Το ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας χαιρετίζει την πρωτοβουλία της Πολιτείας για τη δημιουργία και εφαρμογή του προγράμματος «Προσβασιμότητα Κατ’ Οίκον», το οποίο στοχεύει στη χρηματοδότηση παρεμβάσεων για τη βελτίωση της προσβασιμότητας κατοικιών ατόμων με αναπηρία.
Πρόκειται για ένα σημαντικό ,θετικό και αναγκαίο αίτημα του αναπηρικού κινήματος, πλήρως εναρμονισμένο με τις ευρωπαϊκές πρακτικές και τις δεσμεύσεις της χώρας για ισότιμη πρόσβαση και αυτόνομη διαβίωση όλων των πολιτών.
Η υλοποίησή του δύναται να επιφέρει ουσιαστική βελτίωση στην καθημερινότητα των αναπήρων πολιτών,άροντας ένα μέρος των αποκλεισμών που αντιμετωπίζουν στο δομημένο περιβάλλον.
Ωστόσο, κατά την εκτέλεση του προγράμματος έχουν ήδη αναδειχθεί προβλήματα, λάθη και αστοχίες:
1. Σειρά προτεραιότητας αιτήσεων:
Στην Α’ φάση εφαρμόστηκε αυστηρή χρονική προτεραιότητα, η οποία όταν αποτελεί κριτήριο σε ένα κοινωνικό ζήτημα που αφορά μία ευάλωτη κοινωνικά ομάδα του πληθυσμού, οδηγεί σε άνιση μεταχείριση. Υπερίσχυσε δηλαδή «ο γρηγορότερος», με αποτέλεσμα να επικρατήσουν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού. Ενδεικτικό της ζήτησης ήταν η τεχνική αστάθεια της πλατφόρμας τις πρώτες ώρες λειτουργίας της.
2. Περιορισμένος προϋπολογισμός:
Ο αρχικός στόχος για περίπου 2.500 ωφελούμενους είναι δυσανάλογα μικρός σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες. Η μεταγενέστερη αύξηση του , παρότι θετική, δεν αρκεί για να καλύψει ούτε κατ’ ελάχιστον το σύνολο των ενδιαφερομένων.
3. Χρηματοδότηση παρεμβάσεων:
Το ύψος της κάλυψης των επιλέξιμων δαπανών παραμένει χαμηλό ,περιορίζοντας σημαντικά την αποτελεσματικότητα του ίδιου του προγράμματος .Συγκεκριμένα τα ανώτατα ποσά επιχορήγησης για καθε παρέμβαση, δεν αντανακλούν τις τρέχουσες τιμές της αγοράς (υλικά, εργασίες, ειδικός εξοπλισμός), με αποτέλεσμα να απαιτείται υψηλή ιδιωτική συμμετοχή.
4. Αμοιβή μηχανικού:
Ορίζεται στα 450 € για εργασίες άνω των 1.000 €, ποσό το οποίο δεν καλύπτει την πραγματική έκταση και πολυπλοκότητα του τεχνικού έργου με συνέπεια να είναι ανεπαρκής για τον απαιτούμενο τεχνικό φάκελο, τις αυτοψίες, τη μελέτη προσβασιμότητας, τη διοικητική υποστήριξη και την επίβλεψη.
5. Εκ νέου σειρά προτεραιότητας στη Β΄ φάση:
Την Παρασκευή 12/09/2025 και ώρα 12:00 ξεκίνησε η Β’ φάση του προγράμματος,και οι δυνητικά ωφελούμενοι ειδοποιήθηκαν ηλεκτρονικά να καταθέσουν ολόκληρο τον τεχνικό φάκελο για οριστική ένταξη, με εκ νέου εφαρμογή σειράς προτεραιότητας.
Η διαδικασία καταχώρισης παραμένει και πάλι η αυστηρή χρονική προτεραιότητα (first in, first out) και έρχεται σε αντίθεση με την κοινωνική πολιτική ευρωπαϊκής χώρας και την φιλοσοφία του προγράμματος που είναι η ενίσχυση στην πράξη των συμπολιτών μας με αναπηρία και η διασφάλιση του συνταγματικά καταχωρημένου δικαιώματος που έχουν να ζούν ανεξάρτητα. Επιπρόσθετα, σε ένα τόσο κρίσιμο κοινωνικό ζήτημα είναι αδιανότητο και άδικο πολίτης με αναπηρία που έχει καταθέσει φάκελο και έχει πληρώσει μηχανικό να μένει εν τέλει εκτός προγράμματος λόγω χρονικής προτεραιότητας.
Προτάσεις
Για να αποκτήσει το πρόγραμμα «Προσβασιμότητα Κατ’ Οίκον» τον κοινωνικό αντίκτυπο που οφείλει να έχει, προτείνουμε:
1. Άμεση και ουσιαστική ενίσχυση του προϋπολογισμού & των θέσεων
Στόχος να επιτευχθεί καθολική κάλυψη των αναγκών των ατόμων με αναπηρία, με προτεραιοποίηση βάσει αντικειμενικών κριτηρίων (βαθμός αναπηρίας/ΚΕΠΑ, εισοδηματικά δεδομένα, συνθήκες διαβίωσης, απομακρυσμένες περιοχές)
2. Κατάργηση της χρονικής προτεραιότητας
Κατάργηση του συστήματος προτεραιότητας στις αιτήσεις, αντικαθιστώντας το με αντικειμενικά και κοινωνικά κριτήρια ένταξης και σύστημα μοριοδότησης, με δυνατότητα ενστάσεων και διαφανείς πίνακες κατάταξη.
3. Αύξηση του ποσού χρηματοδότησης των επιλέξιμων δαπανών
Επικαιροποίηση των προϋπολογισμών παρεμβάσεων με μηχανισμό αναθεώρησης τιμών, προσαρμογή των ποσών χρηματοδότησης στις πραγματικές τιμές αγοράς, ώστε να να εξασφαλίζεται λειτουργικό αποτέλεσμα χωρίς υπέρμετρη ιδία συμμετοχή.
Διασφάλιση της Β΄ φάσης χωρίς τον παράγοντα του ρίσκου για τους ωφελούμενους, ώστε κανείς να μην επιβαρυνθεί οικονομικά χωρίς να έχει ήδη εξασφαλίσει τη συμμετοχή του.
4. Επαρκείς και δίκαιες αμοιβές μηχανικών
Αναπροσαρμογή της αμοιβής για μελέτη, διοικητική υποστήριξη/αδειοδότηση, επίβλεψη και πιστοποίηση ολοκλήρωσης. Η τεχνική ευθύνη πρέπει να αποζημιώνεται ρεαλιστικά, προς όφελος της ποιότητας και της ασφάλειας.
Το ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά την εφαρμογή του προγράμματος και να παρεμβαίνει με τεκμηριωμένες προτάσεις, ώστε να διασφαλιστεί ότι το πρόγραμμα θα αποτελέσει πραγματικό εργαλείο κοινωνικής συνοχής και όχι πηγή νέων ανισοτήτων.
