Εντοκα γραμμάτια του Δημοσίου, ομόλογα ή εταιρικά ομόλογα; Οι εναλλακτικές λύσεις των προθεσμιακών καταθέσεων των τραπεζών δίνουν μεγαλύτερες αποδόσεις χωρίς φόρο, αλλά με τα θετικά και τα αρνητικά τους μπορεί να δώσουν τόκο ίσο ή μεγαλύτερο από τον μέσο πληθωρισμό.

Η επένδυση σε ομόλογα για ποσά έως και 15.000 ευρώ, ανεξάρτητα από το αν αφορά έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου ή εταιρικά, έχει μία βασική διαφορά σε σχέση με τις τραπεζικές καταθέσεις.

Επειδή οι χρεωστικοί τίτλοι είναι χρηματιστηριακά προϊόντα και διαπραγματεύονται στις αγορές, σε ό,τι αφορά την αξία τους και τις αποδόσεις τους εμπεριέχουν έναν βαθμό κινδύνου. Στα εταιρικά ομόλογα ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος, αφού -όσο κι αν είναι μικρός- υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο η εκδότρια εταιρία να αθετήσει την υποχρέωσή της για την αποπληρωμή του ομολόγου στη λήξη του.

Αποδόσεις

Οι αποδόσεις των εντόκων γραμματίων και των εταιρικών διαφοροποιούνται ανάλογα με τη διάρκεια του ομολόγου και τον βαθμό κινδύνου που αναλαμβάνει ο επενδυτής, αλλά και τις ειδικότερες συνθήκες της κάθε αγοράς.

Σε ό,τι αφορά τα έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου, οι αποδόσεις έχουν υποχωρήσει κάτω από το 2% σε σχέση με το 2024, λόγω της μείωσης των επιτοκίων του ευρώ από την ΕΚΤ σωρευτικά κατά 2%, αλλά και της καλής πορείας του δημόσιου χρέους. Ωστόσο, τα έντοκα που είναι ανοιχτά για το ευρύ κοινό, με εξαίρεση τα ετήσια (δηλαδή, αυτά με διάρκεια 12 μηνών), λήγουν σε 3 ή έξι μήνες. Συνεπώς, μπορεί κάποιος ο οποίος τοποθετεί τα χρήματά του π.χ. τον Φεβρουάριο σε ένα τρίμηνο έντοκο με επιτόκιο 1,7%, μόλις αυτό λήξει, τον Μάιο, μπορεί να βάλει ξανά το κεφάλαιό του σε ένα άλλο εξάμηνο έντοκο, το οποίο θα λήξει τον Νοέμβριο, παίρνοντας για το ίδιο ποσό επιπλέον απόδοση 1,6%, ξεπερνώντας σε διάρκεια μικρότερη του χρόνου μία αθροιστική απόδοση 3,3%. Ακόμη και αν αφαιρέσει την προμήθεια του 0,3% που ζητούν πλέον οι τράπεζες για καθεμία διάθεση αυτών των εντόκων, η καθαρή απόδοση για τις δύο συναλλαγές φτάνει το 2,7%, ενώ ο μέσος πληθωρισμός ήταν τον Μάιο στο 2,5%.

Σε κάθε περίπτωση, οι αποδόσεις των εντόκων παραμένουν αρκετά υψηλότερες ακόμα και από τις πιο «γενναιόδωρες» αποδόσεις των προθεσμιακών καταθέσεων, που συνεχίζουν να φορολογούνται με 15%, ενώ αυτές των εντόκων είναι πλέον τελείως αφορολόγητες. Ειδικότερα, με βάση τις τελευταίες δημοπρασίες του Ελληνικού Δημοσίου, η απόδοση τρίμηνου εντόκου ήταν στο 2,37%, του εξαμήνου στο 2,45%, ενώ στο ετήσιο έντοκο του Δημοσίου διαμορφώθηκε στο 2,27%.

Εταιρικά

Στα εταιρικά ομόλογα υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην αγορά κάποια με απόδοση που κυμαίνεται από 1,9% μέχρι και 6%. Συγκεκριμένα, το ομόλογο της Lamda Development, λήξης 21/7/2027, έχει κουπόνι 3,4% και απόδοση στη λήξη 4,1%, με ενδεικτική τιμή αγοράς στα 98,2 ευρώ. Ομόλογο της ίδιας εταιρίας, λήξης 12/7/2029, έχει κουπόνι 4,7%, με απόδοση στη λήξη 4,2% (όπως επηρεάζεται και από τις ενδεικτικές τιμές αγοράς στα 102,3 ευρώ).

