Ο Αλέξανδρος Καραγιώργος ήταν άνθρωπος της πόλης. Ως τα 30 του έμενε στα Πατήσια, μελετούσε για το διδακτορικό του στη θεωρητική φυσική και έβγαζε τα προς το ζην παραδίδοντας ιδιαίτερα μαθήματα. Η μόνη του επαφή με τη φύση ήταν μια εβδομάδα τον χρόνο που επισκεπτόταν το χωριό της γιαγιάς του στα Τζουμέρκα.
Ήταν όμως και δραστήριος. Μαζί με δύο άλλα άτομα είχε συστήσει μια μικρή ομάδα, τους Youth Active Minds, με την οποία διοργάνωναν διάφορες πρωτοβουλίες. Η περίοδος του κορωνοϊού υπήρξε κομβική, καθώς τότε αποφάσισαν να κάνουν πράξη το όνειρό τους αφενός να εγκαταλείψουν την Αθήνα και αφετέρου να δημιουργήσουν μια βάση για την ομάδα, έναν φυσικό χώρο, ο οποίος δημιουργήθηκε σε ένα χωράφι που πωλούνταν στο χωριό ενός μέλους της ομάδας, στη Μακρά Λογκά Αιτωλοακαρνανίας.
Τέσσερα χρόνια μετά ο χώρος, το Yamochori (από το YAM, τα αρχικά της πρώτης ομάδας), είναι ένα ζωντανό εργαστήριο. Φιλοξενούν δεκάδες ανθρώπους όλο τον χρόνο, όπου δουλεύουν και ζουν μαζί με πνεύμα κοινοτικό. Μιλάμε πια για μια μικρή κοινότητα και ένα ανοιχτό σχολείο, με πολλές δράσεις που έχουν σημαντικότατο αντίκτυπο στη γύρω περιοχή. Ακολουθεί η συζήτηση με τον Αλέξανδρο.
«Στο χωριό δύο είναι τα δύσκολα, ότι ακούς τον εαυτό σου –πολλοί δεν το αντέχουν και προτιμούν τη βαβούρα της πόλης– και ότι έρχεσαι σε επαφή με τον θάνατο και την τρωτότητά σου σε όλες τις μορφές – ο θάνατος στην πόλη δεν υπάρχει».
«Ξεκινήσαμε το πρότζεκτ την περίοδο της δεύτερης καραντίνας, το 2021. Στην Αθήνα είχαμε μια μικρή ομάδα, τους Youth Active Minds, δηλαδή YAM, εξού και Yamochori, με την οποία διοργανώναμε διάφορες πρωτοβουλίες. Η ομάδα απαρτιζόταν από τον Γιώργο, την Παναγιώτα και εμένα και την περίοδο του κορωνοϊού αποφασίσαμε να δημιουργήσουμε έναν χώρο που θα ήταν η βάση μας στη φύση. Κάτι σαν σχολείο για διάφορα πράγματα και για να είμαστε όσο πιο αυτόνομοι μπορούμε. Συνδυάστηκε με το γεγονός ότι θέλαμε να φύγουμε από την Αθήνα και έγινε η αρχή. Το μέρος που αποφασίσαμε να το στήσουμε όλο αυτό είναι το χωριό του Γιώργου, το οποίο λέγεται Μακρά Λογκά και βρίσκεται στην Αιτωλοακαρνανία.
Η ευρύτερη περιοχή γύρω από το Yamochori είναι από τις πιο ωραίες και πιο υποτιμημένες στην Ελλάδα. Στην περιοχή βρίσκονται τρία από τα μεγαλύτερα ποτάμια της Ελλάδας, οι μεγαλύτερες λίμνες, φυσική και τεχνητή, λιμνοθάλασσα, παραλίες, βουνά, αλλά ο κόσμος δεν τα ξέρει. Γενικά η Αιτωλοακαρνανία είναι μία από τις λιγότερο τουριστικές περιοχές της Ελλάδας και αυτό είναι ωραίο. Όμως το ότι δεν έχει τουριστικό ενδιαφέρον και το γεγονός ότι υπάρχουν ελάχιστοι μόνιμοι κάτοικοι κάποιοι το εκμεταλλεύονται. Μεγάλες εταιρίες έχουν αρχίσει να κάνουν σχέδια για πάρα πολλές ΑΠΕ και ΒΑΠΕ σε όλη την περιοχή, που θα την καταστρέψουν για πάντα.
