Σημαντικές αλλαγές και καινοτομίες φέρνει ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.) που θα τεθεί την ερχόμενη εβδομάδα, εκτός απροόπτου, σε δημόσια διαβούλευση. Σύμφωνα με αυτές, μειώνονται τα όρια ταχύτητας στις πόλεις, αυστηροποιούνται οι ποινές για παραβάσεις που μπορούν να προκαλέσουν θανατηφόρα τροχαία, μπαίνουν αυστηρά κριτήρια στην κυκλοφορία των ηλεκτρικών πατινιών, ενώ νομιμοποιούνται οι «σφήνες» των μοτοσικλετιστών.

Στόχος του νέου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας είναι να μπει μια τάξη στο κυκλοφοριακό χάος της Ελλάδας. Στο στόχαστρο δεν μπαίνουν μόνο οι οδηγοί αυτοκινήτων και μοτοσικλετών, αλλά και οι ανήλικοι χρήστες των οχημάτων μικροκινητικότητας, ακόμα και οι πεζοί, στους οποίους θα επιβάλλονται πρόστιμα για «αλόγιστη κίνηση», αν, για παράδειγμα, διασχίζουν δρόμους με ερυθρό σηματοδότη για τους πεζούς, στέκονται στις διαβάσεις και καθυστερούν τα αυτοκίνητα, ή θέτουν τον εαυτό τους και άλλους χρήστες των οδών σε κίνδυνο.

Με τον νέο ΚΟΚ δίνεται μεγάλο βάρος στα δίκυκλα, σε μία προσπάθεια να γίνεται πιο ελκυστική η χρήση τους. Η βασική καινοτομία έχει να κάνει με το ζήτημα των «ελιγμών» που προκαλούσε προστριβές μεταξύ των οδηγών τετράτροχων και δικύκλων οχημάτων στους δρόμους. Οι οδηγοί μοτοσικλετών θα μπορούν να κάνουν ελιγμούς μεταξύ των οχημάτων, αν δεν παραβιάζουν όμως τα όρια ταχύτητας, ενώ θα μπορούν να «βγουν μπροστά» στα φανάρια, με σκοπό να διευκολύνεται η κίνηση των οχημάτων. Παράλληλα, οι οδηγοί των δικύκλων δεν θα μπορούν να κάνουν συνεχή «ζιγκ-ζαγκ», ενώ θα έχουν να αντιμετωπίσουν αυστηρότερες ποινές σε περίπτωση που οδηγούν χωρίς να φορούν το προβλεπόμενο κράνος ασφαλείας.

Οι «σφήνες» και τα «ζιγκ-ζαγκ»

Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι ενώ θα επιτρέπεται στους οδηγούς δικύκλων να οδηγούν ανάμεσα στα αυτοκίνητα, δηλαδή στη διαγράμμιση των λωρίδων κυκλοφορίας, δεν θα επιτρέπονται οι ελιγμοί. Έτσι, στους οδηγούς που θα κάνουν ζιγκ-ζαγκ αλλάζοντας λωρίδες ανάμεσα στα αυτοκίνητα (φαινόμενο που συνηθίζεται και σήμερα σε συνθήκες κίνησης και είναι εξαιρετικά επικίνδυνο), θα μπορεί να βεβαιώνεται παράβαση. Η οδήγηση ανάμεσα στα μποτιλιαρισμένα αυτοκίνητα θα επιτρέπεται υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Δηλαδή, δεν θα επιτρέπεται διήθηση με ταχύτητα μεγαλύτερη των 25 χιλιομέτρων ανά ώρα (θα προβλέπεται πρόστιμο για παράβαση ταχύτητας), αλλά και ούτε όταν η κίνηση των υπόλοιπων οχημάτων θα γίνεται υπό κανονικές ταχύτητες και συνθήκες.

Οι ποινές για τη μη χρήση κράνους αυστηροποιούνται, καθώς έρχεται επιβολή χρηματικού προστίμου και αφαίρεση της άδειας οδήγησης έως και για πέντε χρόνια, σε περίπτωση υποτροπής, αν δηλαδή κάποιος οδηγός συλληφθεί περισσότερες από μία φορές να οδηγεί μοτοσικλέτα χωρίς κράνος. Για την παραβίαση του ερυθρού σηματοδότη, την υπέρβαση των ορίων ταχύτητας και την οδήγηση αντίθετα στα ρεύματα κυκλοφορίας και τα πεζοδρόμια, θα αναλάβουν δράση και οι περίπου 1.400 νέες κάμερες που θα τοποθετηθούν στα φανάρια της Αθήνας, καταγράφοντας τις παραβάσεις για τις οποίες θα βεβαιώνονται και θα αποστέλλονται ηλεκτρονικά πρόστιμα (και άλλες ποινές) με SMS στο κινητό του παραβάτη, αλλά και στη θυρίδα του πολίτη, στο Mygov.

