Μια νέα εποχή έχει ξεκινήσει για την ελληνική οινοποιία, έναν κλάδο παραδοσιακό με βαθιές ρίζες, που όμως πλέον χαρακτηρίζεται από έντονη κινητικότητα, δυναμική ανασυγκρότηση και στρατηγικά επιχειρηματικά βήματα.
Η ελληνική αγορά του κρασιού, με πάνω από 2.000 οινοποιεία σε όλη τη χώρα, βιώνει σήμερα έναν πραγματικό μετασχηματισμό. Εξαγορές, επενδύσεις, στρατηγικές συνεργασίες, αλλαγές στην εφοδιαστική αλυσίδα, αλλά και λουκέτα σε ιστορικές επιχειρήσεις, συνθέτουν ένα μωσαϊκό εξελίξεων με εθνικές και διεθνείς προεκτάσεις. Η αγορά συσπειρώνεται γύρω από μεγάλους ομίλους, που δημιουργούν το κρίσιμο μέγεθος για να αντέξουν στον διεθνή ανταγωνισμό. Ταυτόχρονα, η καινοτομία, ο οινοτουρισμός και η βιωσιμότητα είναι οι λέξεις-κλειδιά για το αύριο.
Τοπικές κοινωνίες έχουν στηρίξει την ευημερία τους στην παραγωγή κρασιού κερδίζοντας διεθνή βραβεία και οδηγώντας τη χώρα σε υψηλές θέσεις στην παγκόσμια αγορά.
Στο πλαίσιο αυτό, η παραγωγή κρασιού στη χώρα μας συνδέεται εκτός από την τοπική ανάπτυξη και με την οικονομία της Ελλάδας, αλλά και την πολιτιστική μας ταυτότητα. Ο κλάδος συμβάλλει στην ενίσχυση των εξαγωγών, δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας, προωθεί τον τουρισμό και αποτελεί σημαντικό πρεσβευτή της ελληνικής ποιότητας διεθνώς.
Αλλάζει ο χάρτης
Η εξαγορά της ιστορικής οινοποιίας Κουρτάκης από τη δυναμική Cavino του Αιγίου έναντι περίπου 7 εκατ. ευρώ σηματοδότησε το μεγαλύτερο deal του 2025 στον κλάδο. Η συμφωνία περιλαμβάνει την απόκτηση των εγκαταστάσεων του Μαρκοπούλου, των οινοποιείων στη Μαντίνεια και τη Ριτσώνα, καθώς και των εμπορικών σημάτων.
Με την εξαγορά, η Cavino επεκτείνει την παραγωγική της δυναμικότητα, αποκτά κρίσιμες υποδομές και αναβαθμίζει το δίκτυο διανομής της, αποκτώντας πρόσβαση σε μια πανελλαδική αγορά. Στο εμπορικό επίπεδο, η συμφωνία αξιοποιεί την ισχυρή αναγνωρισιμότητα του brand Κουρτάκης, ενώ σε επίπεδο παραγωγής ενισχύει τον δεξαμενισμό, την εμφιάλωση και την αποθηκευτική ικανότητα της Cavino.
Η εξαγορά του Κτήματος Νέμειον από την ίδια εταιρία προσθέτει άλλη μία ζώνη ΠΟΠ -τη Νεμέα- στο χαρτοφυλάκιό της, με άμεση πρόθεση επένδυσης 500.000 ευρώ για τον πενταπλασιασμό της παραγωγής στους 1.000 τόνους ετησίως.
Στο μεταξύ, η Cavino έχει αναλάβει την αποκλειστική διανομή των κρασιών Santo Wines από τη Σαντορίνη και συνεργάζεται με τη Σάμος Wines για παραγωγή μοσχάτου. Παράλληλα, κατέχει την πλειοψηφία στην αποσταγματοποιία Μπαμπατζίμ, ενώ διατηρεί οινοποιείο στη Σάμο σε συνεργασία με τον Βακάκη, ενισχύοντας το αποτύπωμά της στα νησιά. Η στρατηγική της εστιάζει πλέον στη δημιουργία εθνικού πρωταθλητή στον κλάδο των ποτών, με κύκλο εργασιών που ενδέχεται να ξεπεράσει τα 60 εκατ. ευρώ το 2025.
Από την άλλη, ο όμιλος Ελληνικά Οινοποιεία, με τη συμμετοχή των αδελφών Γεωργιάδη και της οικογένειας Αντετοκούνμπο, έχει προχωρήσει στην εξαγορά των Μπουτάρη, Σεμέλη και Ιόλη.
Η εξαγορά της Σεμέλη από την οικογένεια Σάλλα ολοκληρώθηκε και εντάχθηκε πλήρως στον όμιλο. Ο όμιλος Ελληνικά Οινοποιεία έχει δημιουργήσει νέα θυγατρική, τη Vinitus, για τη διεκδίκηση της Τσάνταλης και έχουν ήδη μισθώσει αμπελώνες της εταιρίας στον Αγιο Παύλο.
Στρατηγική κατεύθυνση του ομίλου είναι η εισαγωγή στο Χρηματιστήριο και η εδραίωση ως ολοκληρωμένος εθνικός παίκτης στον τομέα ποτών. Με ενοποιημένο κύκλο εργασιών άνω των 30 εκατ. ευρώ το 2024, στηρίζεται σε συνεργασίες, παραγωγή και τουρισμό.
