Η δυνατότητα περιλαμβάνει ακόμη και το δικαίωμα να δηλωθούν κέρδη από μετοχές εισηγμένες στο Χρηματιστήριο ή κέρδη από άλλες επενδυτικές δραστηριότητες τα οποία αποκτήθηκαν σε περιόδους πριν το 2010, δηλαδή ακόμη και το 1998 ή το 1999 κ.λπ., εφόσον βεβαίως η είσπραξη των ποσών αυτών αποδεικνύεται από σχετικά δικαιολογητικά έγγραφα και εφόσον επιπλέον αποδεικνύεται και η μη ανάλωσή τους στο ενδιάμεσο διάστημα.

Επιπλέον, η ισχύουσα νομοθεσία, όπως διαμορφώθηκε φέτος με εγκύκλιο του Διοικητή της ΑΑΔΕ Γιώργου Πιτσιλή, προβλέπει τη δυνατότητα κάλυψης τεκμηρίων αγοράς περιουσιακών στοιχείων μεγάλης αξίας ακόμη και με εκπρόθεσμες δηλώσεις φόρου δωρεάς ή γονικής παροχής. Ειδικότερα, σύμφωνα με την ισχύουσα φορολογική νομοθεσία και τις σχετικές αποφάσεις και εγκυκλίους:

1) Αν ένας φορολογούμενος έχει δηλώσει στη φετινή του δήλωση εισόδημα χαμηλότερο από αυτό που του έχει προσδιορίσει η Φορολογική Διοίκηση με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης για τα σπίτια, τα αυτοκίνητα ή τα σκάφη του και τις δαπάνες του για αποπληρωμές δανείων και αγορές περιουσιακών στοιχείων, μπορεί να δικαιολογήσει την πρόσθετη διαφορά μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος -και να φορολογηθεί για το πολύ πιο χαμηλό δηλωθέν εισόδημά του- ακόμη και με το να συμπληρώσει σε φορολογικές δηλώσεις παλαιότερων ετών ποσά εισοδημάτων που είχε παραλείψει τότε να αναγράψει, όχι επειδή ήθελε να τα αποκρύψει αλλά απλά επειδή η νομοθεσία δεν τον υποχρέωνε τότε να τα δηλώσει. Τέτοια ποσά μπορεί να είναι κέρδη από πωλήσεις μετοχών στο Χρηματιστήριο, κέρδη από πωλήσεις άλλων τίτλων, εισοδήματα από μερίσματα εταιριών, τόκοι προθεσμιακών ή άλλων καταθέσεων, τόκοι από έντοκα γραμμάτια ή ομόλογα, έσοδα από δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών, εισπράξεις από πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων, κέρδη από παιχνίδια του ΟΠΑΠ ή λαχεία, εισαχθέντα ποσά συναλλάγματος φορολογημένα στο εξωτερικό κ.λπ. Η νομοθεσία επιτρέπει να δηλωθούν αναδρομικά ακόμη και εισοδήματα ή έσοδα αυτών των περιπτώσεων που αποκτήθηκαν πάρα πολύ παλιά, σε έτη για τα οποία έχει πλέον παραγραφεί το δικαίωμα του Δημοσίου να διενεργήσει έλεγχο στις αρχικές φορολογικές δηλώσεις.

Η αναδρομική δήλωση των ξεχασμένων αυτών ποσών μπορεί να γίνει με την υποβολή εκπρόθεσμων τροποποιητικών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος για τα έτη στα οποία αποκτήθηκαν τα συγκεκριμένα εισοδήματα ή τα έσοδα αυτά. Οι δηλώσεις αυτές μπορούν να υποβληθούν χωρίς την επιβολή προστίμων και προσαυξήσεων, εφόσον δεν προκύπτουν επιπλέον φόροι από την αναδρομική αναγραφή των συγκεκριμένων ποσών (στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προκύπτουν επειδή τα ποσά αυτά έχουν ήδη φορολογηθεί στην πηγή ή έχουν νομίμως απαλλαγεί από τη φορολογία). Σε περίπτωση που για τα έτη στα οποία αποκτήθηκαν τα συγκεκριμένα εισοδήματα ή έσοδα έχει παραγραφεί το δικαίωμα της φορολογικής διοίκησης να διενεργήσει έλεγχο στις αρχικές φορολογικές δηλώσεις, τότε ειδικά για τα εισοδήματα ή τα έσοδα αυτά, εφόσον αποδεδειγμένα δεν έχουν αναλωθεί, μπορεί να υποβληθεί τροποποιητική δήλωση στο επόμενο μη παραγραφόμενο έτος.

