Με τον ερχομό της άνοιξης και την άνοδο της θερμοκρασίας τα υπαίθρια αθλήματα γίνονται πιο δελεαστικά. Η εποχή προσφέρεται για ενεργοποίηση και δραστηριότητα, ιδίως τις ημέρες του Πάσχα –  μικροί και μεγάλοι θέλουν να απολαύσουν τα αγαπημένα τους σπορ είτε πρόκειται για ποδηλασία στο βουνό, ρακέτες στην παραλία, ορειβασία, ποδόσφαιρο, μπάσκετ ή beach volley.

Ωστόσο, αυτή η μετάβαση από την καθιστική ζωή στη σωματική άσκηση, ακόμα και όταν πρόκειται για ήπιες αθλητικές δραστηριότητες όπως πεζοπορία, τρέξιμο και κολύμβηση, αυξάνει τον κίνδυνο αθλητικών τραυματισμών. Η πρόληψή τους είναι το ζητούμενο, αφού συμβάλει σε μια πιο απολαυστική αλλά και ανταποδοτική σεζόν για όλους όσοι αθλούνται περιστασιακά ή συστηματικά.

«Ο ενθουσιασμός και η λαχτάρα των ανθρώπων να αθληθούν στη φύση καθώς και ο υπερβάλλον ζήλος να έχουν καλές επιδόσεις, χωρίς να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι, είναι οι λόγοι που προκύπτουν συχνά μυοσκελετικές κακώσεις αυτήν την εποχή. Βλέπουμε κατ’ επανάληψη τους ίδιους τραυματισμούς στα κάτω και άνω άκρα – με τα γόνατα, τα ισχία, τους αστραγάλους, τους ώμους και τους αγκώνες να είναι οι πιο ευάλωτες αρθρώσεις αφού αυτές καταπονούνται περισσότερο από την προσπάθεια.

Μύες, τένοντες και σύνδεσμοι φτάνουν στα όριά τους όταν δεν είναι επαρκώς γυμνασμένοι ή είναι ελλιπώς προθερμασμένοι, όταν παραλείπεται η αποθεραπεία και οι διατάσεις, όταν ο εξοπλισμός που απαιτείται δεν είναι ο κατάλληλος ή η τεχνική που ακολουθείται είναι λανθασμένη. Υπό αυτές τις συνθήκες, η εμφάνιση φλεγμονών και ρήξεων, θλάσεων και εξαρθρημάτων είναι πολύ πιθανή. Απρόβλεπτες δε συγκρούσεις και πτώσεις μπορούν να οδηγήσουν σε κατάγματα οστών», επισημαίνουν οι δρ Παναγιώτης Πάντος, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Διευθυντής της Ορθοπαιδικής Κλινικής Άνω Άκρου στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και υπεύθυνος των τμημάτων Άνω Άκρου και Αθλητικών Κακώσεων της Osteon Orthopedic & Spine Clinic και δρ Βασίλειος Σακελλαρίου, Ορθοπαιδικός Xειρουργός, Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και υπεύθυνος του Τμήματος Επανορθωτικής & Ελάχιστα Επεμβατικής Χειρουργικής Ισχίου – Γόνατος και Αθλητικών Κακώσεων της Osteon Orthopedic & Spine Clinic.

Οι δύο πιο συχνοί αθλητικοί τραυματισμοί την άνοιξη

Διατάσεις και ρήξεις συνδέσμων, τενόντων και μυών

Αυτοί οι τραυματισμοί συμβαίνουν συχνά σε άτομα που δεν είναι σε καλή φυσική κατάσταση, λόγω αδυναμίας των μυών και των αρθρώσεων να υποστηρίξουν πλήρως τις κινήσεις. Η απότομη στροφή των αρθρώσεων τεντώνει πολύ τους συνδέσμους, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο ρήξης τους, ενώ η παράλειψη της προθέρμανσης και χαλάρωσης μετά την άσκηση επηρεάζει ιδιαίτερα τους τένοντες και τους μυς. Ο φθαρμένος ή ακατάλληλος εξοπλισμός (π.χ. παπούτσια), οι ολισθηρές επιφάνειες (π.χ. βρεγμένος δρόμος) και η κούραση είναι επίσης παράγοντες κινδύνου.

Για τη θεραπεία τους αρχικά απαιτείται ανάπαυση, τοποθέτηση πάγου, εφαρμογή πίεσης μέσω ενός επιδέσμου, η τοποθέτηση της πάσχουσας περιοχής ψηλότερα από το επίπεδο της καρδιάς, καθώς και η λήψη αναλγητικών και αντιφλεγμονωδών φαρμάκων για την αντιμετώπιση του πόνου και του οιδήματος. Σε πιο σοβαρά περιστατικά μπορεί να χρειαστεί  χειρουργική επέμβαση.

