Ανατροπές στις διαδικασίες κατοχύρωσης φοροαπαλλαγών για ιδιοκτήτες ακινήτων και στις διαδικασίες διασφάλισης της είσπραξης της επιστροφής ενός μισθώματος και του επιδόματος στέγασης για τους ενοικιαστές προωθεί η κυβέρνηση από το 2026, εισάγοντας την υποχρεωτική ηλεκτρονική πληρωμή των ενοικίων μέσω του τραπεζικού συστήματος ως βασική προϋπόθεση και για το «ξεκλείδωμα» όλων αυτών των οικονομικών παροχών.

Παράλληλα, η κυβέρνηση θα προχωρήσει έως το τέλος του τρέχοντος έτους στον διπλασιασμό των ημερήσιων ορίων διενέργειας συναλλαγών μέσω του συστήματος IRIS, διευκολύνοντας εκατομμύρια πολίτες στο να πραγματοποιούν καθημερινά μεταφορές πολύ μεγαλύτερων ποσών σε τραπεζικούς λογαριασμούς δικούς τους ή τρίτων, καθώς και πληρωμές προς ελεύθερους επαγγελματίες και άλλους αυτοαπασχολούμενους χωρίς επιβαρύνσεις με προμήθειες.

Τι αλλάζει

Σύμφωνα με τα όσα ανακοίνωσε χθες ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης σε συνέντευξή του στον «Real FM», από το 2026:

1 Μόνο εφόσον οι ενοικιαστές έχουν εξοφλήσει το προηγούμενο έτος τα οφειλόμενα μισθώματα μέσω τραπεζών θα μπορούν να κατοχυρώσουν το δικαίωμα να λάβουν επιστροφή ενός ενοικίου τον Νοέμβριο. Φέτος, που το μέτρο της επιστροφής ενός ενοικίου εφαρμόζεται για πρώτη φορά για τα ενοίκια του 2024, δεν θα είναι προαπαιτούμενο η εξόφληση των ενοικίων μέσω τραπεζών, διότι το προηγούμενο έτος δεν υπήρχε αυτή η υποχρεωτικότητα και πολλοί ενοικιαστές πλήρωσαν με μετρητά. Προκειμένου λοιπόν να μη χάσουν αυτοί το δικαίωμα της είσπραξης επιστροφής, το μέτρο θα ισχύσει φέτος κατ’ εξαίρεση χωρίς την προϋπόθεση της πληρωμής των ενοικίων του 2024 μέσω τραπεζών

2 Η εξόφληση του ενοικίου με πληρωμή σε τράπεζα θα αποτελεί για κάθε ενοικιαστή προαπαιτούμενο για την οικονομική του ενίσχυση που αφορά τη στέγη, δηλαδή για την είσπραξη του επιδόματος στέγασης.

3 Για τις επιχειρήσεις, η υποχρεωτική πληρωμή του ενοικίου της επαγγελματικής τους στέγης μέσα από τραπεζικό λογαριασμό θα αποτελεί προϋπόθεση για την έκπτωση της δαπάνης από τα ακαθάριστα έσοδά τους.

4 Για τους ιδιοκτήτες ακινήτων η αυτόματη έκπτωση δαπανών για επισκευή και συντήρηση κατοικίας ή αλλου κτίσματος, που ισούται με το 5% του συνολικού ετησίου φορολογητέου εισοδήματος από ενοίκια, θα αναγνωρίζεται υπό τον όρο της ψηφιακής-ηλεκτρονικής πληρωμής των ενοικίων μέσω του τραπεζικού συστήματος.

Τα μέτρα αυτά θα περιληφθούν είτε στο νομοσχέδιο για το δημόσιο λογιστικό που έχει τεθεί αυτή τη στιγμή σε δημόσια διαβούλευση είτε στο νομοσχέδιο για τον νέο Τελωνειακό Κώδικα, που ακόμη δεν έχει δημοσιοποιηθεί.

Αύξηση ορίων

Σύμφωνα εξάλλου με τα όσα ανέφερε ο κ. Πιερρακάκης σε χθεσινή ομιλία του στο 9ο συνέδριο 360 Payments της ΔΙΑΣ, έως το τέλος του 2025 θα διπλασιαστούν τα ημερήσια όρια των ηλεκτρονικών συναλλαγών μέσω του συστήματος IRIS των τραπεζών. Το σύστημα αυτό δεν χρεώνει προμήθειες στα φυσικά πρόσωπα, ενώ για πληρωμές προς επιχειρήσεις προβλέπει την επιβάρυνση των δικαιούχων με πολύ μικρά ποσά προμηθειών.

Συγκεκριμένα, όπως διευκρίνισε ο κ. Πιερρακάκης, μέχρι τέλος του έτους:

* Τα ημερήσια όρια των συναλλαγών με IRIS διπλασιάζονται από 500 σε 1.000 ευρώ για μεταφορές μεταξύ φυσικών προσώπων και από 500 σε 1.000 ευρώ για συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών και επιχειρήσεων.

