Ανατροπές στο συνολικό τοπίο ασφάλισης της Ελλάδας κυοφορεί η σύσταση την οποία δημοσίευσε χθες (20.11.25) η Κομισιόν για την αυτόματη εγγραφή όλων των ασφαλισμένων (όχι μόνο της Ελλάδας αλλά όλης της ΕΕ) σε επαγγελματικά ή ιδιωτικά ταμεία ασφάλισης μετά το 2027.

Συγκεκριμένα, η Κομισιόν χθες πρότεινε την «αυτόματη» εγγραφή σε ταμεία συμπληρωματικής δηλαδή επαγγελματικής (ΤΕΑ) ή ιδιωτικής ασφάλισης. Σύμφωνα με την Κομισιόν, η «αυτόματη εγγραφή» είναι ένας μηχανισμός μέσω του οποίου οι εργαζόμενοι περιλαμβάνονται αυτόματα σε συμπληρωματικά συνταξιοδοτικά προγράμματα, με δυνατότητα εξαίρεσης εάν το επιλέξουν.

Η Κομισιόν απαντάει με Q&A στα 7 ερωτήματα σχετικά με τις συμπληρωματικές συντάξεις

Τι προτείνει η Επιτροπή για τις συμπληρωματικές συντάξεις;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε εχθές μια δέσμη μέτρων για την εξασφάλιση επαρκών συνταξιοδοτικών εισοδημάτων για τους πολίτες της ΕΕ, μέσω της επέκτασης και ενίσχυσης του τομέα των συμπληρωματικών συντάξεων. Στόχος είναι η συμπλήρωση – όχι η αντικατάσταση – των δημόσιων συντάξεων.

Τα μέτρα περιλαμβάνουν τη σύσταση της Επιτροπής προς τα κράτη – μέλη σχετικά με:

• Συστήματα παρακολούθησης συντάξεων, τα οποία θα παρέχουν στους ανθρώπους μια καλύτερη εικόνα των συνταξιοδοτικών τους δικαιωμάτων και των προβλεπόμενων παροχών, βοηθώντας τους να σχεδιάσουν τη συνταξιοδότησή τους.
• Πίνακες ελέγχου συντάξεων, οι οποίοι θα δώσουν στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής μια ολοκληρωμένη και πιο λεπτομερή εικόνα της βιωσιμότητας και της επάρκειας των συνταξιοδοτικών συστημάτων, που περιλαμβάνουν τόσο τις δημόσιες όσο και τις επικουρικές συντάξεις.
• Αυτόματη εγγραφή σε συμπληρωματικά συνταξιοδοτικά προγράμματα , βάσει της οποίας οι εργαζόμενοι εγγράφονται σε συμπληρωματικά συνταξιοδοτικά προγράμματα, εκτός εάν επιλέξουν να εξαιρεθούν, παραμένοντας έτσι ελεύθεροι να αποφασίσουν.

Η δέσμη των μέτρων περιλαμβάνει επίσης δύο νομοθετικές προτάσεις που καλύπτουν τομείς που ήδη υπόκεινται στη ρύθμιση της χρηματοπιστωτικής αγοράς της ΕΕ.

1. Μια τροποποιητική οδηγία για τα ιδρύματα επαγγελματικών συντάξεων (IORP II) με στόχο την αποτελεσματικότερη και μεγαλύτερη κλίμακα λειτουργίας των IORP, αίροντας παράλληλα τους αδικαιολόγητους περιορισμούς στις επενδύσεις, υπό την επιφύλαξη ενισχυμένης εποπτείας. Αυτά τα μέτρα θα βοηθήσουν αυτά τα συστήματα να μειώσουν το κόστος και να μεγιστοποιήσουν την αξία για τους πολίτες.
2. Τροποποιητικός κανονισμός για τα πανευρωπαϊκά ατομικά συνταξιοδοτικά προϊόντα (PEPP) ώστε να καταστεί αυτό το ατομικό συνταξιοδοτικό προϊόν πιο ελκυστικό για τους αποταμιευτές και τους συμμετέχοντες στις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Επίσης, η δέσμη των μέτρων συνοδεύεται με την ανακοίνωση της Επιτροπής και διευκρινίζει το πρότυπο για όσους διαχειρίζονται τα περιουσιακά στοιχεία των συνταξιοδοτικών συστημάτων (αρχή της συνετής διαχείρισης), ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα αποθαρρύνονται οι επενδύσεις σε μετοχικό κεφάλαιο από τα συμπληρωματικά συνταξιοδοτικά συστήματα. Αυτό θα βοηθήσει τους πολίτες να επιτύχουν υψηλότερες μακροπρόθεσμες αποδόσεις από τις αποταμιεύσεις τους και θα απελευθερώσει νέες πηγές χρηματοδότησης για την οικονομία της ΕΕ.

