Είκοσι χρόνια θα συμπληρωθούν στις 26 Σεπτεμβρίου από την πιο ζοφερή νύχτα της σύγχρονης ελληνικής ναυτιλίας.
Το «Εξπρές Σάμινα» λίγους μήνες πριν αποσυρθεί από τα δρομολόγια του Αιγαίου, ναυαγεί παίρνοντας μαζί του 81 ψυχές. Οι κάτοικοι της Πάρου, της Νάξου, της Ικαρίας, της Σάμου και της Πάτμου, αν και έχουν συμπληρωθεί 2 δεκαετίες, ακόμα φέρνουν συχνά στις συζητήσεις τους την υπόθεση. Υπάρχουν ακόμα γι΄ αυτούς αναπάντητα ερωτήματα και μια αίσθηση αδικίας για τον χειρισμό και τις τελικές αποφάσεις της Δικαιοσύνης.
Τον Ιούνιο, το ναυάγιο ήρθε πάλι στην επικαιρότητα καθώς μαύρες κηλίδες ήρθαν στην επιφάνεια της θάλασσας στην Πάρο και πίσσες κατέληξαν στις ακτές του νησιού, με τον δήμαρχο να κινητοποιεί Λιμεναρχείο και Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο προκειμένου να υπάρξει άμεση απόφαση-παρέμβαση. Τελικά διά στόματος υπουργού Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής Γιάννη Πλακιωτάκη έγινε γνωστή η πρόθεση για ανέλκυση του ναυαγίου. Παρά το γεγονός ότι η ανέλκυση ήταν πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας, το σύνολο των καταδυτικών σχολών φαίνεται πως είχε και έχει σοβαρές ενστάσεις μιας και το κουφάρι του πλοίου αποτελεί έναν από τους μεγάλους καταδυτικούς προορισμούς του νησιού.
«Αυτή τη στιγμή υπάρχει εταιρία που απορρυπαίνει το σημείο από τις κηλίδες», ανέφερε ο δήμαρχος Πάρου κ. Μάρκος Κωβαίος στον «Ε.Τ.» και πρόσθεσε πως «η άμεση κινητοποίηση των αρχών και η παρέμβαση του υπουργού δημιουργούν αισιοδοξία αλλά όχι εφησυχασμό. Σύμφωνα με τον κ. Πλακιωτάκη σύντομα θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες ανέλκυσης του ναυαγίου: «Δεν θα σταματήσουμε μέχρι να μπει ένα οριστικό τέλος με την ανέλκυση και απομάκρυνσή του από τη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Παροικιάς». Στις αρχές Αυγούστου στο υπουργείο Ναυτιλίας πραγματοποιήθηκε μεγάλη σύσκεψη για την ανέλκυση. Τότε ο κ. Πλακιωτάκης είχε αναφέρει ότι «ήδη μετά την άμεση κινητοποίηση του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής αλλά και του Δήμου Πάρου βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία απάντλησης των υπόλοιπων πετρελαιοειδών του ναυαγισμένου πλοίου. Ταυτόχρονα δρομολογούμε τις διαδικασίες που προβλέπει ο Ν. 2881 για την ανέλκυση».
Οσον αφορά στις προτάσεις για τη μετατροπή του ναυαγίου σε καταδυτικό πάρκο, ο κ. Κωβαίος απορρίπτει τα σενάρια αυτά λέγοντας ότι στο νησί υπάρχουν πολλά αρχαία ναυάγια που μπορούν να αξιοποιηθούν ακόμα περισσότερο για την ανάδειξη του καταδυτικού τουρισμού. Ωστόσο μελέτη που είχε κατατεθεί στο υπουργείο Ναυτιλίας στις αρχές Ιανουαρίου ανέφερε ότι μέσα στο ναυάγιο δεν υπάρχουν επικίνδυνα και επιβλαβή απόβλητα και θα μπορούσε στο πρότυπο του ναυαγίου «Ζηνοβία» στην Κύπρο να αξιοποιηθεί ως ένας ευρωπαϊκός προορισμός για δύτες.
