Η Παναγία μάς λύτρωσε από τις συνέπειες της πτώσεως
Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού
Το Προοίμιο του Κοντακίου του Ακαθίστου Ύμνου, που ψάλλουμε σήμερα, αλλά και όλη την Μεγάλη Τεσσαρακοστή, είναι το «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια». Ο γνωστός ύμνος, τον οποίο έψαλλαν οι χριστιανοί στην ελευθερία της Κωνσταντινουπόλεως, από την μεγάλη πολιορκία που είχαν κάνει οι εχθροί της Βασιλεύουσας το 626 μ. Χ.
Τότε, που οι Πέρσες από την Ανατολή και οι Άβαροι από την Δύση πολιόρκησαν την Πόλη από ξηρά και από θάλασσα, ενώ ο αυτοκράτορας Ηράκλειος απουσίαζε πολεμώντας στην Περσία για να πάρει πίσω τον Τίμιο Σταυρό, που είχαν αρπάξει οι Πέρσες.
Οι εναπομείναντες κάτοικοι της Κωνσταντινουπόλεως, κλήρος και λαός πρόβαλλαν γενναία αντίσταση και λιτανεύοντας παράλληλα την εικόνα της Θεοτόκου στα τείχη, στήριζαν σε Εκείνη την σωτηρία της Πόλεως.
Και πράγματι, ξαφνική τρικυμία και φοβερός ανεμοστρόβιλος κατέστρεψε και βύθισε όλα τα πλοία των εχθρών, ενώ τα πτώματα των βαρβαρικών πληρωμάτων τους, ξεβράστηκαν μπροστά στο Ναό της Θεοτόκου, που βρισκόταν στις Βλαχέρνες, διασώζοντας θαυματουργικά η Παναγία μας την Πόλη Της.
Τότε ο λαός, ευχαριστώντας την Κυρία Θεοτόκο, συναθροίστηκε στο Ναό Της, των Βλαχερνών, ψάλλοντας σε Αυτήν ολόκληρο το Κοντάκιο των Χαιρετισμών Της, προσθέτοντας και το νέο αυτό προοίμιο «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια». Και επειδή κατά την παράδοση έψαλε ο λαός ολόκληρη την νύκτα και χωρίς καθόλου να καθίσει, γι’ αυτό και «Ακάθιστος» ονομάσθηκε ο Ύμνος αυτός, όπως αναφέρει ο Συναξαριστής «ορθοστάδην τότε πας ο λαός κατά την νύκτα εκείνην τον ύμνον τη του Λόγου Μητρί έμελψαν».
Αλλά το τροπάριο αυτό, το «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια», δεν έχει μόνο ιστορική σημασία, αλλά και σωτηριολογική. Διότι η Παναγία μας, δεν ήταν μόνο τότε που έσωσε την Βασιλεύουσα, αλλά έσωσε και όλο τον κόσμο. Έσωσε όλους τους ανθρώπους, με το να γεννήσει τον Υιό του Θεού. Γι’ αυτό μπορούμε να πούμε, ότι πλέον ως Υπέρμαχος Στρατηγός και εκπρόσωπος του ανθρωπίνου γένους, λύτρωσε τον κόσμο από τα δεινά. Και γι’ αυτό «ως λυτρωθείσα των δεινών», οι άνθρωποι, ιδιαιτέρως οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, απονέμουμε τα νικητήρια στην Παναγία, την ευχαριστία μας και την ευγνωμοσύνη μας, διότι μας λύτρωσε από τις συνέπειες της πτώσεως.
Μας λύτρωσε από όλα εκείνα από τα οποία έπασχε ο άνθρωπος, προ της Σαρκώσεως του Υιού του Θεού. Έπασχε ο άνθρωπος, ως υπόδουλος της αμαρτίας, του θανάτου και του διαβόλου. Ο Χριστός μας έσωσε από όλα αυτά, δια του Σταυρού και της Αναστάσεώς Του. Και επειδή η Παναγία μας συνήργησε στο να έλθει ο Χριστός στον κόσμο, γι’ αυτό Της απονέμουμε τα ευχαριστήρια.
«Αναγράφω σοι η Πόλις σου, Θεοτόκε», δηλαδή, σου αναπέμπει η Πόλις σου, Θεοτόκε. Πόλις της Θεοτόκου όμως, δεν είναι μόνο η Κωνσταντινούπολη, αλλά είναι και η επί γης Εκκλησία του Θεού, η στρατευομένη Εκκλησία και η ουράνιος Πόλις, η θριαμβεύουσα Εκκλησία, «η εκκλησία των πρωτοτόκων», που αναφέρει ο Απόστολος Παύλος. Αυτή η επί γης και εν ουρανοίς Εκκλησία του Θεού, και σήμερα και πάντοτε, ευγνωμονεί και απονέμει τα νικητήρια και τα ευχαριστήριά της, στην Υπεραγία Θεοτόκο.
Όλοι μας, επομένως, κληρικοί και λαϊκοί, πρέπει να ευχαριστούμε την Παναγία μας, ιδίως με τους «χαιρετισμούς της», όπως αυτήν την περίοδο κάνει η Εκκλησία μας και να προσέχουμε, να μην Την πικραίνουμε. Γιατί κάθε αμαρτία που κάνουμε πικραίνει την Παναγία μας. Οφείλουμε να προσέχουμε στην ζωή μας, να ζούμε εν μετανοία, να φροντίζουμε πάντα να ευαρεστούμε την Θεοτόκο, ώστε να έχουμε παρρησία απέναντί Της όταν προσευχόμαστε για τις αμαρτίες μας και για τα διάφορα προβλήματα της ζωής μας.
Ας επαναλαμβάνουμε και εμείς, λοιπόν, μαζί με τον Αρχάγγελο Γαβριήλ προς την Παναγία μας «Χαίρε όντως και μόνη κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου».