Ο Γιώργος λοιπόν είχε ήδη πάει να ζήσει εκεί στην καραντίνα και μου είπε για ένα χωράφι που πωλούνταν, ιδανικό για να ξεκινήσουμε. Ξεκίνησα τότε από την Πάρο, όπου είχα πάει για ένα διάστημα, με το ποδήλατο και τον σκύλο μου. Τα πρώτα δύο χρόνια ζούσαμε εδώ όλο τον χρόνο εκτός από τον χειμώνα, αλλά την τρίτη χρονιά εγώ έμεινα για πρώτη φορά όλο τον χρόνο. Γενικά δεν ήταν εύκολο, γιατί νοικιάζουμε ένα σπίτι χωρίς θέρμανση όπου δεν χωρούσαμε και για τρία χρόνια έμενα σε σκηνή.
Μετά από τέσσερα χρόνια άλλαξαν πολλά. Καταρχάς άλλαξε η βασική ομάδα και τώρα είμαστε εγώ, η Παναγιώτα και η Μαριάννα. Όταν έρχεσαι από μια καθαρά αστική κοινωνία σε ένα χωριό με 20 κατοίκους και ασχολείσαι κυρίως με χειρωνακτικές δουλειές, δεν φαντάζεσαι ούτε στο ελάχιστο ποια είναι η πραγματικότητα και πόσο δύσκολο είναι. Ξεκινήσαμε πιο πολύ για να φτιάξουμε έναν χώρο να κάνουμε δράσεις, αλλά σιγά σιγά η δυναμική άλλαξε, με τους ανθρώπους που πέρναγαν από εδώ και μένανε.
Έγινε κάτι ζωντανό από μόνο του. Όλος ο χώρος είναι σαν ζωντανό εργαστήριο. Υπήρξαν άνθρωποι που βοήθησαν σε όλα τα πράγματα. Οπότε καταλήξαμε να φιλοξενούμε κόσμο και δράσεις όλο τον χρόνο. Επιπλέον, σε αυτά τα τέσσερα χρόνια άλλαξε και ο στόχος, που πλέον προσανατολίζεται πιο πολύ προς την αυτάρκεια και τη βιωσιμότητα του μέρους. Ουσιαστικά το Yamochori έχει δύο ρόλους, της φιλοξενίας ανθρώπων και δράσεων. Είναι κάτι σαν μικρή κοινότητα και σαν ανοιχτό σχολείο.
Ασχολούμαστε με πολλά πράγματα πλέον. Αρχικά η καθημερινότητα: Φιλοξενούμε εθελοντές μέσω workaway, Woof και European Solidarity Corps σχεδόν όλο τον χρόνο, με τους οποίους ουσιαστικά συμβιώνουμε και καθημερινά ασχολούμαστε με τον κήπο, τα δέντρα, τις ελιές, τη συντήρηση του χώρου, με ξυλουργικές εργασίες, μεταποίηση φρούτων και λαχανικών, κατασκευή καινούργιων πραγμάτων κ.ά. Ουσιαστικά συντηρούμαστε και κάνουμε σχεδόν τα πάντα μόνοι μας, με στόχο την αυτάρκεια, όσο γίνεται, και υπάρχει συνέχεια ανταλλαγή γνώσεων και ιδεών και με τους εθελοντές και με τους ντόπιους.