Το χρονικό της τραγωδίας
–Το «Σάμινα» είχε ναυπηγηθεί στο Σεντ Ναζέρ της Γαλλίας το 1966. Ηταν από τα πιο ηλικιωμένα πλοία που έπλεαν στο Αιγαίο το 2000 και όπως αποδείχθηκε στις δικαστικές αίθουσες, με ληγμένο πιστοποιητικό αξιοπλοΐας και με σοβαρά προβλήματα που το καθιστούσαν αναξιόπλοο.
-Το αρχικό του όνομα ήταν «Κορς», ενώ στη συνέχεια μετονομάσθηκε σε «Golden Vergina». Εντάχτηκε στον στόλο της Minoan Flying Dolphin με το όνομα «Εξπρές Σάμινα». Στις 31 Δεκεμβρίου 2001 και έχοντας συμπληρώσει 35 χρόνια στις θάλασσες, θα έβγαινε για απόσυρση. Τρεις μήνες όμως πριν ναυάγησε μόλις 2 ναυτικά μίλια ανοικτά της Πάρου με 533 άτομα να βρίσκονται στη θάλασσα.
-Συγκεκριμένα, στις 26 Σεπτεμβρίου 2000 στις 22.12 το πλοίο δένει στο λιμάνι της Παροικιάς με ανέμους 8 μποφόρ. Μόλις φεύγει από το λιμάνι, σε απόσταση μόλις 2 ναυτικών μιλίων πέφτει με 18 κόμβους, περίπου 34 χιλιόμετρα, πάνω στις γνωστές νησίδες Πόρτες (μεγάλοι βράχοι έξω από το λιμάνι, από τα πιο γνωστά σημεία χειρισμού για τους Ελληνες καπετάνιους). Δημιουργείται ρήγμα 3 μέτρων στα ύφαλα του πλοίου και μέσα σε 25 λεπτά έχει βυθιστεί.
-Από το χτύπημα και μετά «χάνεται» ο ηλεκτρισμός, δεν λειτουργούν οι εφεδρικές μηχανές και το πλοίο με πανικόβλητους τους επιβάτες βυθίζεται στο σκοτάδι. Πολλοί πέφτουν δευτερόλεπτα μετά τον ήχο πρόσκρουσης στη θάλασσα. Αλλοι τηλεφωνούν σε τηλεοπτικά κανάλια και ενημερώνουν για το συμβάν, ωστόσο ο θάλαμος επιχειρήσεων του Λιμενικού Σώματος δεν αντιλαμβάνεται άμεσα τη σοβαρότητα του περιστατικού και κωλυσιεργεί.
-Οι ψαράδες της Παροικιάς προσέτρεξαν με τα καΐκια τους στο σημείο. Το Λιμεναρχείο Πάρου το οποίο κινήθηκε αρκετή ώρα αργότερα, με σκάφη του, που έφτασαν στο σημείο, έδωσε την πραγματική εικόνα στο υπουργείο Ναυτιλίας. Κανένα ηχητικό σήμα δεν ενεργοποιήθηκε.
-Οι επιβάτες του πλοίου μέσα στον πανικό κινούνταν αυτοβούλως. Πολλοί εγκλωβίστηκαν στις καμπίνες τους από το νερό που μπήκε μέσα σε δευτερόλεπτα, άλλοι έπεσαν στη θάλασσα χωρίς σωσίβιο -δεν υπήρχαν όσα απαιτούνταν- και άρχισαν να παλεύουν με τα κύματα και τα 8 μποφόρ.
-Μέσα στους νεκρούς και ο υπολιμενάρχης Πάρου Δημήτρης Μάλαμας που δεν άντεξε την πίεση και το άγχος που βίωσε εκείνο το θλιβερό βράδυ για τον συντονισμό της διάσωσης των ανθρώπων.