Από το νέο έτος αλλάζει και κάτι άλλο σχετικά με τις μοτοσικλέτες. Ενώ μέχρι σήμερα ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας επιτρέπει τη στάθμευσή τους μόνο παράλληλα με το πεζοδρόμιο (εκτός από συγκεκριμένες θέσεις όπου προβλέπεται με σχετική σήμανση), πλέον τα δίκυκλα θα μπορούν να παρκάρουν νόμιμα κάθετα, στην άκρη του οδοστρώματος. Με αυτό τον τρόπο, θα διευκολύνονται και οι δικυκλιστές, αλλά και οι υπόλοιποι οδηγοί αυτοκινήτων, καθώς θα εξοικονομούνται θέσεις στάθμευσης για αυτοκίνητα και μοτοσικλέτες.

Ηλεκτρικά πατίνια

Σε ό,τι αφορά τα ηλεκτρικά πατίνια, ο νέος ΚΟΚ τα διαχωρίζει σε δύο κατηγορίες: αυτά που κινούνται με ταχύτητα μέχρι 6 χιλιομέτρων ανά ώρα και αυτά που έχουν δυνατότητα να αναπτύξουν ταχύτητα έως 25 χιλιόμετρα ανά ώρα. Για τα πρώτα η χαμηλότερη επιτρεπόμενη ηλικία οδήγησης είναι τα 12 έτη, ενώ για τα δεύτερα για άτομα από 15 ετών και άνω. Σε κάθε περίπτωση τα πατίνια υπόκεινται πλέον στις διατάξεις του ΚΟΚ και προβλέπονται πρόστιμα για όλες τις κατηγορίες παραβάσεων, ακόμα και για τους ανήλικους, με την ευθύνη να βαραίνει τους γονείς, αλλά και τις εταιρείες ενοικίασης οχημάτων μικροκινητικότητας. Επιπλέον, οι ανήλικοι και ενήλικοι οδηγοί ηλεκτρικών πατινιών θα πρέπει να φέρουν, όπως ορίζει ο ΚΟΚ, κράνος, ανακλαστικό γιλέκο και φωτιστικά σώματα όχι μόνο στο όχημα, αλλά και πάνω στα ρούχα τους, με τα πρόστιμα να είναι πολύ αυστηρά, ιδίως για το κράνος.

Με τον νέο ΚΟΚ ισχύει η απαγόρευση κίνησης των ηλεκτρικών πατινιών και ποδηλάτων σε μεγάλες λεωφόρους, οδούς ταχείας κυκλοφορίας, και φυσικά στους κλειστούς αυτοκινητόδρομους, με την απαγόρευση της κίνησής τους να προσδιορίζεται γενικά σε δρόμους που έχουν όριο ταχύτητας πάνω από 50 χιλιόμετρα ανά ώρα. Οι οδηγοί ηλεκτρικών πατινιών υποχρεούνται να χρησιμοποιούν τους ποδηλατόδρομους. Αν δεν υπάρχουν, υποχρεούνται να χρησιμοποιούν το δεξί άκρο του οδοστρώματος. Επιπλέον δεν θα επιτρέπεται να χρησιμοποιούν το κινητό και ακουστικά (θα συνεχίσει να επιτρέπεται η χρήση κινητού με ανοιχτή ακρόαση, εάν είναι στερεωμένο σε ειδική βάση του πατινιού), ούτε να μεταφέρουν δεύτερο άτομο.

Αυστηρότερες οι ποινές

Με τον νέο Κ.Ο.Κ. αυστηροποιούνται σημαντικά μια σειρά παραβάσεων που μπορούν να προκαλέσουν δυστυχήματα, όπως η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, η μη χρήση κράνους, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ και η κίνηση στη Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης. Επίσης θα υπάρχει σημαντική αλλαγή στα όρια ταχύτητας για την κίνηση των οχημάτων εντός του αστικού ιστού. Ειδικότερα, θα είναι πλέον στα 30 χιλιόμετρα ανά ώρα, αντί των 50 χλμ/ώρα που ισχύει τώρα, ενώ σε περιοχές που λειτουργούν σχολεία το όριο θα πέφτει στα 20 χλμ/ώρα, προκειμένου να αποφευχθούν ατυχήματα.

