμφωνιών είναι πιθανόν να ανοίγουν δρόμους για ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων από την Ευρώπη, τη Μεγάλη Βρετανία, ακόμα και από τις ΗΠΑ, με τους αρμοδίους να είναι φειδωλοί εν αναμονή και του νομοσχεδίου.

Η έλευση των μη κρατικών πανεπιστημίων θα εντείνει τον ανταγωνισμό για τα δημόσια ιδρύματα, κάτι που προβληματίζει κάποιους επικριτές, αν και για το υπουργείο Παιδείας η Δημόσια Παιδεία στην Ελλάδα έχει τις βάσεις να ανταποκριθεί στο ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Ενδιαφέρον από ευρωπαϊκά ιδρύματα

Πληροφορίες αναφέρονται σε ενδιαφέρον από ξένα πανεπιστήμια, με την είδηση ότι το αμερικανικό επενδυτικό κεφάλαιο CVC επιθυμεί να επενδύσει σε συνεργασία με το μεγαλύτερο κυπριακό πανεπιστήμιο, το Πανεπιστήμιο της Λευκωσίας (University of Nicosia – UNIC) για την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικής ιατρικής σχολής σε εγκαταστάσεις στην ευρύτερη περιοχή του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού να αποδεικνύει τις διευρυμένες δυνατότητες που μπορεί να ξεκλειδώσει η ενεργοποίηση των διακρατικών συμφωνιών για τα μη κρατικά πανεπιστήμια.

Ενδιαφέρον σύμφωνα με δημοσιεύματα υπάρχει από ένα πανεπιστήμιο της Ισπανίας και από ένα ιδιωτικό ταμείο που δραστηριοποιείται στον χώρο της εκπαίδευσης διεθνώς για τη δημιουργία σχολών σε επιστημονικά αντικείμενα όπως η Ιατρική, η Νομική και η Πληροφορική.

Αυτόματη αναγνώριση πτυχίων

Σημειώνεται ότι τα παραρτήματα των ξένων πανεπιστημίων θα παρέχουν τίτλους σπουδών οι οποίοι θα αναγνωρίζονται αυτόματα. Θα είναι ακαδημαϊκά και επαγγελματικά ισοδύναμοι με αυτούς των δημόσιων πανεπιστημίων. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι οι απόφοιτοί τους θα έχουν τις ίδιες ευκαιρίες αναγνώρισης και πρόσβασης στο Δημόσιο, δυνατότητα συνέχισης της ακαδημαϊκής τους πορείας σε κάποιο δημόσιο πανεπιστήμιο αλλά και επαγγελματική αναγνώριση.