Η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε ριζικές αλλαγές, που θα επηρεάσουν τον τρόπο ανάδειξης των αιρετών αρχόντω.

Ο νέος εκλογικός νόμος για την Τοπική Αυτοδιοίκηση αποτελεί μία από τις 25 βασικές μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης οι οποίες αναμένεται να υλοποιηθούν από τώρα έως το τέλος του 2025. Το σχετικό θέμα συζητήθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο χθες, Παρασκευή 25 Ιουλίου, και σηματοδοτεί την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να προχωρήσει σε ριζικές αλλαγές, που θα επηρεάσουν τον τρόπο ανάδειξης των αιρετών αρχόντων σε δήμους και περιφέρειες.

Οι ζυμώσεις για την κατάρτιση του νέου θεσμικού πλαισίου συνεχίζονται και όλα δείχνουν πως οι επερχόμενες αλλαγές θα είναι περισσότερο «ευρωπαϊκές» και σαφώς διαφορετικές, καθώς θα «απαλλάσσουν» αιρετούς και πολίτες από την ταλαιπωρία του δεύτερου γύρου των εκλογών. Η κατάργηση του δεύτερου γύρου αναμένεται να εξασφαλίσει ένα σημαντικό όφελος πολλών εκατομμυρίων ευρώ.

Κομβικό στοιχείο του νέου εκλογικού νόμου είναι το ποσοστό 42%. Αυτό σημαίνει ότι σε περίπτωση που ένας συνδυασμός καταφέρει να συγκεντρώσει πάνω από το 42% των ψήφων, εξασφαλίζει αυτόματα τη νίκη και τα 3/5 των δημοτικών ή περιφερειακών συμβούλων.

Σε περίπτωση που το ποσοστό είναι μικρότερο από 42%, ο νικητής δήμαρχος ή περιφερειάρχης θα αναδεικνύεται από την ψήφο των πολιτών που ψήφισαν μεν άλλον συνδυασμό, είχαν όμως βάλει ως δεύτερη επιλογή τους για επικρατέστερο δήμαρχο το συγκεκριμένο πρόσωπο.

Το μέτρο 42% στοχεύει στην ενίσχυση της κυβερνησιμότητας. Να σημειωθεί ότι στον αρχικό σχεδιασμό του υπουργείου Εσωτερικών ήταν το μέτρο εκλογής να είναι στο ποσοστό 40%. Ωστόσο, λόγω αντιδράσεων από πολλούς δημάρχους, το ποσοστό αυτό έχει πάει στο 42%. Οι σχετικές αλλαγές του εκλογικού νόμου για δήμους και περιφέρειες θα ενταχθούν στον υπό κατάρτιση Νέο Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Ο υπουργός Εσωτερικών, Θεόδωρος Λιβάνιος, έχει ολοκληρώσει το μεγαλύτερο μέρος των αλλαγών και αναμένεται προς το τέλος Αυγούστου να παρουσιάσει το τελικό πολυσέλιδο κείμενο.

Ο συνδυασμός με ποσοστό άνω του 42% θα είναι νικητής και θα διαθέτει πάνω από τα 3/5 των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου. Αν, όμως, δεν συγκεντρώσει κανένας συνδυασμός πάνω από το 42%, ο νικητής θα αναδεικνύεται μέσα από ένα νέο σύστημα.

Στα ψηφοδέλτια που θα καταρτίζονται, κάτω από τα ονόματα των υποψηφίων του συνδυασμού που θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει ο εκλογέας θα υπάρχουν και τα ονόματα των υποψήφιων δημάρχων των άλλων συνδυασμών. Ο πολίτης θα ψηφίζει τους δημοτικούς συμβούλους που επιθυμεί και επιπλέον θα επιλέγει ποιον θα ήθελε δήμαρχο από τους άλλους συνδυασμούς, αν δεν ήταν νικητής ο επικεφαλής του ψηφοδελτίου που υποστηρίζει!

Στην παραμετροποίηση που θα γίνει στο τέλος, στους δύο πρώτους συνδυασμούς θα προστεθούν οι επιλογές των ψηφοφόρων των υπόλοιπων συνδυασμών που έμειναν εκτός και κατέχουν την 3η, 4η, 5η ή και 6η θέση.

Ο υποψήφιος δήμαρχος που θα συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους θα αναδειχθεί και νικητής!

Για να εξασφαλιστεί η κυβερνησιμότητα και να αποφευχθούν φαινόμενα τύπου εφαρμογής απλής αναλογικής, ο συνδυασμός του εκλεγέντος δημάρχου θα έχει και πάλι τα 3/5 της πλειοψηφίας των δημοτικών συμβούλων.

Λιγότεροι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι

Στις αλλαγές που θα επιφέρει το νέο εκλογικό σύστημα προβλέπεται επίσης η κατάργηση της εκλογής δημοτικών συμβούλων στις Δημοτικές Ενότητες. Οι σύμβουλοι θα εκλέγονται από όλη την επικράτεια του δήμου, ανάλογα με τους σταυρούς που θα λάβουν συνολικά σε όλον τον δήμο. Μία άλλη καινοτομία αφορά στην κατάργηση των αποσπάσεων δημοσίων υπαλλήλων με το επιχείρημα ότι κατέχουν θέση δημοτικού συμβούλου.

Ο αριθμός των υποψηφίων ανά συνδυασμό αναμένεται να περιοριστεί σημαντικά, από το 150% που ήταν μέχρι τώρα, κάτω από το 100%. Αυτό αποσκοπεί στον εξορθολογισμό των ψηφοδελτίων και στην ενίσχυση της ποιότητας των υποψηφίων. Ζητήματα που παραμένουν ανοιχτά προς συζήτηση αφορούν στον τρόπο ψηφοφορίας των ετεροδημοτών.

Μέχρι σήμερα, οι ετεροδημότες στις αυτοδιοικητικές εκλογές δεν είχαν τη δυνατότητα να ψηφίσουν στον τόπο κατοικίας τους, αναγκαζόμενοι να μετακινούνται εκατοντάδες χιλιόμετρα ή να απέχουν από τις εκλογές. Η επίλυση αυτού του ζητήματος θα διευκολύνει τη συμμετοχή των πολιτών. Προς συζήτηση είναι επίσης το θέμα της ηλεκτρονικής-επιστολικής ψηφοφορίας.

Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα πληροφορίες, για την αποφυγή φαινομένων ακυβερνησίας μέχρι την ανάληψη των καθηκόντων από τις νέες δημοτικές και περιφερειακές αρχές, οι εκλογές μετατοπίζονται από τον Οκτώβριο, που είχαν καθιερωθεί με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, στα τέλη Νοεμβρίου. Αυτή η αλλαγή δίνει τον απαραίτητο χρόνο για ομαλή μετάβαση και προετοιμασία των νέων διοικήσεων.