Φέτος ο κανόνας ορίζει πως σχεδόν όλοι μας κάποια στιγμή μέσα στον χειμώνα θα αρρωστήσουμε, εξαιτίας της έντονης κυκλοφορίας των αναπνευστικών ιών (γρίπη, κορονοϊός, συγκυτιακός ιός κ.ά.) στην κοινότητα.

Πώς μπορούμε όμως να αποφύγουμε τις επιπλοκές, ποια είναι τα μυστικά για γρήγορη ανάρρωση, αλλά και για την προστασία των υπόλοιπων μελών της οικογένειας ώστε να μην εκδηλωθεί μια αλυσίδα κρουσμάτων εντός του σπιτιού;

10 πρακτικές συμβουλές

Στο κείμενο που ακολουθεί παρέχονται 10 πρακτικές συμβουλές, με την ειδική παθολόγο δρα Χρυσούλα Λιάκου, MD, PhD να επισημαίνει ένα προς ένα τα συνήθη λάθη που κάνουμε όταν μια ίωση μας «χτυπά» με αποτέλεσμα να παρατείνουμε τα συμπτώματα.

1 Αγνοούμε τα σημάδια.

Πολλοί ασθενείς δεν κάνουν τίποτα όταν εκδηλώνουν τα πρώτα συμπτώματα που υποδηλώνουν ιογενή λοίμωξη (π.χ. δέκατα, συνάχι), αποδίδοντάς τα σε ένα «κρυωματάκι» που θα περάσει. Εν μέσω της εποχής των ιώσεων όμως το πιθανότερο είναι ότι τα συμπτώματά τους οφείλονται σε κάποια ιογενή λοίμωξη. Υπογραμμίζεται δε, ότι τα αντιιικά φάρμακα που συνταγογραφούνται για τη γρίπη ή για την COVID-19 είναι αποτελεσματικά όταν λαμβάνονται το νωρίτερο δυνατό από την έναρξη των συμπτωμάτων (μέσα στο πρώτο 48ωρο και μέσα στο πρώτο πενθήμερο, αντίστοιχα). Επομένως, αν έχετε ύποπτα συμπτώματα, συμβουλευθείτε το ταχύτερο έναν ιατρό.

2  Περνάμε την ίωση «στο πόδι»

Παρότι το μπούκωμα δεν υποχωρεί, κάθε μπουκιά είναι σαν… σουβλιά στον λαιμό και ο βήχας δεν σταματά, αρκετοί επιμένουν στην καθημερινή τους ρουτίνα αντί να δίνουν χρόνο στον οργανισμό τους για ανάρρωση. Ο οργανισμός χρειάζεται ενέργεια για να καταπολεμήσει τον ιό που έχει εισβάλει στο εσωτερικό του και πρώτη προτεραιότητα πρέπει να είναι η ανάπαυση. Επομένως, πρέπει για μερικές μέρες να μείνετε μακριά από τις καθημερινές υποχρεώσεις σας (σχολείο, δουλειά, καθαριότητα σπιτιού κ.λπ.).

3  Ξεχνάμε τα οφέλη του ύπνου

Η έλλειψη ύπνου αποδυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα, γεγονός που δυσκολεύει την καταπολέμηση των ιώσεων. Μία μελέτη έδειξε πως όσοι κοιμούνται λιγότερο από 6 ώρες το 24ωρο έχουν τετραπλάσιες πιθανότητες να κολλήσουν κοινό κρυολόγημα σε σύγκριση με όσους κοιμούνται τουλάχιστον 7 ώρες. Κατά την οξεία φάση των ιώσεων είναι σημαντικό να κοιμάστε καλά το βράδυ, αλλά και κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αν έχετε έντονα συμπτώματα που σας εμποδίζουν να κοιμηθείτε (π.χ. βήχα), συμβουλευθείτε τον ιατρό σας.