«Η ρήξη χιαστού συνδέσμου είναι από τις πιο συνηθισμένες  παθήσεις, οι οποίες είναι αποτέλεσμα κάποιας απότομης αλλαγής πορείας ή κατεύθυνσης. Ποδοσφαιριστές και μπασκετμπολίστες την υφίστανται συχνά. Ο πόνος, το οίδημα, η δυσκαμψία και η αστάθεια είναι συμπτώματα, η ένταση των οποίων ποικίλει αναλόγως του μεγέθους της ρήξης. Από αυτό εξαρτάται και ο τρόπος θεραπείας, ο οποίος περιλαμβάνει από ακινητοποίηση και φυσικοθεραπείες έως συνδεσμοπλαστική, δηλαδή χειρουργική αντικατάσταση των κομμένων άκρων, μια επέμβαση που γίνεται αρθροσκοπικά», εξηγεί ο δρ Σακελλαρίου.

Τενοντίτιδες

Η κακή φυσική κατάσταση και οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις, όπως αυτές που εκτελούν οι τενίστες αλλά και όσοι παίζουν μπάσκετ ή βόλεϊ, γίνονται συχνά αιτία εμφάνισης τενοντίτιδας. Ο τένοντας φλεγμαίνει και τα συμπτώματα που προκαλεί είναι πόνος, οίδημα και αδυναμία ολοκλήρωσης κάποιων κινήσεων.

Οι περιοχές που επηρεάζονται συχνότερα είναι ο ώμος (τενοντίτιδα του στροφικού πετάλου), ο αγκώνας (επικονδυλίτιδα αγκώνα) και το γόνατο (τενοντίτιδα επιγονατιδικού τένοντα).

Η αρχική θεραπεία για την αντιμετώπιση και αυτού του τραυματισμού είναι η ξεκούραση, ο πάγος και τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Αργότερα μπορεί να απαιτηθεί φυσικοθεραπεία για την ενδυνάμωση της τραυματισμένης περιοχής.

«Οι αθλητές που εκτελούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις του άνω άκρου πάνω από το επίπεδο του κεφαλιού, όπως οι κολυμβητές και οι βολεϊμπολίστες, έχουν αρκετές πιθανότητες να τραυματίσουν τους τένοντες του ώμου. Η τενοντίτιδα του στροφικού πετάλου ή ενός εκ των τενόντων του, συνήθως του υπερακανθίου μπορεί να συμβεί και από ένα μεμονωμένο οξύ τραυματισμό, από λανθασμένη τεχνική ή υπερβολική καταπόνηση. Προκαλεί πόνο σε κατάσταση ηρεμίας και κατά την κίνηση, δυσκαμψία ή αδυναμία άρσης του χεριού πάνω από κάποιο επίπεδο», σημειώνει ο δρ Πάντος.

«Και σε αυτήν την πάθηση για την υποχώρηση των συμπτωμάτων απαιτείται ξεκούραση και τοποθέτηση πάγου. Η φυσικοθεραπεία και η μυϊκή ενδυνάμωση βοηθούν σημαντικά. Σε εμμένουσες καταστάσεις ή σε αθλητές που επιθυμούν σύντομη επιστροφή στις δραστηριότητές τους συστήνονται ενέσεις κορτικοστεροειδών και θεραπείες με πλούσιο σε αιμοπετάλια αίμα. Εάν κάποιος τένοντας υποστεί ρήξη, π.χ. από κάποια πτώση κατά τη διάρκεια της προπόνησης ή ενός αγώνα, τότε απαιτείται η χειρουργική συρραφή του», προσθέτει.

«Η πρόληψη αυτών των συχνών αθλητικών τραυματισμών θα πρέπει να είναι ο πρωταρχικός στόχος και αυτή επιτυγχάνεται με εκγύμναση του σώματος όλο τον χρόνο, αναλόγως της ηλικίας, με διατήρηση της φυσικής κατάστασης και με σωστή προετοιμασία. Η αύξηση της έντασης των προπονήσεων πρέπει να γίνεται σταδιακά, ώστε το σώμα να μπορεί να προσαρμοστεί, προκειμένου να αποφεύγονται μυϊκές καταπονήσεις και τραυματισμοί. Το cross-training, η εναλλαγή των αθλητικών δραστηριοτήτων επίσης, αποτρέπει τους τραυματισμούς από υπερβολική χρήση και ενισχύει τους υπο-χρησιμοποιούμενους μύες.

Από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για την πρόληψη τραυματισμών είναι η επαρκής προθέρμανση και η χαλάρωση μετά την άσκηση. Το ζέσταμα των μυών αυξάνει τη ροή του αίματος, ενισχύει την ευλυγισία και προετοιμάζει το σώμα για πιο έντονη δραστηριότητα. Η μυϊκή αποκατάσταση μετά την προπόνηση όλων των μερών του σώματος που συμμετέχουν στην αθλητική δραστηριότητα είναι σημαντική για την αποφυγή των τραυματισμών, αφού βοηθά στη σταδιακή μείωση της μυϊκής έντασης.

Τέλος, δεν θα πρέπει να παραλείπεται ποτέ η ενυδάτωση πριν και κατά τη διάρκεια της άσκησης και η αναπλήρωση των ηλεκτρολυτών μετά από αυτή.

Υιοθετώντας αυτές τις συμβουλές ο κίνδυνος τραυματισμού ελαχιστοποιείται, δίνοντας τη δυνατότητα αφενός διατήρησης της σωματικής υγείας με ασφάλεια και αφετέρου της ψυχικής ευεξίας που προσφέρει η δραστηριότητα στη φύση», καταλήγουν.