* Το μηνιαίο αθροιστικό όριο θα ανέρχεται στο ποσό των 5.000 ευρώ, για μεταφορές μεταξύ φυσικών προσώπων.

* Για τις εμπορικές συναλλαγές, δηλαδή για πληρωμές μεταξύ επιχειρήσεων, διατηρείται το καθεστώς χωρίς όρια.

Ποινές

Ο υπουργός συμπλήρωσε, επίσης, πως από την 1η Νοεμβρίου καθίσταται υποχρεωτική η ενσωμάτωση του IRIS Payments στα POS μέσω της χρήσης QR Code, ενώ στον νέο Τελωνειακό Κώδικα «πρόκειται να υπάρχει και ένα πλαίσιο συνεπειών για όσους δεν θα υλοποιήσουν το IRIS στα POS, αυτονόητα ακριβώς επειδή όταν λέμε ότι κάτι θα ισχύσει από την 1η Νοεμβρίου, θα πρέπει να ισχύσει καθολικά».

Εταιρίες καυσίμων και λαθρεμπόριο

Επιπλέον, μέσω της συνέντευξής του και της ομιλίας του ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών αποκάλυψε ότι:

1 Συνυπεύθυνες θα είναι οι εταιρίες καυσίμων για τις παραβάσεις που αφορούν στο λαθρεμπόριο: Μία από τις αλλαγές που φέρνει το νέο νομοσχέδιο για τον Τελωνειακό Κώδικα είναι η πάταξη του λαθρεμπορίου καυσίμων με την επιβολή σημαντικών κυρώσεων και προστίμων στις εταιρίες διανομής, οι οποίες θα έχουν πλέον θεσμική υποχρέωση να παρακολουθούν για πιθανές παραβάσεις στο δίκτυο των πρατηρίων τους. «Υπάρχουν μελέτες που λένε ότι χάνουμε μισό δισ. ευρώ από τα ταμεία μας λόγω του λαθρεμπορίου καυσίμων», υπογράμμισε ο υπουργός, τονίζοντας ότι για τον λόγο αυτόν χρειάζεται η εξάντληση της αυστηρότητας.

2 Θα νομοθετηθούν διευκολύνσεις στις μεταβιβάσεις ακινήτων από αλληλέγγυους υπεύθυνους επιχειρήσεων: Με μία νέα διάταξη, θα μπορούν στο εξής όλα τα υπεύθυνα αλληλέγγυα πρόσωπα επιχειρήσεων, δηλαδή διαχειριστές, σύμβουλοι, μέτοχοι και μέλη εταιριών με ποσοστό συμμετοχής έως 5%, να προβαίνουν σε πωλήσεις ή γονικές παροχές ακινήτων τους, ακόμα και όταν η εταιρία με την οποία συνδέονται έχει χρέη προς το Δημόσιο, αρκεί να τα έχει ρυθμίσει. «Επίσης, για όσους έχουν μετοχική σχέση άνω του 5% θα προβλέπεται μια πιο ευέλικτη διαδικασία, όπου το κράτος θα διασφαλίζεται», πρόσθεσε ο υπουργός. Το τμήμα του τιμήματος που θα πρέπει να καταβάλει στο Δημόσιο και το οποίο σήμερα φθάνει το 70% θα μπορεί να περιοριστεί στο 7%, με την προϋπόθεση ότι θα δώσουν οι διαχειριστές ένα άλλο ακίνητο ως ενέχυρο.

Κίνητρα για να ανοίξουν κλειστά ακίνητα

Κατά τα λοιπά, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, ανέφερε ότι στα κίνητρα προκειμένου οι ιδιοκτήτες να διοχετεύσουν κλειστά ακίνητα στην αγορά, περιλαμβάνονται -πέραν των φορολογικών παρεμβάσεων τις οποίες θα ανακοινώσει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ- η κοινωνική αντιπαροχή και η πλήρης αποτύπωση της ιδιοκτησίας του κράτους.

«Μέσω της ΕΤΑΔ , περίπου 36.000 ακίνητα θα πέσουν στην αγορά, παράλληλα με τα ακίνητα των τραπεζών και των servicers», είπε ο υπουργός και επεσήμανε την ανάγκη δημιουργίας ενός θεσμικού πλαισίου που θα αξιοποιεί τα ανενεργά Κοινωφελή Ιδρύματα .

«Χρειαζόμαστε ένα σοκ προσφοράς», είπε χαρακτηριστικά. «Το θεσμικό πλαίσιο και η διαχείριση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου θα πρέπει να γίνουν όλα μαζί και με ταχύτητα».

Οι προοπτικές

Οι εγγεγραμμένοι χρήστες του IRIS αγγίζουν τα 4 εκατ.