Επομένως, εισοδήματα ή έσοδα παλαιών ετών, όπως τα κέρδη από την πώληση μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο, τα έσοδα από πώληση ομολόγων κ.λπ., επιτρέπεται να δηλωθούν εκπρόθεσμα χωρίς επιβολή κυρώσεων. Για παράδειγμα, μη δηλωμένο κέρδος από πώληση μετοχών κατά το έτος 1999 – έτος για το οποίο έχει παραγραφεί το δικαίωμα υποβολής τροποποιητικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος – μπορεί να δηλωθεί, στο πρώτο μη παραγεγραμμένο έτος, το οποίο σύμφωνα με τη Φορολογική Διοίκηση είναι το 2019 (παραγράφεται στις 31-12-2025). Μπορεί δηλαδή να αναγραφεί με τροποποιητική δήλωση φορολογίας φορολογικού έτους 2019.

Θα πρέπει, ωστόσο, να ληφθεί υπ’ όψιν ότι, σε μια τέτοια περίπτωση, τα κέρδη αυτά, επειδή θα συναθροιστούν με τα λοιπά εισοδήματα του υπόχρεου για το 2019, θα επιβαρυνθούν με ειδική εισφορά αλληλεγγύης 2,2%-10% που ίσχυε για τα εισοδήματα του 2019. Στην περίπτωση δηλαδή αυτή θα προκύψει πρόσθετη φορολογική επιβάρυνση, οπότε με την εκπρόθεσμη δήλωση θα επιβληθούν και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής.

Από τη στιγμή, ωστόσο, που θα δηλωθούν τα ποσά των παλαιών εισοδημάτων ή εσόδων με εκπρόθεσμες τροποποιητικές φορολογικές δηλώσεις παρελθόντων ετών, μπορούν στη συνέχεια αυτά να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη των τεκμηρίων της φετινής δήλωσης, με την μέθοδο της ανάλωσης κεφαλαίου.

2) Οι φορολογούμενοι έχουν τη δυνατότητα να απαλλαγούν από την υπερφορολόγηση με βάση μεγάλα ποσά τεκμηρίων απόκτησης περιουσιακών στοιχείων επικαλούμενοι, ακόμη και με εκπρόθεσμες εκ των υστέρων δηλώσεις, δωρεές χρηματικών ποσών από στενά συγγενικά τους πρόσωπα.

Μάλιστα, για τις πράξεις αυτές οι φορολογούμενοι μπορούν να απαλλαγούν πλήρως από τον φόρο δωρεάς, καθώς η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει υψηλό αφορολόγητο όριο ύψους 800.000 ευρώ, υπό την προϋπόθεση ότι το χρηματικό ποσό έχει μεταφερθεί από τον τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή στον τραπεζικό λογαριασμό του δωρεοδόχου.

Αν όμως η μεταβίβαση του ποσού έχει γίνει με ανάληψη μετρητών από τον λογαριασμό του γονέα δωρεοδότη και, εν συνεχεία με κατάθεση των μετρητών στον λογαριασμό του τέκνου-δωρεοδόχου, τότε η νομοθεσία προβλέπει επιβολή φόρου γονικής παροχής 10% επί του χρηματικού ποσού κατά την εκκαθάριση της δήλωσης φόρου γονικής παροχής και καταβολή του ποσού του φόρου είτε εφάπαξ μέσα σε 3 ημέρες από την εκκαθάριση της δήλωσης και τη βεβαίωση του ποσού ως οφειλομένου είτε σε 12 ίσες διμηνιαίες δόσεις ύψους τουλάχιστον 500 ευρώ εκάστη πλην της τελευταίας.

Για την κάλυψη των τεκμηρίων αναγνωρίζονται, όπως προαναφέρθηκε, ακόμη και τα ποσά χρηματικών δωρεών-γονικών παροχών για τα οποία οι δηλώσεις υποβάλλονται εκπρόθεσμα, μετά τη λήξη του εκάστοτε προηγούμενου έτους, κατά παρέκκλιση των όσων ρητά ορίζει ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος. Η Φορολογική Διοίκηση δέχθηκε πρόσφατα ότι και σ’ αυτές τις περιπτώσεις οι δωρεές και οι γονικές παροχές χρηματικών ποσών λαμβάνονται υπόψη, ακόμη κι αν οι σχετικές δηλώσεις είναι εκπρόθεσμες.

Συγκεκριμένα, με εγκύκλιο που έχει εκδώσει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) από τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους, έχει διευκρινιστεί ότι η κάλυψη τεκμηρίων με χρηματικά ποσά προερχόμενα από δωρεά ή γονική παροχή μπορεί να γίνει ακόμη κι αν η σχετική δήλωση φόρου δωρεάς ή γονικής παροχής υποβληθεί μετά τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η συγκεκριμένη πράξη και ανεξαρτήτως του εάν η δήλωση είναι εμπρόθεσμη ή εκπρόθεσμη.

