«Winter is coming» (Ο χειμώνας έρχεται): ο τίτλος του πρώτου επεισοδίου της επικής σειράς «Game of Thrones», ο οποίος έχει πλέον επικρατήσει να χρησιμοποιείται ως οιωνός κακών που πρόκειται να συμβούν, αποδείχθηκε προφητικός για την Ευρώπη.
Η Γηραιά Ηπειρος ετοιμάζεται για τον χειμώνα, τον πιο σκληρό, τον πιο δύσκολο, ίσως, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ενεργειακή κρίση, η οποία φουντώνει λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, πλησιάζει όλο και περισσότερο, ιδιαίτερα μετά τη διαρροή του Nord Stream…
Δεν είναι «απλώς» ότι θα χρειαστεί οικονομία. Η Ευρώπη ετοιμάζεται για ακραίο χειμώνα, υπό την έννοια ότι αναμένονται ακόμα και μπλακάουτ σε μεγαλουπόλεις ή η ανάγκη για προγραμματισμένες κυλιόμενες διακοπές της ηλεκτροδότησης, γεγονός που σημαίνει ότι επιχειρήσεις θα σταματήσουν να λειτουργούν, άνθρωποι θα κρυώνουν, μια ολόκληρη αλυσίδα που στηρίζει τον τρόπο ζωής μας θα καταρρεύσει. Είναι πολύπλοκο το ζήτημα. Και επειδή τα πολύπλοκα προβλήματα απαιτούν ακραίες λύσεις, τέτοιες, παράξενες και ακραίες στρατηγικές επιστρατεύουν όχι μόνο πολίτες, αλλά και κυβερνήσεις και επιχειρήσεις σε κάθε γωνιά της Ευρώπης για να εξοικονομήσουν ενέργεια.
Εργαζόμενοι στα σκοτάδια
Εργαζόμενοι με κουβέρτες ή επιχειρήσεις που μεταναστεύουν τον χειμώνα στην Αφρική σαν τα αποδημητικά πουλιά, σκοτεινές πόλεις, λουκέτο σε «μη απαραίτητα» εργοστάσια. Πολίτες που δεν ανοίγουν τα παράθυρα, κάνουν κρύα ντους ή πλένονται με βρεγμένες πετσέτες. Αυτή είναι η σχεδόν σουρεαλιστική πραγματικότητα που ετοιμάζεται να ζήσει τον φετινό χειμώνα η Ευρώπη. Από την απαγόρευση θερμαινόμενων πισινών στη Γερμανία στο κόψιμο του ζεστού νερού στην Deutsche Bank, στις δανέζικες τράπεζες που θα προμηθεύουν με κουβέρτες τους εργαζομένους τους και την κυβερνητική σύσταση στους πολίτες να μην κάθονται ώρα στο ντους.
Τη γαλλική πρόταση να κλείνουν το wifi του σπιτιού τους οι πολίτες όταν λείπουν και τη σκέψη αγγλικών τραπεζών να μεταφέρουν εργαζομένους εκτός έδρας, π.χ. στη Νότια Αφρική, αλλά και την ισπανική ιδέα για ντύσιμο χωρίς γραβάτα, αυτά είναι τα μέτρα που έρχονται από κάθε γωνιά της ηπείρου.
Δανία: Με κουβέρτες στις τράπεζες
Στη Δανία η επιχείρηση που είναι επιφορτισμένη με τη θέρμανση των κατοικιών ζήτησε από τους πελάτες της να βγάλουν «από τις ντουλάπες ζεστές κάλτσες και κουβέρτες» και να προσπαθήσουν να καθυστερήσουν όσο γίνεται το άνοιγμα της θέρμανσης. Ωστόσο, στο επιχειρηματικό κομμάτι οι Δανοί το πήγαν ένα βήμα παραπέρα. Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση της χώρας δεν έχει ανακοινώσει επίσημα μέτρα αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης, οι επιχειρήσεις και ιδιαίτερα οι τράπεζες ετοιμάζονται για έναν δύσκολο χειμώνα.