Για το σύστημα IRIS o κ. Πιερρακάκης τόνισε, επίσης, ότι σύντομα το ελληνικό αυτό σύστημα πληρωμών θα ενταχθεί στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία Eurοpa Project. «Μια πρωτοβουλία 10 χωρών που εντάσσουν τα δικά τους IRIS και τις δικές τους εθνικές πλατφόρμες σε μια ενιαία πλατφόρμα και με την προσθήκη των Ελλήνων χρηστών, όπου εκεί θα περάσει τα 100 εκατομμύρια χρήστες, θα πάει περίπου στα 105 εκατομμύρια χρήστες», τόνισε.

Ψηφιακό ευρώ

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε ο κ. Πιερρακάκης στην ανάγκη κυριαρχίας της Ευρώπης στον χώρο των πληρωμών και μίλησε για το ψηφιακό ευρώ, «ένα από τα θέματα που μας απασχολούν ειδικά αυτή την περίοδο, μαζί με το διεθνές εμπόριο και τους δασμούς».

Σχετικά με τη διείσδυση του IRIS στην καθημερινότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων, ο υπουργός τόνισε τα εξής: «Το IRIS Payments είναι πάρα πολύ απλό στη χρήση του. Είναι πολύ εύκολο να το ενεργοποιήσεις και να το χρησιμοποιήσεις. Χρειάζεσαι μόνο τον αριθμό του κινητού τηλεφώνου του παραλήπτη. Εχει υψηλό βαθμό χρήσης, καθώς έχει ήδη 3,8 εκατομμύρια εγγεγραμμένους χρήστες (P2P) ενώ αναμένεται να ξεπεράσουν τα 4 εκατ. χρήστες το επόμενο διάστημα. Παράλληλα, στο IRIS είναι εγγεγραμμένοι πάνω από 565.000 εγγεγραμμένοι επαγγελματίες (P2Β). Η μεταφορά γίνεται άμεσα και δωρεάν μεταξύ φυσικών προσώπων, ενώ υπάρχουν μικρές χρεώσεις για ελεύθερους επαγγελματίες όταν αυτοί δέχονται πληρωμές. Είναι επίσης εξαιρετικά ασφαλές, αφού οι συναλλαγές πραγματοποιούνται στο ασφαλές περιβάλλον του Mobile banking των τραπεζών και με τη χρήση βιομετρικών δεδομένων».

Ηλεκτρονικές πληρωμές

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός φρέναρε τη φοροδιαφυγή

Αναλυτική αναφορά έκανε ο υπουργός στην σύνδεση του ψηφιακού μετασχηματισμού και των ψηφιακών πληρωμών με τη μείωση της φοροδιαφυγής και της παραοικονομίας. Συγκεκριμένα ο υπουργός ισχυρίστηκε: «Μέσα από τον ψηφιακό μετασχηματισμό καταφέραμε να πιάσουμε ένα κομμάτι της φοροδιαφυγής και να μειώσουμε σημαντικά την παραοικονομία. Ειδικά για την παραοικονομία, τα χρόνια της οικονομικής κρίσης θεωρούσαμε ότι είναι κάπου στο 35% με 40% του ΑΕΠ.

Συρρίκνωση

Το τελευταίο δελτίο του ΔΝΤ την τοποθετούσε στο 16% και αυτό είναι τρία χρόνια παλαιότερο από το σήμερα. Σήμερα ενδεχομένως να έχουμε φτάσει και σε μονοψήφιο. Αυτό δεν πάει να πει ότι δεν έχουμε ακόμη πάρα πολλά πράγματα, τα οποία πρέπει να κατακτήσουμε σε σχέση με τη φοροδιαφυγή ή με τη μείωση του λεγόμενου κενού ΦΠΑ…».

Σύμφωνα με τον υπουργό, ενδεικτικά της συνεισφοράς των ηλεκτρονικών πληρωμών στη μείωση της φοροδιαφυγής είναι τα στοιχεία της ΑΑΔΕ. Οπως τόνισε ο κ. Πιερρακάκης: «Η αύξηση των ηλεκτρονικών πληρωμών κατά 7,5 δισ. ευρώ το 2024 μεταφράστηκε σε μείωση της χρήσης μετρητών κατά 5,79 δισ. ευρώ, στην πλειονότητα των κλάδων του τριτογενούς τομέα. Χάρη στον υψηλότερο ρυθμό αύξησης των ηλεκτρονικών πληρωμών, η αντικατάσταση ποσού 5,79 δισ. μετρητών με πληρωμές μέσω καρτών του 2024 φαίνεται ότι συνεισφέρει επιπλέον 388 εκατ. ευρώ έσοδα ΦΠΑ. Αρα αποδεικνύεται από τα στοιχεία βεβαίωσης ΦΠΑ του 2024 ότι η πλήρης λειτουργία της διασύνδεσης POS ταμειακών μηχανών για το σύνολο των προβλεπόμενων υπόχρεων συνέβαλε ουσιαστικά στη διεύρυνση της φορολογητέας βάσης».