4 Αυτοθεραπευόμαστε με αντιβιοτικά

Στη χώρα μας υπάρχει η κακή συνήθεια να αποθηκεύουμε αντιβιοτικά που περίσσεψαν από προηγούμενες λοιμώξεις, οι οποίες ήταν βακτηριακές. Και δυστυχώς έως και σήμερα μία σημαντική μερίδα του πληθυσμού δεν έχει κατανοήσει τη διαφορά ανάμεσα στις λοιμώξεις που προκαλούνται από ιούς με εκείνες που προκαλούνται από βακτήρια, νομίζοντας πως τα αντιβιοτικά είναι κατάλληλα για όλες.

Πρόσφατη πανευρωπαϊκή έρευνα έδειξε ότι οι μισοί Ευρωπαίοι πιστεύουν λανθασμένα πως τα αντιβιοτικά καταπολεμούν γρίπη και κρυολόγημα.
Για την αντιμετώπιση της γρίπης και της COVID-19 η μοναδική θεραπευτική αγωγή στην κοινότητα είναι η χορήγηση αντιιικών φαρμάκων, που συνταγογραφούνται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια, σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες.

5   Μετατρέπουμε το σπίτι σε… φαρμακείο

Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορα μη συνταγογραφούμενα σκευάσματα που καταπραΰνουν τα συμπτώματα της γρίπης και του κρυολογήματος. Τα φάρμακα αυτά περιέχουν συνδυασμούς δραστικών ουσιών, στις οποίες μπορεί να συμπεριλαμβάνονται παυσίπονο, αντιπυρετικό, κατασταλτικό του βήχα ή/και αποσυμφορητικό.

Ολες αυτές οι ουσίες όμως διατίθενται και μεμονωμένα. Αν λοιπόν εσείς πάρετε, λ.χ., ένα αντιπυρετικό με παρακεταμόλη και ταυτοχρόνως έναν συνδυασμό για γρίπη/κρυολόγημα που μεταξύ άλλων περιέχει παρακεταμόλη, υπάρχει κίνδυνος υπερδοσολογίας. Συμβουλευθείτε τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας, για να μην τα μπερδέψετε. Να διαβάζετε επίσης προσεκτικά τα φύλλα οδηγιών χρήσης των φαρμάκων για να τα χρησιμοποιείτε σωστά.

6  Στερούμε υγρά από το σώμα μας

Πολλοί ασθενείς κοιμούνται ακατάπαυστα όταν έχουν πυρετό, με συνέπεια να μην πίνουν καθόλου υγρά αν δεν τους ξυπνήσει κάποιος. Αλλοι δεν θέλουν να πιουν τίποτα επειδή πονάει ο λαιμός ή το στομάχι τους. Και κάποιοι, ούτως ή άλλως δεν έπιναν ποτέ αρκετά υγρά. Η ελλιπής πρόσληψη υγρών όμως είναι πολύ μεγάλο λάθος στις αναπνευστικές ιώσεις.

Ο οργανισμός τα χρειάζεται για να εκτελεί πολλές λειτουργίες, όπως η ρύθμιση της εσωτερικής θερμοκρασίας με την εφίδρωση, η αραίωση της βλέννας και η μείωση της ρινικής συμφόρησης, η καταπράυνση του πονοκεφάλου κ.λπ. Να πίνετε συχνά υγρά, με μικρές γουλιές. Για περισσότερη ανακούφιση, προτιμήστε ζεστά ροφήματα (π.χ. τσάι, χαμομήλι, ζωμούς). Μπορείτε επίσης να πίνετε λίγο χυμό φρούτων (χωρίς προσθήκη ζάχαρης), κατά προτίμηση φρεσκοστυμμένο.

7 Μένουμε νηστικοί

Συχνά οι ασθενείς που υποφέρουν από ιώσεις χάνουν την αίσθηση της γεύσης αλλά και της όρεξης και αισθάνονται πως ακόμη και μια μπουκιά φαγητού θα τους «χαλάσει» το στομάχι. Είναι όμως σημαντικό να μη μένουν νηστικοί. Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού χρειάζονται θερμίδες και θρεπτικά συστατικά για να καταπολεμήσουν τους ιούς που μας αρρωσταίνουν.