Μία σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με τα όσα γνωρίζαμε μέχρι τώρα είναι ότι για μια σειρά παραβάσεων θα τιμωρείται, βάσει του νέου Κ.Ο.Κ., ο οδηγός και όχι το όχημα, όπως συνέβαινε μέχρι σήμερα. Έτσι, για μια ποινή που μέχρι σήμερα προβλέπονταν αφαίρεση πινακίδων, πλέον η ποινή θα αφορά στον οδηγό, με σκοπό τη χρήση του οχήματος από άλλα άτομα της οικογένειας. Αρκετά αυξημένες θα είναι οι ποινές σε περίπτωση υποτροπής, με αφαίρεση της άδειας οδήγησης έως και 5 χρόνια σε περίπτωση που ένας οδηγός υποπέσει για τρεις φορές σε κάποια παράβαση σε μια πενταετία. Οι Αρχές υπογραμμίζουν επίσης ότι με το νέο σύστημα καταγραφής (online διασύνδεση) δεν θα υπάρχει η δυνατότητα να «σβήσει» κάποιος μια κλήση.

Οι κατηγορίες ποινών

Με τον νέο ΚΟΚ οι παραβάσεις κατηγοριοποιούνται ανάλογα με την επικινδυνότητά τους σε τρεις κατηγορίες, με τις ποινές να κλιμακώνονται σε αυστηρότητα σε περίπτωση υποτροπής, καθώς θα οδηγούν σε αφαίρεση της άδειας οδήγησης για πέντε χρόνια, σε ποινές πενταετούς φυλάκισης και πρόστιμα που θα φτάνουν έως και τις 10.000 ευρώ για παραβάσεις που θα θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές ή και με τη συμπλήρωση 25 πόντων στο point system.

– Ε1: Οι παραβάσεις χαμηλής επικινδυνότητας. Πρόκειται για πταίσματα (τα οποία όμως αφορούν και τους ανήλικους οδηγούς ηλεκτρικών πατινιών), όπως η αντικανονική στάθμευση και η έλλειψη εγγράφων ταυτοποίησης, για τις οποίες θα προβλέπεται πρόστιμο 30 ευρώ και αφαίρεση της άδειας οδήγησης έως και 10 ημέρες.

– Ε2: Οι παραβάσεις μεσαίας επικινδυνότητας. Πρόκειται για παραβάσεις όπως η υπέρβαση του ορίου ταχύτητας με λιγότερα από 30 χιλιόμετρα ανά ώρα. Οι ποινές που προβλέπονται κυμαίνονται σε πρόστιμο ύψους μέχρι 150 ευρώ και αφαίρεση της άδειας οδήγησης για 20 ημέρες.

– Ε3: Οι παραβάσεις υψηλής επικινδυνότητας και η αντικοινωνική οδήγηση. Ως τέτοιες ορίζονται παραβάσεις όπως η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη και STOP, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, οι σφήνες και οι κόντρες, η υπέρβαση των ορίων ταχύτητας με περισσότερα από 30 χιλιόμετρα ανά ώρα, η κίνηση στη ΛΕΑ, η στάθμευση σε ράμπες ή θέσεις ΑΜΕΑ κ.ά. Εδώ προβλέπεται και ποινική τιμωρία η οποία θα μπορεί να έχει και κακουργηματικό χαρακτήρα (!), σύμφωνα με το άρθρο 290Α παρ.1 του Ποινικού Κώδικα όπως τροποποιήθηκε με τον νόμο 5090/2024, που προβλέπει βαρύτατες ποινές (φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους αν προκύπτει κίνδυνος για άνθρωπο, κάθειρξη έως 10 έτη για βαριά σωματική βλάβη, ακόμη και ισόβια κάθειρξη αν προκλήθηκε θάνατος μεγάλου αριθμού ανθρώπων).

Τέλος στο «σβήσιμο» των κλήσεων

Ο νέος ΚΟΚ αλλάζει και το σύστημα βεβαίωσης των παραβάσεων. Και αυτό γιατί θα βεβαιώνεται ηλεκτρονικά από τα όργανα της Τροχαίας και όχι με το «ροζ χαρτάκι» που ισχύει έως σήμερα, με την κλήση να «κλειδώνει» στο ηλεκτρονικό σύστημα (δεν θα μπορεί να διαγραφεί), ενώ ο παραβάτης θα ενημερώνεται αυτόματα με SMS στο κινητό του τηλέφωνο. Οι ενστάσεις θα μπορούν να κατατίθενται πλέον μόνο ηλεκτρονικά και σε διάστημα 7-10 ημερών και εάν δεν θα κρίνονται βάσιμες, τα πρόστιμα θα αναρτώνται στο προφίλ TAXISnet του παραβάτη οδηγού.

Εάν αυτός δεν το εξοφλεί εμπρόθεσμα, τότε θα αποτελεί βεβαιωμένη οφειλή προς το Δημόσιο. Εάν το πρόστιμο συνοδεύεται με αφαίρεση της άδειας οδήγησης, αυτή δεν θα επιστρέφεται στην περίπτωση που δεν θα έχει εξοφληθεί το πρόστιμο.