Η ακράτεια ούρων είναι η ακούσια (χωρίς τη θέληση μας) απώλεια ούρων, σε βαθμό τέτοιο που να προκαλεί πρόβλημα υγιεινής (δερματίτιδες) ή πρόβλημα κοινωνικής αποδοχής (μυρωδιές, βρεγμένα ρούχα κ.λπ.). Πρέπει να διευκρινίσουμε, δε, ότι πρόκειται για ένα σύμπτωμα, δηλαδή μία κλινική εκδήλωση και όχι για μία πάθηση αυτή καθαυτή.

Ποιες ηλικίες αφορά η ακράτεια ούρων

Η ακράτεια ούρων αφορά όλες τις ηλικίες, συμβαίνει στα παιδιά και σε νέους, αλλά είναι ιδιαίτερα συχνή στην τρίτη ηλικία. Εκτιμάται, μάλιστα, ότι μία στις τέσσερις γυναίκες ηλικίας 30-59 ετών έχει παρουσιάσει έστω ένα επεισόδιο ακράτειας ούρων. Στην χώρα μας υπολογίζεται ότι το 45% των γυναικών άνω των 60 έτη παρουσιάζουν ακράτεια ούρων. Αν αυτά τα ποσοστά τα ανάγουμε στο γενικό πληθυσμό για άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών, τότε προκύπτει ότι 383.000 γυναίκες πιθανότατα αντιμετωπίζουν πρόβλημα, ενώ αν προσθέσουμε και τις άλλες ηλικίες αυτοί οι αριθμοί μεγαλώνουν κατά πολύ και αντικατοπτρίζουν το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος.

Πώς επηρεάζει την ποιότητα της ζωής η ακράτεια ούρων

Πρόκειται για μια κατάσταση η οποία συνοδεύεται από σημαντική νοσηρότητα, και -όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό – προκαλεί σοβαρές ψυχικές διαταραχές, όπψς κατάθλιψη, αίσθηση απομόνωσης και έντονο άγχος, ενώ δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε και την σεξουαλική δυσλειτουργία που προκαλεί η ακράτεια, κυρίως στα νεότερα άτομα.

Ένα θέμα «ταμπού» που συνήθως μένει κρυφό

Ένα σημαντικό μέρος του προβλήματος είναι η άγνοια γύρω από αυτό. Οι μισοί περίπου ασθενείς δεν έχουν ποτέ συμβουλευτεί το γιατρό για το πρόβλημα τους, ενώ και οι μη ειδικοί γιατροί σπάνια ρωτούν ή ξεσκεπάζουν το σύμπτωμα «ακράτεια». Ακόμα, οι γυναίκες που πάσχουν από ακράτεια διστάζουν να εκμυστηρευθούν το πρόβλημα τους, ακόμα και στο γιατρό, γιατί αισθάνονται ντροπή.

Υπάρχουν διάφορες μορφές ακράτειας

Υπάρχουν 3 βασικοί τύποι ακράτειας και αυτό, από μόνο του, είναι αρκετό για να κάνει ακόμη πιο δύσκολη την αναγνώριση του προβλήματος, ως εκ τούτου και την θεραπευτική του αντιμετώπιση:

Ακράτεια από προσπάθεια: Σε αυτήν την περίπτωση, οι μύες που περιβάλλουν τον αυχένα της κύστης χαλαρώνουν σε τέτοιο βαθμό που δεν μπορεί πλέον η κύστη να αντιμετωπίσει μεγάλες πιέσεις. Έτσι, δραστηριότητες που αυξάνουν την πίεση στην κοιλιά, όπως το φτέρνισμα, ο βήχας ή η ορθοστασία, ή όταν η γυναίκα σηκώνει βάρος ή ακόμα και όταν σηκώνεται από την καρέκλα, της προκαλούν απώλεια ούρων. Είναι το είδος της ακράτειας που συνήθως παρουσιάζεται μετά από έναν τοκετό.

Στην περίπτωση της ακράτειας από προσπάθεια, μπορούμε να καταγράψουμε κάποιους συγκεκριμένους παράγοντες που ευνοούν την εμφάνισή της. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι εξής:

• εγκυμοσύνη, δύσκολος ή παρατεταμένος τοκετός
• τραυματισμός
• ακτινοβολία
• προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις
• παχυσαρκία
• κάπνισμα
• δυσκοιλιότητα, χρόνιος βήχας και γενικά καταστάσεις που προκαλούν  πίεση στα  όργανα της πυέλου
• εμμηνόπαυση

Επιτακτική ακράτεια: Περιγράφεται ως η ξαφνική επιθυμία να ουρήσουμε, αλλά δεν προλαβαίνουμε να κρατηθούμε, μέχρι να φθάσουμε στην τουαλέτα. Εκείνη τη στιγμή η κύστη «σφίγγεται» (συσπάται) ακούσια, η βαλβίδα (ο αυχένας της κύστης) ανοίγει και τα ούρα πετάγονται έξω. Αυτό  μπορεί να οφείλεται σε κάποια νευρολογική πάθηση, αλλά πολλές φορές δεν βρίσκουμε κανένα αίτιο, οπότε γίνεται λόγος για ιδιοπαθή ασταθή κύστη

Μικτή ακράτεια:  Πρόκειται για τον συνδυασμό των 2 προαναφερθέντων τύπων ακράτειας ούρων.

Άλλα αίτια

Ακόμα η ακράτεια ούρων μπορεί να  εμφανισθεί μετά από μία χειρουργική επέμβαση, όπως υστερεκτομή, μία καισαρική ή και μετά από μία επέμβαση στα έντερα.

Ποια είναι η θεραπεία της ακράτειας ούρων

Η θεραπεία μπορεί να είναι είτε φαρμακευτική είτε χειρουργική.

Υπάρχει μια κατηγορία φαρμάκων που λέγονται αντιχολινεργικά και στοχεύουν να θεραπεύσουν κυρίως την επιτακτικού τύπου ακράτεια, ενώ η χειρουργική θεραπεία εκτελείται αφού πρώτα ο ουρολόγος έχει κάνει επιμελή και σωστή διάγνωση για τον τύπο της ακράτειας.

Υπάρχουν πολλές τεχνικές που χρησιμοποιούνται, με μικρή νοσηρότητα και πολύ μεγάλα ποσοστά επιτυχίας και μάλιστα στο Metropolitan General εκτελούνται τεχνικές ελάχιστης επεμβατικότητας  με τη χρήση του robot, ενώ η ασθενής φεύγει την ίδια ημέρα από την κλινική. Οι τεχνικές αυτές γίνονται κυρίως για να θεραπεύσουν την ακράτεια από προσπάθεια, και την ακράτεια από βλάβη του σφιγκτήρα, όπως η ανάρτηση του κυστικού αυχένα, εγχύσεις γύρω από την ουρήθρα με κολλαγόνο και άλλα αδρανή υλικά, αλλά κυρίως ο τεχνητός σφιγκτήρας, μία συσκευή που τοποθετείται γύρω από την ουρήθρα και την χειρίζεται εξωτερικά ο ασθενής.  Η τοποθέτηση της συσκευής του τεχνητού σφιγκτήρα δίνει παρά πολύ καλά αποτελέσματα, αρκεί βέβαια να γίνεται από έμπειρους σε αυτήν την επέμβαση ουρολόγους.