Αναγκαία για την επιβίωσή τους η παράταση της προθεσμίας προσαρμογής τους, πέραν της 31ης Μαρτίου 2020, στις διατάξεις του άρθρου 47, Ν. 4423/2016.
Του Νίκου Χούτα
Δημοτικού Συμβούλου Αμφιλοχίας
Η αντιμετώπιση της πανδημίας του CoVID – 19 είναι ασφαλώς η απόλυτη προτεραιότητα των δημόσιων πολιτικών το επόμενο διάστημα. Στην σκιά της πρωτόγνωρης αυτής κατάστασης ωστόσο υπάρχουν τρέχοντα θέματα, σαφώς υποδεέστερης κλίμακας, τα οποία χρήζουν άμεσης νομοθετικής παρέμβασης.
Αναφέρομαι συγκεκριμένα στο θέμα των απαιτούμενων όρων και προϋποθέσεων απόκτησης της ιδιότητας του Δασεργάτη – μέλους Δασικού Συνεταιρισμού Εργασίας (ΔΑ.Σ.Ε.) και στην μη πλήρωση μέρους αυτών έως τη λήξη της προβλεπόμενης προθεσμίας, δηλαδή την 31η Μαρτίου 2020. Εάν δεν δοθεί επιπλέον παράταση ώστε να μπορέσουν να ικανοποιηθούν πλήρως οι όροι και οι προϋποθέσεις που ορίζονται από το Ν. 4423/2016 για τα φυσικά πρόσωπα τα οποία και επιθυμούν να αποκτήσουν την ιδιότητα του δασεργάτη – μέλους ΔΑ.Σ.Ε., απειλείται η ύπαρξη πολλών Δασικών Συνεταιρισμών ανά την επικράτεια και των υφιστάμενων στον ορεινό όγκο του Δήμου Αμφιλοχίας. Για την τοπική οικονομία – απασχόληση του ορεινού Βάλτου αυτή η εξέλιξη συνιστά πλήγμα.
Ο προαναφερόμενος Ν. 4423/2016 αποτελεί τη νομοθετική βάση του θέματος. Στο άρθρο 1 του νόμου αποτυπώνεται το πνεύμα του, ορίζοντας τη Δασική Συνεταιριστική Οργάνωση (ΔΑ.Σ.Ο.) ως αυτόνομη ένωση προσώπων η οποία συγκροτείται εθελοντικά και επιδιώκει την οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη των μελών της, υπό το καθεστώς ισότιμης συνεργασίας και αμοιβαίας βοήθειας. Διακρίνει δε τις ΔΑ.Σ.Ο., σε πρωτοβάθμιες – ΔΑ.Σ.Ε., και δευτεροβάθμιες – Ενώσεις Δασικών Συνεταιρισμών Εργασίας (Ε.ΔΑ.Σ.Ε.). Στο άρθρο 3, μπαίνουμε στον πυρήνα του όλου θέματος καθώς σ’ αυτό ορίζεται ότι για την σύσταση ΔΑ.Σ.Ε., απαιτείται η υπογραφή του καταστατικού του από 21 τουλάχιστον πρόσωπα τα οποία να πληρούν τις συγκεκριμένες προϋποθέσεις του άρθρου 5. Στο άρθρο 47 του Ν. 4423/2016 περιγράφονται οι μεταβατικές του διατάξεις ενώ με την Υπουργική Απόφαση (Υ.Α.) αρ. 168596/1492 της 27ης Αυγούστου 2018 «Ιδιότητα Δασεργάτη – μέλους ΔΑ.Σ.Ε., Επιτροπή Βεβαίωσης Ιδιότητας Δασεργάτη – μέλους ΔΑ.Σ.Ε.» του Αναπλ. Υπουργού Περιβάλλοντος & Ενέργειας Σωκ. Φάμελλου, εξειδικεύονται οι προϋποθέσεις απόκτησης της ιδιότητας του Δασεργάτη–μέλους ΔΑ.Σ.Ε. Μεταξύ αυτών ορίζεται ο κατ’ ελάχιστον αριθμός καταβληθέντων ενσήμων στον ΕΦΚΑ (πρώην ΙΚΑ – ΕΤΑΜ), σχετικών με δασικές εργασίες (τουλάχιστον 50 ένσημα κατά το προηγούμενο της ημερομηνίας αίτησης έτος, ή σωρευτικά 150 ένσημα την προηγούμενη τριετία ή 250 κατά την πενταετία). Ακολούθως με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου (ΠΝΠ) της 30ης Σεπτεμβρίου 2019 –«Κατεπείγουσες ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Εσωτερικών, Οικονομικών και Υγείας»- ορίστηκε (άρθρο 3) παράταση της προθεσμίας έως την 31η Μαρτίου 2020 για την προσαρμογή στις διατάξεις του άρθρου 47. Εξάλλου τροποποιήσεις του Ν. 4423 (απαλοιφή του κωλύματος συμμετοχής ως μέλους σε ΔΑ.