Με αρχή την εκχώρηση στο Υπερταμείο των Εταιρειών Ύδρευσης και Αποχέτευσης το 2016, το ρυθμιστικό πλαίσιο για τη διαχείριση του ύδατος βρίσκεται υπό αναμόρφωση.
Η σημερινή κυβέρνηση, παρά τις διαδοχικές αποφάσεις του ΣτΕ που κατοχυρώνουν τον δημόσιο χαρακτήρα του νερού, τον περασμένο Σεπτέμβριο υπέγραψε νέα ΚΥΑ τιμολόγησης υπηρεσιών ύδατος (ΦΕΚ Β’ 5438/27.09.2024), που υιοθετεί μια αμιγώς λογιστικού αλλά και κερδοσκοπικού χαρακτήρα τιμολογιακή πολιτική για το νερό.
Με τη νέα ΚΥΑ προβλέπεται ένας ανεξέλεγκτος, από το δημόσιο, μηχανισμός κοστολόγησης- τιμολόγησης των νερών όλης της Ελλάδας, απομακρύνοντας έτσι την ευθύνη τιμολόγησης από τους δημόσιους φορείς (κυβέρνηση, Δήμους).
Επιπλέον όμως, οι νομικές και θεσμικές πρωτοβουλίες της κυβέρνησης, πρέπει να αποσαφηνιστούν προς όλους τους εμπλεκόμενους και φυσικά στον Τεχνικό Κόσμο, που εκπροσωπούμε.
Η διαχείριση του ύδατος μπορεί και πρέπει να γίνει επ’ ωφελεία ολόκληρης της κοινωνίας, με συγκεκριμένο σχεδιασμό και χωρίς ιδεοληψίες και ο Τεχνικός Κόσμος οφείλει να συμβάλει και θα το πράξει.
ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗ
Οι υδάτινοι πόροι δεν είναι ανεξάντλητοι και η πίεση που ασκεί η κλιματική κρίση είναι εδώ. Η ενσωμάτωση περιβαλλοντικού κόστους και κόστος πόρου στη διαχείριση του ύδατος, οδηγεί νομοτελειακά σε ανάγκες επενδύσεων στην εξοικονόμηση πόρων, ειδικά στην άρδευση, αλλά και στην κατανάλωση, στις διαρροές και στην εξοικονόμηση πόσιμου νερού. Τούτο πρέπει να γίνει όμως σε όλα τα υδατικά διαμερίσματα της χώρας, με ειδικό ανά περιοχή σχέδιο, με έμφαση σε άνυδρα νησιά και ξεραμένες καλλιεργητικές περιοχές.
Για την κοστολόγηση του ύδατος επισημαίνεται ότι σε καμία περίπτωση δεν πρέπει οι όποιες ρυθμίσεις να έρχονται σε αντίθεση με την 92/2022 απόφαση του ΣτΕ η οποία ακύρωσε την υπ’ αριθμ. οικ. 135275/19.05.2017 απόφαση της διυπουργικής επιτροπής υδάτων περί τιμολόγησης του νερού. Και τυχούσες επιβαρύνσεις στα τιμολόγια του ύδατος, δεν πρέπει να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών, διότι το νερό αποτελεί ανθρώπινη ανάγκη, κοινωνικό και φυσικό πόρο και όχι εμπόρευμα.
ΣΥΝΕΝΩΣΕΙΣ ΔΕΥΑ
Για το θέμα των συνενώσεων των ΔΕΥΑ, η Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας σημειώνει ότι οι κυβερνητικές πρωτοβουλίες δεν έχουν παρουσιαστεί με πλήρη επιστημονική τεκμηρίωση, ενώ και οι εύλογες αντιδράσεις κάποιων δήμων και της ΚΕΔΕ, γίνονται στη βάση γνώριμων μοντέλων, χωρίς να μπορούν να υποστηρίξουν τα επιχειρήματά τους με τεχνικοοικονομικές αναλύσεις που απαιτούν φυσικά κόστος για να υλοποιηθούν.