Τι είναι τα συστήματα παρακολούθησης συντάξεων και τι προτείνετε σε αυτόν τον τομέα;

Τα συστήματα παρακολούθησης συντάξεων είναι διαδικτυακές πλατφόρμες που μπορούν να προσφέρουν στα άτομα μια επισκόπηση των συνταξιοδοτικών τους δικαιωμάτων και των προβλεπόμενων παροχών, ιδανικά σε όλα τα διαφορετικά συνταξιοδοτικά συστήματα και παρόχους. Ενισχύοντας τη διαφάνεια και την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις συντάξεις, αυτά τα συστήματα βοηθούν και ενθαρρύνουν τους πολίτες να λαμβάνουν τεκμηριωμένες αποφάσεις σχετικά με την καριέρα, τη συνταξιοδότηση και τις αποταμιεύσεις τους.

Τι είναι οι πίνακες ελέγχου συντάξεων και τι προτείνετε σε αυτόν τον τομέα;

Οι πίνακες ελέγχου συντάξεων παρέχουν στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και σε άλλα βασικά ενδιαφερόμενα μέρη μια επισκόπηση της επάρκειας και της βιωσιμότητας των εθνικών συνταξιοδοτικών συστημάτων, ενοποιώντας βασικούς δείκτες όπως η κάλυψη, οι εισφορές, το συνταξιοδοτικό εισόδημα σε διαφορετικές ομάδες πληθυσμού και το δημοσιονομικό κόστος. Αυτό υποστηρίζει τον σχεδιασμό πολιτικής βάσει τεκμηρίων, συμβάλλοντας στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης του κοινού στα συνταξιοδοτικά συστήματα και στην καθοδήγηση των μεταρρυθμίσεων.

Τι είναι η αυτόματη εγγραφή; Ποια είναι τα οφέλη;

Η «αυτόματη εγγραφή» είναι ένας μηχανισμός μέσω του οποίου οι εργαζόμενοι περιλαμβάνονται αυτόματα σε συμπληρωματικά συνταξιοδοτικά προγράμματα, με δυνατότητα εξαίρεσης εάν το επιλέξουν. Αυτή η προσέγγιση αντιμετωπίζει τα χαμηλά ποσοστά συμμετοχής σε συμπληρωματικές συντάξεις, τα οποία συχνά προκύπτουν από την περιορισμένη οικονομική επίγνωση και την τάση των ατόμων να αναβάλλουν τις αποφάσεις σχετικά με τη συνταξιοδότησή τους. Μπορεί να αυξήσει την κάλυψη, ιδίως μεταξύ των νέων, των ομάδων χαμηλότερου εισοδήματος και των γυναικών, και να βοηθήσει στην οικοδόμηση μακροπρόθεσμης οικονομικής ασφάλειας, επιτρέποντας παράλληλα στα άτομα να επιλέξουν να το πράξουν.

Η αυτόματη εγγραφή έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στην αύξηση των ποσοστών συμμετοχής στις επικουρικές συντάξεις, καθώς και στη βελτίωση των ποσοστών επάρκειας των συντάξεων για τους μελλοντικούς συνταξιούχους. Στοιχεία από χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Νέα Ζηλανδία δείχνουν ότι τα άτομα, αφού εγγραφούν, τείνουν να παραμένουν στα προγράμματα. Η Ιρλανδία σχεδιάζει να εισαγάγει την αυτόματη εγγραφή το 2026 και αναμένει ισχυρή υιοθέτηση, ενώ η Ιταλία και η Πολωνία έχουν ήδη εφαρμόσει παρόμοια συστήματα, παρατηρώντας σταδιακές αλλά σταθερές αυξήσεις στη συμμετοχή με την πάροδο του χρόνου.

Η δυνατότητα εξαίρεσης χαρακτηρίζει την αυτόματη εγγραφή, η οποία αποτελεί βασική διαφορά από την υποχρεωτική συμμετοχή. Ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη καταστήσει υποχρεωτική τη συμμετοχή σε συμπληρωματικά συνταξιοδοτικά συστήματα. Η σύσταση της Επιτροπής δεν αποσκοπεί στη διατάραξη των υποχρεωτικών συστημάτων που παρέχουν αποτελεσματική κάλυψη συμπληρωματικής σύνταξης.