Ιδανική τροφή για τις ιώσεις του αναπνευστικού είναι η κοτόσουπα με λίγο αλάτι και λαχανικά (πατάτα, καρότο). Μεταξύ άλλων παρέχει πρωτεΐνες (κοτόπουλο), υδατάνθρακες (ρύζι, πατάτα), καλά λιπαρά (ελαιόλαδο), βιταμίνη C (πατάτα, λεμόνι, καρότο), κάλιο (πατάτα) και κυστεΐνη (κοτόπουλο). Η κυστεΐνη είναι ένα αμινοξύ που αραιώνει τις εκκρίσεις. Μελέτες έχουν δείξει ότι μια ζεστή κοτόσουπα μπορεί να καταπραΰνει τα συμπτώματα των κοινών ιώσεων, ιδίως αν περιέχει και λίγο πιπέρι.

8 Δεν λέμε όχι στο τσιγάρο

Το κάπνισμα βλάπτει τους πνεύμονες και ερεθίζει τον λαιμό, επιδεινώνοντας τα συμπτώματα όλων των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Είναι σημαντικό να μην καπνίζετε καθόλου και να μην εκτίθεστε στον καπνό από άλλα άτομα.

9  Επιστρέφουμε πρόωρα στην καθημερινή ρουτίνα

Πολλοί ασθενείς μόλις δουν χαμηλή πυρετική κίνηση (δέκατα) σηκώνονται από το κρεβάτι και αρχίζουν να εργάζονται, έστω και εξ αποστάσεως. Αυτό είναι λάθος, διότι οι ιώσεις μπορούν εύκολα να υποτροπιάσουν ή να επιπλακούν από βακτηριακές λοιμώξεις (π.χ. πνευμονία). Δεν πρέπει να κάνετε τίποτα κουραστικό, αν δεν περάσετε ένα ολόκληρο 24ωρο απύρετοι (δεν πρέπει να έχετε ούτε δέκατα) και με σαφή βελτίωση των άλλων συμπτωμάτων σας.

10  Καθυστερούμε να πάρουμε τον ιατρό

Πολλοί ασθενείς φοβούνται να επικοινωνήσουν με τους ιατρούς, μη τυχόν και ακούσουν κάτι που δεν επιθυμούν (π.χ. «πήγαινε στο νοσοκομείο»). Εντούτοις δεν αντιμετωπίζονται πάντοτε οι λοιμώξεις του αναπνευστικού στο σπίτι. Αν έχετε υψηλό πυρετό (πάνω από 39 βαθμούς Κελσίου), μιλήστε αμέσως με τον ιατρό σας. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο αν ο πυρετός συνοδεύεται από πόνο στα πλευρά όταν αναπνέετε ή/και δύσπνοια.

Αλλα συμπτώματα για τα οποία είναι απαραίτητη η ιατρική συμβουλή είναι ο οξύς πόνος στο στήθος στον βήχα ή με τη βαθιά ανάσα, η ακραία κόπωση, η αδυναμία κατανάλωσης τροφής και γενικότερα το να νιώθετε άρρωστοι με τρόπο πρωτόγνωρο για εσάς. Συμβουλευθείτε επίσης τον ιατρό σας αν παρουσιάσετε βελτίωση, αλλά ύστερα η κατάστασή σας επιδεινωθεί πάλι.

Τέλος, αν πάσχετε από ορισμένες χρόνιες παθήσεις (λ.χ. άσθμα, καρδιοπάθεια, διαβήτης, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, νεφροπάθεια κ.λπ.) είναι απαραίτητο να συμβουλεύεστε αμέσως τον ιατρό σας με το παραμικρό σύμπτωμα που είναι ύποπτο για λοίμωξη του αναπνευστικού.