Πού απέδωσαν τις ευθύνες οι εμπειρογνώμονες
Σύμφωνα με την έρευνα τον εμπειρογνωμόνων, το πλοίο, αν και μόλις είχε αναχωρήσει από το λιμάνι, με ανέμους 8 μποφόρ, ήταν στον αυτόματο: «Οι χειρισμοί του πληρώματος φυλακής γέφυρας λίγα λεπτά πριν τη πρόσκρουση ήταν ανεπαρκείς προκειμένου να αποφευχθεί η σύγκρουση. Περίπου 15 λεπτά πριν την πρόσκρουση, το πλοίο ερήμην των κανόνων ασφαλούς πλοήγησης σε συνδυασμό με τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες που επικρατούσαν και εκτός ελέγχου της πραγματικής του θέσης, έπλεε με χρήση αυτόματου πιλότου (autopilot) με ευθύνη του πληρώματος φυλακής γέφυρας και το ακριβές στίγμα του πλοίου δεν ήταν γνωστό στον υποπλοίαρχο. Κατά παράβαση του πιστοποιητικού ασφαλείας, οι υδατοστεγείς πόρτες ήταν όλες ανοιχτές, ενώ θα έπρεπε να ήταν ερμητικά κλειστές, με ευθύνη του πλοιάρχου και του υποπλοιάρχου. Οι αξιωματικοί του μηχανοστασίου μετά την πρόσκρουση δεν ειδοποίησαν έγκαιρα τον πλοίαρχο και τον υποπλοίαρχο για την ύπαρξη ρήγματος, παραλείποντας να κλείσουν τις υδατοστεγείς πόρτες (ηλεκτρικός πίνακας ή χειροκίνητο σύστημα), τις 3 από τις 11, με αποτέλεσμα την ταχεία κατάκλυση υδάτων στο εσωτερικό του σκάφους. Η καθυστέρηση ειδοποίησης του πλοιάρχου ήταν 8-10 λεπτά. Δεν τέθηκε σε λειτουργία η σειρήνα έκτακτης ανάγκης για εγκατάλειψη του πλοίου και σχετικής ενημέρωσης από τα μεγάφωνα του πλοίου, με ευθύνη του πλοιάρχου, καθώς επίσης δεν υπήρξε καθοδήγηση από το ανωτέρω πλήρωμα για οργανωμένη εκκένωση του πλοίου», ανέφεραν στο πόρισμα.
Λίγες μέρες πριν, ο α’ μηχανικός είχε καλέσει δύο φορές στο μηχανοστάσιο του πλοίου τον Κλάδο Επιθεώρησης Πλοίων του Λιμενικού Σώματος, τα στελέχη του οποίου ουδέποτε βρήκαν κάποιο πρόβλημα!
Ο 55χρονος εφοπλιστής, που ήταν αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Μinoan Flying Dolphins, Παντελής Σφηνιάς, αυτοκτόνησε το πρωί της 29ης Νοεμβρίου 2000 πέφτοντας από τον έκτο όροφο του κτιρίου της εταιρίας στην Ακτή Κονδύλη στον Πειραιά.
ΕΤΥΜΗΓΟΡΙΑ: «Κακή η διακυβέρνηση, αξιόπλοο πλοίο»
Η δίκη για το ναυάγιο του «Εξπρές Σάμινα» άρχισε στις 27 Μαΐου 2005 στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Πειραιώς και στις 27 Φεβρουαρίου 2006 βγήκε η ετυμηγορία. Το δικαστήριο, παρά τις πολλές καταγγελίες, έκρινε ότι το πλοίο ήταν αξιόπλοο, ότι οι βάρκες ήταν σε καλή κατάσταση κι ότι η πρόσκρουση οφειλόταν αποκλειστικά και μόνο σε κακή διακυβέρνηση, κυρίως από τον υποπλοίαρχο, ενώ η γρήγορη βύθιση αποδόθηκε στο γεγονός ότι δεν ήταν κλειστές οι υδατοστεγείς θύρες. Επιβλήθηκαν ποινές φυλάκισης στον πλοίαρχο, τον υποπλοίαρχο, τον ύπαρχο, τον α’ μηχανικό και τον ασυρματιστή. Δέκα χρόνια αργότερα ο Αρειος Πάγος αποφάσισε τελεσίδικα ότι τα κατώτερα δικαστήρια που είχαν χειριστεί την υπόθεση έκαναν νομικά σφάλματα ως προς τα αδικήματα που απέδωσαν στους βασικούς κατηγορούμενους, γεγονός που οδήγησε στην ευμενέστερη ποινική μεταχείρισή τους. Η Ολομέλεια του ανώτατου δικαστηρίου έκρινε ότι πρέπει να μειωθεί η ποινή του πλοιάρχου Βασίλη Γιαννακή και να ανατραπεί η σε βάρος του καταδικαστική απόφαση με την οποία του είχε επιβληθεί κάθειρξη 12 ετών.
ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ
ELIA HENSEN JUL, Νορβηγός υπήκοος, Αλεξίου Γεώργιος, Αλωνιάτη Μαργαρίτα, Αλωνιάτης Κυριάκος, Αργυρού Σοφία, Αρκούλης Ιωάννης, Αρκούλης Λεονάρδος, Βάντζος Βασίλειος, Βαρβαδούκας Εμμανουήλ, Βασαλάκη Μαρία, Βιτζηλαίος Εμμανουήλ, Βογιατζής Θεμιστοκλής, Γαλάθρης Κωνσταντίνος, Γκούφας Χρήστος, Δήμας Ευάγγελος, Εψιμος Εμμανουήλ, Καλάργυρος Αντώνης, Καλαργύρου Ρόζα-Μαρία, Κάπαρος Εμμανουήλ, Κάπαρος Θεόδωρος, Καριωτάκης Νικόλαος, Κοντός Παναγιώτης, Κοντού-Μάρκου Γαριφαλιά, Κορρές Εμμανουήλ, Κούκη Βενετία, Κουρκούλης Σπυρίδων, Κουτούφαρης Στυλιανός, Κρεμμύδας Μιχαήλ, Κρητικιάς Ιωάννης, Κυπριώτης Θεμιστοκλής, Κωνσταντάκη Ευαγγελία, Λιακοπούλου Αλεξία, Μαργαρίτης Νικόλαος, Μαυροδόντη Ιωάννα, Μίμαρος Κωνσταντίνος, Μιτζέλου Σταυρούλα, Μπότσου Μαριάνα, Μυτιληνού Κωνσταντίνος, Παντελαίος Θεόδωρος, Παπαδοκωστάκη Μαργαρίτα, Περπινιάς Γεώργιος, Πικραμένου Βαρβάρα-Μαρία, Πλακάς Μιχαήλ, Πλακάς Πολύδωρος, Πλατίγγου Ελένη, Ραχούτης Βασίλειος, Ροδίτης Γρηγόριος, Σαπουλίδη Φωτεινή, Σαρρή Κυριακή, Σαρρής Νικόλαος, Σοφικίτης Εμμανουήλ, Σοφικίτης Στέφανος, Σπύρου Βασίλειος, Τσαμαρδίνος Νικόλαος, Τσαντάνης Γεώργιος, Τσιαπράκα Ευαγγελία, Υφαντή Κωνσταντίνα, Υφαντής Χαράλαμπος, Χανιώτης Εμμανουήλ, Χαράμη Σουζάνα, Χαριζάκης Περικλής, Χόρτης Δημήτριος, Καραγιαννάκη Λεμονιά, Κοντογιάννη Γεωργία, Μανώλης Ελευθέριος, Λουκάς Γεώργιος, Κοτσωρνίθης Γεώργιος, Μαργώνης Ιωάννης, Χατζής Γεώργιος, Σκανάβη Αλεξία, Μουρούλη Αικατερίνη, Κειχόπουλος Ιωάννης, Κειχοπούλου Μαρία, Κούκη Καλλιόπη, Σαπουλίδης Σωτήριος, Ανδρουλακάκη-Παπακωσταντίνου Δέσπω, Ολγα Φλαμπούρη, Χαλιάσου Βιργινία, Τριανταφύλλου Παρασκευή, SKANTERA AKIS, Μάλαμας Δημήτρης (υπολιμενάρχης Πάρου).
https://eleftherostypos.gr/