Σ.Ε., του εμπόρου ξυλείας, καθορισμός προθεσμιών σχετικά με τη διαδικασία παραχώρησης συστάδων κ.α.) καθώς και αναλυτικές οδηγίες για το μεταβατικό στάδιο προσαρμογής των υφιστάμενων ΔΑ.Σ.Ε., μέχρι την 31η Μαρτίου 2020, υπήρξαν με το Ν. 4635/2019 «Επενδύω στην Ελλάδα και άλλες διατάξεις».
Πρακτικά η προϋπόθεση του αριθμού των καταβληθέντων ενσήμων για δασικές εργασίες (50) και κατ’ επέκταση της συμπλήρωσης του ελάχιστου αριθμού των 21 προσώπων για την ύπαρξη των ΔΑ.Σ.Ε., είναι αδύνατο να υλοποιηθούν μέχρι την οριζόμενη ημερομηνία. Τρεις από τους Δασικούς Συνεταιρισμούς της Αμφιλοχίας, α) Σταθά – Νέου Σταθά, β) Πατιοπούλου και γ) Χαλκιοπούλων κατέθεσαν υπόμνημά τους για το θέμα προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κ. Χατζηδάκη στις 6 Μαρτίου 2020 στο οποίο σημειώνουν μεταξύ άλλων ότι εξαιτίας «της μη εντατικής, συστηματικής και τακτικής αναθέσεως από τις οικείες Υπηρεσίες στους Συνεταιρισμούς μας εργασιών συντηρήσεως, βελτιώσεως, καθαρισμού κλπ Δασών και Δασικών εκτάσεων και παραχωρήσεως εκμεταλλεύσεως συστάδων για σκοπούς υλοτομήσεως, μετατοπίσεως και φορτώσεως δασικών προϊόντων, ρυτινοσυλλογής κλπ, έχει καταστεί αντικειμενικά αδύνατο για την πλειοψηφία τόσο των δικών μας μελών όσο και των μελών των λοιπών ΔΑ.Σ.Ε., που δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή της Περιφερειακής Ενότητας Αιτωλοακαρνανίας, η συγκέντρωση των ενσήμων που απαιτούνται, ούτως ώστε να αιτηθούν να αποκτήσουν την ιδιότητα του (υφιστάμενου) Δασεργάτη». Ζητούν εν ολίγοις, για λόγους που δεν ελέγχουν οι ίδιοι, την παράταση των προθεσμιών του άρθρου 47 του Ν. 4423 / 2016 με καταληκτική ημερομηνία την 31η Δεκεμβρίου 2020. Για την εξασφάλιση της απρόσκοπτης λειτουργίας των Συνεταιρισμών χρειάζονται την επέκταση της περιόδου προσαρμογής άλλους εννέα μήνες. Αυτό συνεπάγεται ότι παράλληλα στο διάστημα αυτό πρέπει να τους επιτραπεί η ανάληψη των απαιτούμενων δασικών εργασιών προκειμένου να είναι σε θέση να καλύψουν τον ικανό αριθμό ενσήμων για την απόκτηση της ιδιότητας του (υφιστάμενου) Δασεργάτη. Τα μέλη των Συνεταιρισμών αυτών, που απασχολούνται επί χρόνια σε δασικές εργασίες, ζητούν τέλος να τεθεί εκ νέου σε ισχύ το κώλυμα της απόκτησης ιδιότητας μέλους ΔΑ.Σ.Ε., σε όποιον «είναι έμπορος ξυλείας ο ίδιος ή η/ο σύζυγος αυτού η συγγενής του α’ βαθμού». Η πρόβλεψη αυτού του κωλύματος υπήρχε στο άρθρο 6 του Ν. 4423/2016 ωστόσο τροποποιήθηκε –όπως σημειώθηκε παραπάνω- με το άρθρο 17 του Ν. 4635/2019. Πάντως εκτός των τριών Συνεταιρισμών που υπέγραψαν το Υπόμνημα προς τον Υπουργό Περιβάλλοντος, πλήττονται και οι υπόλοιποι ΔΑ.Σ.Ε. – περιοχής αρμοδιότητας Δασαρχείου Αμφιλοχίας (Αγριδίου, Αμοργιανών, Θυάμου, Ινάχου, Ξηρακιάς Λουτρού, Προφήτη Ηλία Ανοιξιατίκου και Φτελιάς Βάλτου).