Η Spar Nord Bank, η πέμπτη μεγαλύτερη τράπεζα της χώρας, συγκεντρώνει αυτό το διάστημα στα κεντρικά της γραφεία κουβέρτες, ζακέτες και μπλούζες, τα οποία θα διαθέσει στους 1.600 υπαλλήλους της. Στο αμέσως μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της χώρας, Arbejdernes Landsbank, ήδη έχουν μοιραστεί κουβέρτες στους 1.800 εργαζομένους του. Δεν πρόκειται για υπερβολή, με δεδομένο το γεγονός ότι για εξοικονόμηση ενέργειας οι τράπεζες είτε θα έχουν πολύ χαμηλά τη θέρμανση, είτε θα την έχουν εντελώς κλειστή. Αρα, οι εργαζόμενοι στα γραφεία θα πρέπει κάπως να αντέξουν το κρύο.
Γερμανία: Στην εξορία το ζεστό νερό
«Οι πολίτες μπορούν να εξοικονομήσουν πολλή ενέργεια χρησιμοποιώντας ένα πανί για να πλένονται, αντί για να κάνουν μπάνιο όλη την ώρα». Η απίστευτη αυτή δήλωση, που έγινε από τον πρωθυπουργό του Ομοσπονδιακού Κρατιδίου της Βάδης-Βυρτεμβέργης, Βίνφριντ Κρέτσμαν, αποτυπώνει το κλίμα που επικρατεί σε ολόκληρη τη Γερμανία.
Το ζεστό νερό θα είναι -καθώς φαίνεται- είδος υπερπολυτελείας τον χειμώνα στη χώρα. Οι θερμαινόμενες πισίνες έχουν ήδη απαγορευτεί, ενώ η Deutsche Bank ανακοίνωσε ότι σταματά να παρέχει ζεστό νερό στα γραφεία της – είδος απαραίτητο για τις κρύες γερμανικές ημέρες.
Μάλιστα, ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Ρόμπερτ Χάμπεκ, έγινε πρωτοσέλιδο όταν ανέλυσε δημοσίως τα οφέλη τού να κάνει κανείς μικρά σε χρονική διάρκεια κρύα ντους! Και ενώ η χώρα κάνει στροφή στα τρένα για μεταφορά πρώτων υλών λόγω της πτώσης στάθμης του Ρήνου, εταιρείες-κολοσσοί όπως η BASF εξετάζουν το ενδεχόμενο να παρέχουν υποχρεωτικές άδειες στο προσωπικό τους. Την ίδια ώρα, τοπικές αρχές, όπως της Δρέσδης, αποφάσισαν, πέραν της συσκότισης μνημείων, να σβήνουν ακόμα και τους φωτεινούς σηματοδότες στους δρόμους μετά από κάποια ώρα τη νύχτα, στο πρότυπο ενός ιδιότυπου ενεργειακού lockdown. Πάντως, η Γερμανία αντιμετωπίζει ένα ιδιότυπο πρόβλημα. Επειδή το κόστος του φυσικού αερίου είναι δυσπρόσιτο, οι πολίτες προσέτρεξαν μαζικά και αγόρασαν ηλεκτρικές θερμάστρες και αερόθερμα, τα οποία δεν είναι και ό,τι οικονομικότερο υπάρχει.
Με τις πωλήσεις αερόθερμων στη χώρα να ξεπερνούν τις 600.000 μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου, οι Αρχές φοβούνται ότι θα υπάρχει πρόβλημα υπερφόρτωσης στα τοπικά δίκτυα ηλεκτροδότησης από τη χρήση των ενεργοβόρων συσκευών. Η κυβέρνηση, πάντως, έχει σχέδιο, το οποίο προβλέπει ότι αν η χώρα ξεμείνει από ενέργεια, θα διατάξει το αναγκαστικό κλείσιμο -για τον χειμώνα- των ενεργοβόρων βιομηχανιών, όπως οι υαλοβιομηχανίες.