Επισημαίνεται δε ότι η προσπάθεια για πιο κεντρικά συστήματα διαχείρισης, μέσω συγχωνεύσεων ΔΕΥΑ, μπορεί να έχει επί της αρχής οργανωτικό νόημα αλλά δεν πρέπει να συγκρούεται με το στόχο 6β του ΟΗΕ για τη «Βιώσιμη Ανάπτυξη» που αναφέρεται σε: «Στήριξη και ενδυνάμωση της συμμετοχής των τοπικών κοινοτήτων στη βελτίωση της διαχείρισης του νερού και των εγκαταστάσεων υγιεινής». Και τα σχήματα που θα προκύψουν δεν διασφαλίζεται από κάποια ενδελεχή μελέτη και έρευνα ότι θα αποδώσουν καλύτερα, ενώ τα προβλήματα των υφιστάμενων ΔΕΥΑ είναι σε όλους γνωστά, με κυριότερο αυτό των μεγάλων χρεών από την αύξηση της τιμής του ρεύματος.
Εν κατακλείδι υπενθυμίζεται πως από τεχνικής απόψεως δεν έχουν αξιοποιηθεί διαθέσιμα εργαλεία για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας, που θα ήταν και σχετικά εύκολα χρηματοδοτούμενα και από ευρωπαϊκούς πόρους όπως ενδεικτικά:
Ορθολογική και έξυπνη διαχείριση του νερού άρδευσης,
Επαναχρησιμοποίηση νερού από Εγκαταστάσεις Επεξεργασίας Λυμάτων,
Μείωσης απωλειών νερού με εκσυγχρονισμό και αντικατάσταση των δικτύων ύδρευσης και άρδευσης,
Έξυπνα συστήματα απομακρυσμένης παρακολούθησης και διαχείρισης
Αξιοποίηση των ΑΠΕ στα δίκτυα ύδρευσης για τη μείωση του ενεργειακού κόστους
Εμπλουτισμός υπόγειων υδροφόρων οριζόντων
Αντιμετώπιση (πάταξη) της υπερκατανάλωσης.
Με βάση τα παραπάνω, η Αντιπροσωπεία του ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας
Διακηρύττουμε ότι το νερό αποτελεί δημόσιο και κοινωνικό αγαθού αλλά απαραίτητο φυσικό πόρο που χρήζει προστασίας.
Καλούμε την Πολιτεία να επισημοποιήσει τη δέσμευσή στην απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ με βάση την οποία το Δημόσιο «δεν επιτρέπεται να επιδιώκει, προεχόντως ή παραλλήλως, οικονομικούς ή άλλους σκοπούς, έστω και υπαγορευόμενους από το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον, όταν οι σκοποί αυτοί ανταγωνίζονται ή θέτουν σε κίνδυνο την αξιούμενη αδιάλειπτη και υψηλής ποιότητας παροχή των, ζωτικής σημασίας για το κοινωνικό σύνολο, ως άνω υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης».
Ζητούμε επιστημονική μελέτη, έρευνα και διάλογο για το προτιμώμενο μοντέλο διαχείρισης των υπηρεσιών ύδατος ανά υδατικό διαμέρισμα και περιοχή, χωρίς ιδεοληψίες και χωρίς εκβιασμούς.
Δηλώνουμε ότι για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στη διαχείριση του νερού και την αντιμετώπιση της λειψυδρίας απαιτείται ουσιαστικός, ανοικτός δημόσιος διάλογος, όπου θα συμμετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στον τομέα, το επιστημονικό προσωπικό της χώρας μέσω των φορέων του και οι τοπικές κοινωνίες.
Ζητούμε η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας καθώς και οι δήμοι σε συνεργασία με το ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας να αναλάβουν πρωτοβουλία ώστε οι επενδύσεις σε συντήρηση και αναβάθμιση δημόσιων υποδομών, όπως η ύδρευση και η αποχέτευση, να αποτελέσουν συστατικό στοιχείο χρηματοδοτικών εργαλείων, με κύριο στόχο την Ανθεκτικότητα των Ευρωπαϊκών Κοινωνιών και Εδαφών απέναντι στην κλιματική κρίση αλλά και στις προκλήσεις της κοινωνικής συνοχής.
Ζητούμε να εξαιρούνται του αλγόριθμου τιμολόγησης του νερού, οι επενδυτικές δαπάνες και οι αποσβέσεις τους, σε δημοτικό και διαδημοτικό επίπεδο, προκειμένου το κόστος τους να μην επιβαρύνει τους πολίτες.»