Η παράταση της περιόδου προσαρμογής διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον. Στην αντίθετη περίπτωση οι ΔΑ.Σ.Ε. θα διαλυθούν προκαλώντας κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος στην περιοχή. Ποιος θα αναλάβει τότε τις δασικές εργασίες όπως απομάκρυνση ώριμου ξυλώδη όγκου προς αποφυγή πυρκαγιών και προστασία από παράνομες υλοτομίες; και ποιος γνωρίζει καλύτερα τα βουνά του Βάλτου από τους ίδιους τους κατοίκους της περιοχής; Επίσης για το ελληνικό Δημόσιο συνιστά απώλεια του μισθώματος που λαμβάνει από τις ΔΑ.Σ.Ε. Για όλα τα παραπάνω μπορεί να ζητηθεί η άποψη τόσο του Δασαρχείου Αμφιλοχίας όσο και της Διεύθυνσης Δασών Αιτωλοακαρνανίας.
Σε κάθε περίπτωση ο αρμόδιος Υπουργός Περιβάλλοντος πρέπει να ενσκήψει στο ζήτημα έχοντας υπόψη ορισμένα δεδομένα. Ειδικότερα, το μικρό εισόδημα που εξασφαλίζουν οι δασεργάτες – μέλη των ΔΑ.Σ.Ε., στο ορεινό τμήμα της Αμφιλοχίας λειτουργεί ενισχυτικά στις κύριες δραστηριότητες τους, κτηνοτροφικές ή γεωργικές εκμεταλλεύσεις οι οποίες δεν αποφέρουν πλέον ούτε τα προς το ζην. Επίσης όπως συμβαίνει και με άλλες περιοχές του ελληνικού ορεινού χώρου υπάρχει σημαντικός περιορισμός των δυνατοτήτων χρησιμοποίησης της γης και πολύ αυξημένο κόστος εργασίας. Η ταυτόχρονη συνεπώς άσκηση και μιας ακόμη συμπληρωματικής δραστηριότητας είναι μεγάλη ανακούφιση για τους ισχνούς οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Η σύσταση των ΔΑ.Σ.Ε., είναι ένα επιτυχημένο παράδειγμα ενδογενούς ανάπτυξης από φορείς συλλογικούς. Σε ορεινές περιοχές, όπως του Βάλτου, όπου το ποσοστό του οικονομικά ενεργού πληθυσμού είναι μικρότερο από του μη ενεργού, η οικονομική τόνωση που προσφέρει η δραστηριότητα του δασεργάτη είναι πολύτιμη. Η νομοθετική πρόβλεψη ώστε να μπορέσουν να διευκολυνθούν στην απόκτηση της ιδιότητας του Δασεργάτη, άνθρωποι που επί χρόνια εκτελούν δασικές εργασίες είναι αναγκαία για την επιβίωση των Δασικών Συνεταιρισμών, οργανώσεων με συμβολή στην τοπική κοινωνία και οικονομία.
