Η τόλμη της αγάπης απέναντι στην παραφροσύνη της βίας

Του Μητροπολίτου Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Δαμασκηνού

«Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή
τα Άγια και σωτήρια και φρικτά Πάθη
του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών
Ιησού Χριστού επιτελούμεν…».

Κεντάει σαν λόγχη την ψυχή μας το συναξάρι τούτης της ημέρας. Σε λίγες μόνο λέξεις καταγράφεται συμπυκνωμένη η ανθρώπινη αγριότητα, η απροκάλυπτη βία του μανιασμένου όχλου απέναντι στον Αναμάρτητο. Τα ραπίσματα, τα κολαφίσματα, οι εμπτυσμοί, οι ύβρεις, οι εμπαιγμοί, το ακάνθινο στεφάνι, η πορφυρή χλαμύδα μαρτυρούν την φτώχεια της ξεπεσμένης ανθρωπότητος μπροστά στην απροσμέτρητη θεία μακροθυμία. Και έπεται ο Σταυρός, ως αιώνιο οροθέσιο και σφραγίδα της απύθμενης αγάπης Του για όλους ανεξαιρέτως, παρόλο που καθημερινά Τον σταυρώνουμε.
Ο «πράος και ταπεινός τη καρδία» Ιησούς υπήρξε θύμα της ανελέητης βίας. Αιμόφυρτος, χωρίς είδος και κάλλος, είναι εγκαταλελειμμένος στο μίσος εκείνων που ευεργέτησε. Εξάντλησε τον πλούτο των ευεργεσιών Του σ’ αυτούς τους αγνώμονες και εκείνοι εκόρεσαν επάνω Του όλη την μανία του μίσους τους.
Την νύχτα στην Γεθσημανή, την ώρα που οι στρατιώτες Τον συλλαμβάνουν, προφέρει την τελευταία καταδίκη της βίας. Η επιπόλαιη κίνηση του Πέτρου να αποκόψει το αυτί του υπηρέτη Μάλχου για να υπερασπισθεί τον Διδάσκαλό του, καταδικάζεται αμέσως από τον πράο Ιησού. «Απόστρεψον την μάχαιραν εις τον τόπον αυτής» του λέγει. «Πάντες γαρ οι λαβόντες μάχαιραν εν μαχαίρα αποθανούνται».
Όταν οι στρατιώτες κινούνται απειλητικά εναντίον Του με μαχαίρια και ξύλα στον κήπο της αγωνίας, ο Ιησούς θεραπεύει και αγαπά. Όταν το φιλί της προδοσίας Τον πληγώνει περισσότερο από κάθε άσκηση βίας, ο Ιησούς μακροθυμεί. Και όταν ακολουθούν στην συνέχεια οι εμπαιγμοί και τα βασανιστήρια, δεν παρατάσσει απέναντι στους ανόμους τις λεγεώνες των Αγγέλων Του, δεν τους συντρίβει «ως σκεύη κεραμέως» αλλά τους κοιτά με οίκτο και συμπόνοια, όπως ένας πατέρας κοιτάει το άρρωστο παιδί του και συγχωρεί τους κακούργους. Όταν Τον σταυρώνουν ανάμεσα σε ληστές, Εκείνος στρέφεται προς τον Θεό Πατέρα και προσεύχεται για τους σταυρωτές Του. Αντιπαρατάσσει στην άβυσσο της ανθρωπίνης κακίας το μεγαλείο της θείας συγγνώμης, στην σκληρότητα των θεοκτόνων, το έλεος και την ευσπλαγχνία. Κανείς δεν είχε ως τότε φανταστεί ότι θα πρέπει, όχι απλά να ανεχόμαστε και να συγχωρούμε αλλά και να προσευχόμαστε για τους εχθρούς μας.
Από τα χρόνια του Χριστού μέχρι και σήμερα η βία αποκαλύπτει την τραγωδία της ανθρωπίνης υπάρξεως, την παρακμή της κοινωνίας που αντανακλά την απομάκρυνση από τον Θεό. Και είναι ο σκληρός και αδυσώπητος νόμος της αμαρτίας που την πυροδοτεί μέσα μας και γύρω μας. Στον Γολγοθά εκφράζεται από τους ταραγμένους και ανυπόμονους στρατιώτες και από τις παγωμένες καρδιές των Ιουδαίων. Στους καιρούς μας η κακία αποδεικνύεται περίτρανα από τα γεγονότα που εκτυλίσσονται γύρω μας.
Η βία θριαμβεύει στο επίκεντρο της καθημερινότητός μας. Οπωσδήποτε, η ακατανόητη εγκληματικότητα μάς τρομάζει. Εκείνο, όμως, που μας πληγώνει περισσότερο είναι η επιθετικότητα των παιδιών, ο σχολικός εκφοβισμός, η βία στα γήπεδα και στην οικογένεια. Πρόκειται για μια έκρηξη παραβατικότητος με ανεξέλεγκτη δυναμική, που βαραίνει τις ψυχές μας και μας καλεί σε εγρήγορση. Οι αρμόδιοι επιστήμονες συσκέπτονται και καταθέτουν τις απόψεις τους για λύσεις, ωστόσο η αγριότητα περισσεύει πάνω στην φτωχή μας γη. Παράλληλα, τρομοκρατικές ενέργειες, βομβαρδισμοί και εκατόμβες αθώων θυμάτων δεν μας αφήνουν περιθώρια εφησυχασμού. Κοσμοκράτορες και άρχοντες του κόσμου τούτου στον βωμό συμφερόντων καταδυναστεύουν και θυσιάζουν λαούς και έθνη, σπέρνουν τον πόνο και την απόγνωση άλλοτε δε την προσφυγιά και την ορφάνια, βυθίζοντας συνανθρώπους μας στην φρίκη και στην εξαθλίωση. Κανείς δεν στέκεται πλέον αδιάφορος στην απρόσμενη έκρηξη της βίας στον κόσμο μας.