Ωστόσο, ενδέχεται να εξακολουθεί να υπάρχει ρόλος για την αυτόματη εγγραφή σε αυτά τα κράτη μέλη για αυτοαπασχολούμενους ή για εργαζόμενους που δεν καλύπτονται από την υποχρεωτική συμμετοχή, για παράδειγμα, επειδή εργάζονται με άτυπες συμβάσεις εργασίας ή σε τομείς που δεν καλύπτονται από συλλογικές μισθολογικές συμβάσεις μέσω των οποίων η συμμετοχή καθίσταται υποχρεωτική.

Έτσι, αυξάνοντας τη συμμετοχή σε επικουρικές συντάξεις, συσσωρεύοντας έτσι οικονομικό πλούτο μέσω τακτικών εισφορών των ατόμων και των εργοδοτών τους, η αυτόματη εγγραφή μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην εξασφάλιση επαρκούς εισοδήματος συνταξιοδότησης εν μέσω γήρανσης του πληθυσμού και στη μείωση της μακροπρόθεσμης πίεσης στα δημόσια συνταξιοδοτικά συστήματα.

Ποια είναι η αρχή του συνετού ανθρώπου και ποιες είναι οι διευκρινίσεις που προσφέρετε;

Η ανακοίνωση της Επιτροπής παρέχει καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής αυτής της αρχής. Υπογραμμίζει ότι όλα τα συνταξιοδοτικά συστήματα θα πρέπει να λειτουργούν προς το βέλτιστο μακροπρόθεσμο συμφέρον των μελών και των δικαιούχων, και όχι μόνο εκείνα που ρυθμίζονται από την οδηγία IORP II και τον κανονισμό PEPP. Η ανακοίνωση διευκρινίζει επίσης ότι οι επενδύσεις σε μετοχικό κεφάλαιο θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη από όλα τα συνταξιοδοτικά συστήματα ως μέρος του χαρτοφυλακίου τους.

Τα μεγαλύτερα κεφάλαια, με επαρκή κλίμακα και ικανότητα απορρόφησης κινδύνου, θα πρέπει επίσης να λαμβάνουν υπόψη τα ιδιωτικά περιουσιακά στοιχεία, όπως τα ιδιωτικά κεφάλαια, τα επιχειρηματικά κεφάλαια και τα κεφάλαια ανάπτυξης, ως μέρος μιας καλά διαφοροποιημένης επενδυτικής στρατηγικής που υποστηρίζει τις μακροπρόθεσμες αποδόσεις για τα μέλη και τους δικαιούχους τους.

Αυτή η διευκρίνιση θα διασφαλίσει ότι δεν θα αποθαρρύνονται οι επενδύσεις σε μετοχικό κεφάλαιο από τα συστήματα συμπληρωματικής συνταξιοδότησης, βοηθώντας έτσι τους πολίτες να αποκομίσουν υψηλότερες μακροπρόθεσμες αποδόσεις από τις αποταμιεύσεις τους και απελευθερώνοντας νέες πηγές χρηματοδότησης για την οικονομία της ΕΕ.

Πώς θα παρακολουθεί η Επιτροπή την αποτελεσματικότητα των προτεινόμενων μέτρων;

Η Επιτροπή θα παρακολουθεί την εφαρμογή και την αποτελεσματικότητα μέσω διαφόρων μηχανισμών, συμπεριλαμβανομένου του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Θα προωθήσει την ανταλλαγή εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών.

Η Επιτροπή είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τους συννομοθέτες για την επίτευξη ταχείας πολιτικής συμφωνίας σχετικά με τις δύο νομοθετικές μεταρρυθμίσεις.

Αξιολόγηση των προτεινόμενων μέτρων θα διενεργηθεί επίσης στο πλαίσιο της ενδιάμεσης αξιολόγησης της στρατηγικής για την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων (SIU), η οποία θα δημοσιευτεί το 2027.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Η αναθεώρηση του κανονισμού PEPP και του IORP II θα εισέλθει τώρα στη νομοθετική διαδικασία, με τις προτάσεις να διαβιβάζονται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για εξέταση και συζήτηση.

Όσον αφορά τη Σύσταση, η Επιτροπή θα διευκολύνει τις ανταλλαγές εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, ώστε το ζήτημα να παραμείνει ψηλά στην πολιτική ατζέντα. Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει επίσης τα κράτη μέλη να υποβάλουν εκθέσεις σχετικά με τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την εφαρμογή της Σύστασης μέσω των υφιστάμενων διαδικασιών παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών που σχετίζονται με τις Μονάδες Διαχείρισης Μονάδων (SIU), του πλαισίου της Ευρωομάδας για την παρακολούθηση των εθνικών μεταρρυθμίσεων και της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου.

newsit.gr