Μεγάλες είναι οι διακυμάνσεις στα προσφερόμενα κουπόνια. Η Aegean Airlines έχει κουπόνι 3,6% για τα ομόλογα λήξης 12/3/2026, με απόδοση 3,2% στη λήξη (με ενδεικτική τιμή αγοράς 100,5 ευρώ), και η Motor Oil έχει κουπόνι μόλις 1,9%, με απόδοση 3,3% στη λήξη 23/3/2028 (όπου η ενδεικτική τιμή αγοράς είναι στα 95,40 ευρώ). Δύο εταιρίες του ίδιου χώρου, οι ΟΠΑΠ και Intralot, έχουν μεγάλη απόσταση μεταξύ τους ως προς τα αρχικά κουπόνια: με 2,1% το κουπόνι του ΟΠΑΠ για τίτλους λήξης 27/10/2027 (απόδοση 3,1%, με ενδεικτική τιμή προσφοράς στα 97,10 ευρώ) και κουπόνι 6% η Intralot για τίτλους λήξης 27/2/2029 (απόδοση 5,2%, με τιμή αγοράς στα 103,30 ευρώ). Αξίζει να σημειωθεί ότι η τιμή των εταιρικών ομολόγων πριν από τη λήξη τους θα πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν, καθώς κατά τεκμήριο τα ομόλογα αυτά έχουν διάρκεια μεγαλύτερη του ενός έτους. Συνεπώς, η τιμή αγοράς είναι αυτή στην οποία θα μπορεί ο κάτοχος να τα ρευστοποιήσει, αν τα πουλήσει πριν από τη λήξη τους.

Επενδύσεις που ξεκινούν από τα 100€

Το ελάχιστο ποσό για τη συμμετοχή σε μία δημοπρασία ενός εντόκου ομολόγου του Δημοσίου είναι τα 100 ευρώ και το ανώτερο όριο οι 15.000 ευρώ ανά ΑΦΜ. Ο περιορισμός αυτός μπήκε ώστε η ευκαιρία της τοποθέτησης σε έντοκα του Δημοσίου να απευθύνεται σε μικροκαταθέτες και όχι σε εύπορους, οι οποίοι θα θελήσουν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία.

Σε ό,τι αφορά τα εταιρικά ομόλογα και ειδικότερα τα εταιρικά των «φτωχών» (Microbonds commercial), απευθύνονται σε όσους ιδιώτες αναζητούν αποδόσεις σαφώς υψηλότερες των καταθετικών προϊόντων ή των εντόκων γραμματίων και είναι πρόθυμοι να αναλάβουν το ρίσκο του εκδότη (δηλαδή, την πιθανότητα χρεοκοπίας της εταιρίας στο όνομα της οποίας εκδίδεται το ομόλογο). Με δεδομένη την επίγνωση του ρίσκου αυτού, μπορεί ένα φυσικό πρόσωπο ακόμα και με το ποσό των 1.000 ευρώ να έχει τις αποδόσεις και την ελκυστικότητα αυτής της επένδυσης. Να σημειώσουμε ότι τα εταιρικά ομόλογα εκδίδονται με ονομαστική αξία 100 ευρώ το καθένα.

Η διαδικασία αγοράς τίτλων

Ομόλογα του Δημοσίου ή εταιρικά μπορεί να αγοράσει κανείς είτε εγγραφόμενος για ένα συγκεκριμένο ποσό σε μία δημοπρασία είτε από τη δευτερογενή αγορά, δηλαδή από τράπεζες και χρηματιστηριακές εταιρίες που κατέχουν ήδη τα ομόλογα για τα οποία ενδιαφερόμαστε.

Την πρώτη φορά που θα θελήσει κάποιος να τοποθετήσει τα χρήματά του σε ομόλογα θα χρειαστεί μία εγγραφή στο σύστημα διαπραγμάτευσης άυλων τίτλων (ΣΑΛ). Για να γίνει κάτι τέτοιο, ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να προσέλθει στην τράπεζα ή τη χρηματιστηριακή εταιρία με την οποία συνεργάζεται με την αστυνομική του ταυτότητα για να εγγραφεί ως υποψήφιος κάτοχος επενδυτικών προϊόντων, υπογράφοντας και μία συμφωνία MiFiD.