Μετά, έχουμε και κάποια ειδικά πρότζεκτ. Τα χρόνια που δραστηριοποιούμαστε στην περιοχή έχουμε τρέξει πολλά πρότζεκτ, όπως ανταλλαγές νέων μέσω του Erasmus με εστίαση στα περιβαλλοντικά θέματα, συνήθως 2-4 φορές τον χρόνο, με 30 άτομα κάθε φορά από όλη την Ευρώπη, σεμινάρια φυσικής/παραδοσιακής δόμησης, σεμινάρια συμμετοχικού σχεδιασμού. Συνολικά βγαίνουν περίπου 20 σεμινάρια κάθε χρόνο. Συνήθως τα τρέχουμε περιόδους που δεν έχει κόσμο το χωριό, για να υπάρχει κινητικότητα.
Έπειτα είναι οι δράσεις που τρέχουμε στην ευρύτερη περιοχή. Οι πιο μεγάλες δράσεις που έχουμε κάνει είναι η αναβάθμιση της βιβλιοθήκης του Θέρμου, όπου καταλογογραφήσαμε γύρω στα 5.000 βιβλία και δημιουργήσαμε σύγχρονο τρόπο ταξινόμησης.
Επίσης, η διάνοιξη ενός μονοπατιού 8 χλμ. και η δημιουργία πολιτιστικής διαδρομής 22 χλμ., που την ονομάσαμε «Δρόμο του αλατιού».
Για δύο χρόνια τρέχαμε ένα τριήμερο φεστιβάλ με μουσική, πεζοπορίες και άλλες δράσεις. Επίσης έχουμε φτιάξει λαχανόκηπους σε 10 σχολεία, τους οποίους προσπαθούμε να τους συντηρούμε και να τους ανανεώνουμε κάθε χρόνο.
Επιπλέον, λόγω του ότι συμμετέχουμε αρκετά στο Erasmus, είμαστε partners σε διάφορες ανταλλαγές νέων και trainings που γίνονται στο εξωτερικό και με αυτόν τον τρόπο προσπαθούμε να στέλνουμε νέους της περιοχής σε τέτοια προγράμματα, στα οποία όλα τα έξοδα είναι καλυμμένα, για να παίρνουν εμπειρίες και να έρχονται σε επαφή και με νέους από άλλες χώρες. Τέλος, συνεργαζόμαστε πολύ με άλλες ομάδες και συλλόγους της περιοχής και βοηθάμε σε δικές τους δράσεις.
Ως προς τα μελλοντικά μας σχέδια, οι προτεραιότητές μας είναι να γίνουμε πιο αυτάρκεις, να φέρουμε κι άλλο κόσμο εδώ, να μεγαλώσουμε την ομάδα μας και να δημιουργήσουμε καλύτερους χώρους για φιλοξενία. Επίσης θέλουμε, όπως μπορούμε, να δημιουργήσουμε ευκαιρίες για νέους εδώ. Αυτή την περίοδο ξεκινάμε δύο πολύ ενδιαφέροντα πρότζεκτ: το ένα έχει να κάνει με τη συμμετοχική δημιουργία σχολικών αυλών για να είναι πιο πράσινες, ως συνέχεια της δράσης που κάναμε με τους σχολικούς λαχανόκηπους, και το άλλο επικεντρώνεται στα μονοπάτια της περιοχής. Ιδανικά, στο μέλλον θα θέλαμε να δημιουργήσουμε περισσότερες ευκαιρίες για να μένουν οι νέοι στον τόπο τους.
Η ζωή εδώ είναι αρκετά διαφορετική. Την περίοδο που δεν τρέχουμε κάποιο πρότζεκτ συνήθως ξυπνάμε το πρωί, συναντιόμαστε όσοι είμαστε εδώ, παίρνουμε μαζί πρωινό και βγάζουμε πρόγραμμα εβδομάδας. Ποιος μαγειρεύει, τι δουλειές θα κάνουμε, ποιος πλένει πιάτα κ.λπ. Συνήθως με τους εθελοντές κάνουμε κάποιες δουλειές 4-5 ώρες, αλλά εγώ μπορεί να κάνω κάτι 8-10 ώρες τη μέρα. Γενικά εδώ οι δουλειές πάνε με τους μήνες και τις εποχές, κάθε πράγμα πρέπει να γίνεται τη σωστή περίοδο. Είναι σαν τα δέντρα, τον χειμώνα κοιμούνται, την άνοιξη και το καλοκαίρι τα δίνουν όλα και το φθινόπωρο σιγά σιγά σβήνουν για να μπουν στον χειμώνα.