Κι αν παρ’ όλα αυτά, σήμερα, τίποτε δεν φαίνεται ικανό να αναχαιτίσει την έξαρση της βίας και του εγκλήματος, κι αν απέτυχαν να υποδείξουν διεξόδους σωτηρίας οι επιστήμες, η τεχνολογία και η φιλοσοφία, ιδού μας δείχνει το δρόμο ο μακρόθυμος Ιησούς. Δεν απαντά στο κακό με την βία, αλλά συγχωρεί γιατί αγαπά! Κυρίως, όμως, στρέφεται στον Θεό Πατέρα και ακούγεται στον Γολγοθά η πιο συγκλονιστική ικεσία που υψώθηκε από την γη στον ουρανό, από τότε που υπάρχουν άνθρωποι και προσεύχονται: «Πάτερ άφες αυτοίς».
Ας είναι αυτή και η δική μας τακτική: η τόλμη της αγάπης απέναντι στην παραφροσύνη της βίας, η στροφή προς τον Θεό, η επιστροφή μας στην Αγία Του Εκκλησία. Κάναμε το πείραμα να ζήσουμε μακριά Του και βιώσαμε τον παραλογισμό και την αγριότητα. Κλείσαμε την καρδιά μας στο φως Του και η ζωή μας βυθίστηκε στο σκοτάδι, το οποίο γίνεται όλο και πιο καταχθόνιο. Αποδομήσαμε κοινωνικές αξίες και ιδεώδη και άθελά μας υποκινήσαμε την βία. Σε τίποτε η ψυχή μας δεν αναπαύτηκε, πουθενά δεν ειρήνευσε. Μόνη μας ελπίδα παραμένει Εκείνος, ο πράος και ανεξίκακος Ιησούς, που «σήμερον κρεμάται επί ξύλου».
Μάς περιμένει με τα χέρια ανοιχτά πάνω στον Σταυρό, για να βρούμε κοντά Του αυτό που μακριά Του έχουμε χάσει, για να περισώσουμε ό,τι ιερό μας απέμεινε μέσα στην δίνη των δύσκολων καιρών μας. Ας υψώσουμε ικετευτικά το βλέμμα στον Εσταυρωμένο κι ας αφήσουμε λόγια καρδιάς να ψελλίσουν τα χείλη μας:
«Κύριε, με βαθειά επίγνωση της αμαρτωλότητός μας προστρέχουμε σε Σένα. Με δέος και συντριβή Σε ικετεύουμε για όσους βιαιοπραγούν, για όσους εγκληματούν αλλά και για όσους δοκιμάζονται από την σκληρότητα των ανθρώπων, για όσους σχεδιάζουν εκδίκηση, για όσους απελπίζονται. Τα γόνατά μας λυγίζουν, τα μάτια μας βουρκώνουν, η καρδιά μας ματώνει. Έρχονται στιγμές που η θλίψη και ο πόνος κατακλύζουν και σφυροκοπούν την ύπαρξή μας, γιατί η βία θριαμβεύει. Νιώθουμε, τότε, ότι βρισκόμαστε επάνω στον δικό μας σταυρό, ο οποίος είναι προέκταση του δικού Σου. Μόνοι μεταξύ ουρανού και γης πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα δεινά που απειλητικά μας κυκλώνουν, την βία που μας προκαλεί απέχθεια και φρίκη. Τις περισσότερες φορές νοιώθουμε μέσα μας να μαίνεται ανεξέλεγκτα η πυρκαγιά της οργής και της ανταποδόσεως. Είμαστε ακόμη εύκολοι σε εκδίκηση, φειδωλοί σε συγχωρητικότητα, διστακτικοί να αγαπήσουμε όσους μας πληγώνουν, παγιδευμένοι στην λογική, στα ένστικτά μας και στις αυθόρμητες αντιδράσεις μας.
Κύριε, δώσε μας την δωρεά της αγίας Σου ταπεινώσεως, για να αντισταθούμε στο κακό με πνεύμα αγάπης και καταλλαγής. Ζητάμε απεγνωσμένα την δική Σου δύναμη, για να στηριχτεί η κουρασμένη και αμαρτωλή ψυχή μας. Ελπίδα μας και επιστηριγμός μας είσαι μονάχα Εσύ! Δώσε μας προσευχόμενη καρδιά, «τετρωμένη αγάπης», για να αντιμετωπίσουμε ειρηνικά, όσους κινούνται γύρω μας με σκληρότητα και βιαιότητα. Εσύ μας δίδαξες να τους αγαπήσουμε για να μας αγαπήσουν, να τους συγχωρήσουμε για να συγχωρηθούν και οι δικές μας αστοχίες. Γαλήνεψε, Κύριε, τις ψυχές μας, για να είναι τούτο το Πάσχα για όλους μας πέρασμα από την ανθρώπινη αγριότητα στην χαρά και την ειρήνη της θεϊκής Σου παρουσίας, από τον σεισμό του Σταυρού στον συγκλονισμό του κενού μνημείου, από το «Τετέλεσται» στην έκπληξη της Αναστάσεως.