Γαλλία: Στο σκοτάδι ο Αϊφελ
Στο Παρίσι το πιο επισκέψιμο μνημείο/αξιοθέατο του πλανήτη θα μπει στη μάχη εξοικονόμησης ενέργειας. Ο Πύργος του Αϊφελ θα σβήνει νωρίτερα από τα μεσάνυχτα, όταν παραδοσιακά κάνει το σόου με τα φώτα του προτού τα σβήσει. Νωρίτερα θα σβήνουν και όλα τα φώτα αρκετοί δήμοι της Γαλλίας, κάτι που έχει αποφασιστεί εθελοντικά. Τα σούπερ μάρκετ θα ανάβουν αργότερα τις ταμπέλες και οι διάδρομοί τους θα είναι φωτισμένοι κατά το ήμισυ. Κυβερνητικό στέλεχος, πάντως, πρότεινε στους πολίτες να κλείνουν όλες τις συσκευές, ιδιαίτερα το router που παρέχει wifi στο σπίτι τους όταν λείπουν, για να εξοικονομήσουν ενέργεια.
Πολωνία: Μαζέψτε ξερόκλαδα!
Στην Πολωνία η κυβέρνηση στις αρχές του καλοκαιριού ενθάρρυνε τους πολίτες να μαζέψουν πεσμένα ξερόκλαδα από τα δάση για να έχουν ξυλεία να ζεσταθούν τον χειμώνα. Λίγο αργότερα, μάλιστα, ο υφυπουργός Ενέργειας Εντουαρντ Σιάρκα δήλωσε: «Είναι πάντα εφικτό (οι πολίτες), με τη σύμφωνη γνώμη των δασικών υπαλλήλων, να μαζεύουν κλαδιά για καύσιμα». Και εξήγησε ότι ειδικά για φέτος, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία και της αναστάτωσης στην ενεργειακή αγορά, οι αιτήσεις σε κατά τόπους δασαρχεία για έκδοση αδειών για κοπή ξυλείας έχουν αυξηθεί. Και αυτό δεν είναι κάτι που δεν εγκρίνει η κυβέρνηση.
Ολλανδία: Κλειστά τα θερμοκήπια
Ποιες τουλίπες; Στην Ολλανδία, μια χώρα-κλειδί για τον χειμερινό εφοδιασμό τροφίμων της Ευρώπης, βρίσκονται εν όψει σκληρών αποφάσεων. Οι καλλιεργητές φρούτων και λαχανικών θα πρέπει να αποφασίσουν αν για τη χειμερινή σεζόν θα πρέπει να διατηρήσουν κλειστά τα θερμοκήπια ή να καλλιεργήσουν με ζημία, αφού το κόστος για τον τεχνητό φωτισμό και τη θέρμανση εκτοξεύτηκε. Ο Μπος Γκρόβερς, καλλιεργητής πράσινων πιπεριών και blackberries, βρήκε μια λύση βάζοντας επιπλέον μόνωση στο θερμοκήπιό του και κάνοντας πειράματα με χαμηλότερες θερμοκρασίες. Αυτό βέβαια έχει και ένα κόστος: λιγότεροι και μικρότεροι καρποί, οι οποίοι αργούν να μεγαλώσουν, ακόμη και κίνδυνος να μη μεγαλώσουν ποτέ.
Μ. Βρετανία: «Αποδημητικές» εταιρείες
Στη Μεγάλη Βρετανία, στο Σίτι, οι τράπεζες έχουν θέσει επί τάπητος τα σχέδια που είχαν εφαρμόσει την εποχή των lockdowns της πανδημίας και τα επεξεργάζονται για τον φετινό χειμώνα. Λύσεις που έπεσαν στο τραπέζι περιλαμβάνουν τη χρήση επιπλέον γεννητριών για την περίπτωση μπλακάουτ και την ενθάρρυνση του προσωπικού να δουλεύει από το σπίτι, όταν αυτό είναι εφικτό. Αρκετές εταιρείες, ωστόσο, καθώς έστειλαν ειδικά κλιμάκια σε χώρες όπως η Νότια Αφρική όπου οι διακοπές ηλεκτροδότησης είναι καθημερινότητα, σκέφτηκαν και κάτι άλλο: τη χρήση off-site τοποθεσιών ή τη μετακόμιση της έδρας σε πιο θερμές περιοχές για τον φετινό χειμώνα, με επιστροφή όταν ο καιρός (ή η κλιματική κρίση) καλυτερεύσει. Κάτι σαν τα αποδημητικά πουλιά δηλαδή.