Τον χειμώνα μου αρέσει το μάζεμα της ελιάς και να κάνω εκδρομές με το ποδήλατο, γιατί έχω λιγότερες δουλειές. Την άνοιξη μου αρέσει να κάνω πεζοπορίες εδώ στο βουνό και το καλοκαίρι να ξαπλώνω στην αιώρα δίπλα στο ποτάμι. Άλλες αγαπημένες μου δραστηριότητες όλες τις εποχές είναι ό,τι έχει να κάνει με κατασκευές, πέτρινες, ξύλινες, σιδερένιες.
Εγώ μεγάλωσα στην Αθήνα, στα Πατήσια, και ζούσα μέχρι τα 30 εκεί. Γενικά είχα μία τελείως αστική ζωή, με μόνη αλληλεπίδραση με αυτά τα πράγματα ένα σπίτι στα Τζουμέρκα, καταγωγή της μίας γιαγιάς μου, όπου πηγαίναμε καμιά βδομάδα τον χρόνο.
Ναι, μου λείπουν αυτά που δεν υπάρχουν εδώ, όπως π.χ. θέατρα, συναυλίες κ.λπ., αλλά κανονίζω, αν πάω καμιά βδομάδα Αθήνα, να δω 2-3 παραστάσεις, ή πηγαίνω σε κάποιες συναυλίες το καλοκαίρι και μου είναι αρκετό. Επίσης πολλές φορές πάω στο Αγρίνιο για καμιά συναυλία, θέατρο, event κ.λπ., με φιλοξενούν φίλοι και γυρνάω την επόμενη μέρα. Πλέον, νομίζω ότι δεν θα μπορούσα να ζω σε διαμέρισμα σε πόλη. Μου φαίνεται πολύ περιοριστικό.
Η προηγούμενη ζωή μου ήταν πολύ διαφορετική, έκανα διδακτορικό στη θεωρητική φυσική, παρέδιδα ιδιαίτερα μαθήματα φυσικής και ζούσα σ’ ένα διαμέρισμα στα Άνω Πατήσια. Εδώ δεν νιώθω τόσο εξαρτώμενος από το σύστημα, μπορώ να ζήσω χωρίς να πάω σούπερ μάρκετ για μεγάλο διάστημα, είναι ωραίο να μη γυρίζουν όλα γύρω από τα λεφτά. Θα βγω έξω και δεν θα έχω να ταξιδέψω 30 λεπτά ή μία ώρα, ντύνομαι και είμαι έτοιμος, δεν συναντάω ποτέ κίνηση, όλα είναι απλούστερα εδώ. Αν κουραστώ, θα πέσω και θα κοιμηθώ ή θα κάτσω με τους γείτονες και θα πιω ένα τσίπουρο. Αν έχω ενέργεια, θα δουλεύω ασταμάτητα μέχρι το βράδυ. Θεωρώ ότι το μόνο που μου λείπει είναι κάποιες ωραίες συζητήσεις με διαφορετικά άτομα και η φυσική λίγο.
Η ζωή στο χωριό δεν είναι εύκολη ούτε δύσκολη, είναι κάτι άλλο. Θα πω κάτι που λέω σε υποψήφιους εθελοντές για να μην εξιδανικεύουν καταστάσεις. Στο χωριό δύο είναι τα δύσκολα, ότι ακούς τον εαυτό σου –πολλοί δεν το αντέχουν και προτιμούν τη βαβούρα της πόλης– και ότι έρχεσαι σε επαφή με τον θάνατο και την τρωτότητά σου σε όλες τις μορφές – ο θάνατος στην πόλη δεν υπάρχει. Από εκεί και πέρα, όσοι-όσες θέλουν, ας το κάνουν και ας μην το πολυσχεδιάζουν. Λύσεις θα βρουν για όλα στην πορεία.
lifo.gr Δημήτρης Κυριαζής