Οι προϋποθέσεις για να γίνει δεκτός αυτός ο τρόπος κάλυψης τεκμηρίων είναι η δωρεά ή η γονική παροχή να έχει φορολογηθεί ή απαλλαγεί νομίμως από τη φορολογία και να μπορεί να αποδειχθεί ότι όντως αυτός που την επικαλείται την έλαβε από αυτόν που έχει δηλώσει ως δωρεοδότη πριν πραγματοποιήσει την δαπάνη που θεωρείται τεκμήριο.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την εγκύκλιο της ΑΑΔΕ, σε κάθε περίπτωση κατά την οποία φορολογούμενος επικαλείται χρηματικά ποσά που προέρχονται από δωρεά ή γονική παροχή προηγηθείσα της δαπάνης απόκτησης περιουσιακού στοιχείου, αλλά η δήλωση δωρεάς ή γονικής παροχής υποβλήθηκε -είτε εμπρόθεσμα είτε εκπρόθεσμα- μετά τη λήξη του έτους στο οποίο πραγματοποιήθηκε η δαπάνη, τα ποσά αυτά λαμβάνονται υπόψη από τη Φορολογική Διοίκηση ως έσοδα που μειώνουν ή καλύπτουν πλήρως τη διαφορά μεταξύ του τεκμαρτού και του δηλωθέντος συνολικού εισοδήματος, εφόσον αποδεικνύεται η είσπραξή τους, καθώς και η φορολόγησή τους ή η απαλλαγή τους από τη φορολογία κεφαλαίου. Επομένως, πέραν της υποβολής της οικείας δήλωσης δωρεάς ή γονικής παροχής, στις περιπτώσεις αυτές απαιτείται να διαπιστώνεται και η παράδοση των χρηματικών ποσών στο δωρεοδόχο ή στο τέκνο πριν την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης.

Ενδεικτικά παραδείγματα δωρεών ή γονικών παροχών

Στην εγκύκλιο που εξέδωσε η Διοίκηση της ΑΑΔΕ τον Φεβρουάριο του 2025 παρατίθενται ενδεικτικά τα παρακάτω παραδείγματα δωρεών ή γονικών παροχών χρηματικών ποσών όπου η αρμόδια φορολογική αρχή θα ελέγχει εάν όντως δόθηκαν τα χρήματα και εάν η παράδοσή τους έγινε πριν την πραγματοποίηση της δαπάνης για την απόκτηση περιουσιακού στοιχείου:

α) Μεταφορά του χρηματικού ποσού από ατομικό τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή/γονέα ή κοινό τραπεζικό λογαριασμό αυτού με τον δωρεοδόχο/τέκνο ή τρίτο πρόσωπο σε ατομικό λογαριασμό του δωρεοδόχου/τέκνου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τελευταίου με τον ίδιο τον δωρητή/γονέα ή τρίτο πρόσωπο.

β) Εκδοση τραπεζικής επιταγής από τον δωρητή/γονέα είτε με κατάθεση μετρητών είτε με χρέωση ατομικού τραπεζικού λογαριασμού αυτού ή κοινού με τον δωρεοδόχο/τέκνο ή τρίτο πρόσωπο και η κατάθεση της επιταγής αυτής σε ατομικό λογαριασμό του δωρεοδόχου/ τέκνου ή σε άλλο κοινό λογαριασμό του τελευταίου με τον ίδιο τον δωρητή/γονέα ή τρίτο πρόσωπο.

γ) Ανάληψη του χρηματικού ποσού από ατομικό τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή/γονέα ή κοινό τραπεζικό λογαριασμό αυτού με τον δωρεοδόχο/τέκνο ή τρίτο πρόσωπο και κατάθεση του ίδιου ποσού σε λογαριασμό του δωρεοδόχου/τέκνου ή σε κοινό λογαριασμό του τελευταίου με τον ίδιο τον δωρητή/γονέα ή τρίτο πρόσωπο.

δ) Ανάληψη του χρηματικού ποσού από κοινό τραπεζικό λογαριασμό από συνδικαιούχο αυτού, ο οποίος δεν έχει συνεισφέρει στον λογαριασμό και χρησιμοποιεί το χρηματικό ποσό για λογαριασμό του, το οποίο θεωρείται δωρεά με βάση τη φορολογία κεφαλαίου (σχετ. ΠΟΛ.124/1987 και Γνμ. ΝΣΚ 17/1987).

ε) Μεταφορά του χρηματικού ποσού από τραπεζικό λογαριασμό του δωρητή/γονέα σε λογαριασμό του εργολάβου/κατασκευαστή/πωλητή, η οποία δύναται να γίνει και με έκδοση τραπεζικής επιταγής, για την καταβολή του τιμήματος αγοράς ακινήτου από τον δωρεοδόχο/τέκνο.

στ) Μεταφορά χρηματικού ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό του πωλητή για την αγορά οχήματος από τον δωρεοδόχο/τέκνο, εφόσον προσκομίζεται η σχετική άδεια στο όνομα του τελευταίου.

ζ) Μεταφορά χρηματικού ποσού σε τραπεζικό λογαριασμό εταιρίας για την αύξηση κεφαλαίου αυτής, εφόσον προσκομίζονται στοιχεία ότι αυτή πραγματοποιήθηκε και ολόκληρο το μεταφερόμενο ποσό διατέθηκε για την προσαύξηση του ποσοστού συμμετοχής του δωρεοδόχου/τέκνου στην εταιρία.