Ισπανία: Πόρτες ερμητικά κλειστές
Στη μεσογειακή Ισπανία η ζέστη είναι μεγαλύτερο πρόβλημα από το κρύο. Ετσι, όταν η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα πρέπει να ρυθμίζονται οι θερμοστάτες σε θερμοκρασίες 19 βαθμών η θέρμανση και 27 βαθμών η ψύξη, το θέμα συζήτησης που άνοιξε ήταν αν είναι ρεαλιστικό να αντέξει κανείς τη ζέστη με το air condition στους 27 βαθμούς Κελσίου – μάλιστα, είναι υποχρεωτική η χρήση θερμομέτρου στα καταστήματα για να παρακολουθείται η θερμοκρασία. Οπως και να έχει, πάντως, ο πρωθυπουργός της χώρας Πέδρο Σάντσεθ δήλωσε ότι είναι εφικτό, πετώντας τη γραβάτα από το κοστούμι του για να μη ζεσταίνεται. Ακόμη, για τον χειμώνα υπάρχει αυστηρή οδηγία για την τοποθέτηση αυτόματων πορτών, ώστε να διασφαλίζεται ότι δεν θα μένουν ποτέ ανοιχτές και άρα δεν θα φεύγει η ζέστη από το εσωτερικό.
Ουγγαρία: Σβήστε τα φώτα
Στην Ουγγαρία κυβερνητική οδηγία επέβαλε στους ιδιοκτήτες καταστημάτων να τοποθετήσουν φωτοκύτταρα ώστε να ανάβουν φώτα μόνο όπου υπάρχουν άνθρωποι. Ωστόσο, αυτό το μέτρο έχει και τα προβλήματά του. Για παράδειγμα, στα εστιατόρια οι πελάτες που τρώνε θα πρέπει να είναι διαρκώς… σε κίνηση για να μην τρώνε στα σκοτάδια! Αλλά και γενικότερα, για τους καταστηματάρχες φαίνεται… κάπως να περιμένουν τους πελάτες μέσα σε σκοτεινά καταστήματα!
Ιταλία: Πρόωρο τέλος στην dolce vita
Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην Ιταλία δεν είναι η τοποθέτηση του θερμοστάτη κάτω από τους 19 βαθμούς τον χειμώνα και πάνω από τους 27 βαθμούς το καλοκαίρι. Ούτε τα πρόστιμα που θα κυμαίνονται από 500 έως 3.000 ευρώ. Το ζήτημα είναι η διακοπή του φωτισμού στα μνημεία και τις πλατείες, στις βιτρίνες των καταστημάτων και το κλείσιμο των μαγαζιών μία ώρα νωρίτερα. Γεγονός που σημαίνει ότι η dolce vita στη γειτονική μας χώρα πάει περίπατο.
Σουηδία: Κλειδωμένοι θερμοστάτες
Στη Σουηδία η ενεργειακή κρίση δεν φέρνει επιπλέον μέτρα, καθώς αυτά ήδη υπήρχαν. Οσο οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι αναρωτιόμαστε πώς θα γίνει να ζήσουμε με τους θερμοστάτες σε συγκεκριμένη θερμοκρασία, στην παγωμένη τον χειμώνα σκανδιναβική χώρα αυτό είναι καθημερινότητα. Οι περισσότερες πολυκατοικίες της Σουηδίας έχουν αυστηρό ανώτατο όριο τοποθέτησης του θερμοστάτη στους 21 βαθμούς. Σε κάποια κτίρια μάλιστα τα καλοριφέρ έχουν κλειδωμένο θερμοστάτη για να μην μπορεί να ανεβάσει κανείς πολύ ψηλά τη θερμοκρασία.