Ποιοι ξεχωρίζουν
Πέρα από τους δύο μεγάλους ομίλους, Cavino και Ελληνικά Οινοποιεία, ξεχωρίζουν εταιρίες όπως οι Κτήμα Αλφα, Κτήμα Κυρ Γιάννη, Κτήμα Γεροβασιλείου, Κτήμα Κώστα Λαζαρίδη, καθώς και οι Συνεταιρισμοί Θηραϊκών Προϊόντων και Τυρνάβου.
Το Κτήμα Αλφα προχώρησε στην εξαγορά του οινοποιείου Μπουτάρη στη Σαντορίνη, εγκαταλείποντας τη διανομή από την Αμβυξ και εντασσόμενο στον όμιλο Mantis, ενώ ο οινοποιός Αρτέμης Καραμολέγκος επεκτάθηκε από τη Σαντορίνη στο Αμύνταιο με νέο επισκέψιμο οινοποιείο.
Οι κινήσεις αυτές αποτυπώνουν την αυξανόμενη σημασία των οινοποιητικών ζωνών υψηλής ποιότητας και του μοντέλου «κρασί και εμπειρία».
Τέλος εποχής για την Τσάνταλης
Στον αντίποδα αυτής της εξωστρεφούς επέκτασης, η ιστορική εταιρία Ευάγγελος Τσάνταλης Α.Ε. βιώνει το πικρό τέλος της ιστορίας της, με αίτηση πτώχευσης, παύση παραγωγής από το 2023 και χρέη που ξεπερνούν τα 66 εκατ. ευρώ. Ο πλειστηριασμός 13 ακινήτων στη Χαλκιδική αποτελεί τη δραματική κατάληξη μιας μακράς περιόδου παρακμής.
Η εταιρία, που κάποτε προμήθευε το Κρεμλίνο με το κρασί «Κορμίλιτσα», έχει εγκαταλείψει τους ιστορικούς αμπελώνες στο Αγιον Ορος, ενώ ακόμα και οι εγκαταστάσεις της στον Αγιο Παύλο παραμένουν ανενεργές. Αν και ο όμιλος Ελληνικά Οινοποιεία είχε υποβάλει δεσμευτική πρόταση εξαγοράς, η απουσία απάντησης από τις πιστώτριες τράπεζες οδήγησε στην κατάρρευση.
Εξαγωγές και διεθνής θέση
Το ελληνικό κρασί έχει σημαντικό εξαγωγικό αποτύπωμα, ωστόσο το 2024 κατεγράφη μια αρνητική καμπή. Για πρώτη φορά στα χρονικά, οι εισαγωγές ξεπέρασαν τις εξαγωγές σε ποσότητες. Η είσοδος μεγάλων ποσοτήτων φθηνού οίνου από Βουλγαρία, Ιταλία και Ισπανία, σε εξευτελιστικές τιμές κάτω από 0,50 ευρώ/λίτρο, απειλεί την εγχώρια παραγωγή. Οι εξαγωγές σημείωσαν πτώση 12,7% σε ποσότητα και 1,6% σε αξία.
Η κατάσταση αυτή έχει σημάνει συναγερμό στον Σύνδεσμο Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) και την ΚΕΟΣΟΕ, που ζητούν αυστηρούς ελέγχους για να αποτραπούν ελληνοποιήσεις. Την ίδια στιγμή, προβάλλεται η αξία του ελληνικού κρασιού ως μοναδικού προϊόντος υψηλής ποιότητας, πολιτισμού και τοπικότητας, με σκοπό να στηριχθεί η κατανάλωση εντός Ελλάδος και η θέση του στις αγορές του εξωτερικού
Οινοτουρισμός και καινοτομία: Ο νέος άξονας ανάπτυξης του κλάδου
Ο οινοτουρισμός αναδεικνύεται σε στρατηγικό εργαλείο βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης, συνδέοντας την αγροτική παραγωγή με τον πολιτισμό, τη γαστρονομία και την εμπειρία του επισκέπτη. Πρόκειται για έναν δυναμικά αναπτυσσόμενο υποκλάδο του ελληνικού τουρισμού, που προσφέρει υψηλής ποιότητας αυθεντικές εμπειρίες και διαφοροποιεί την τουριστική ταυτότητα της χώρας.
Με την ενίσχυση των θεσμικών εργαλείων -όπως το Σήμα Επισκέψιμου Οινοποιείου, η λειτουργία τουριστικών καταλυμάτων εντός οινοποιητικών εγκαταστάσεων και η ανάπτυξη θεματικών DMO για γαστρονομικό και αγροτουρισμό- διαμορφώνεται ένα συνεκτικό πλαίσιο που διευκολύνει την επιχειρηματικότητα και την τοπική ανάπτυξη.
Παράλληλα, η αξιοποίηση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας στηρίζει επενδύσεις σε υποδομές, υπηρεσίες και τεχνολογίες αιχμής, δίνοντας ώθηση σε μικρά και μεγάλα οινοποιεία να επεκτείνουν τη δραστηριότητά τους και στον τουριστικό τομέα.
Οι σημαντικότερες επιχειρήσεις του κλάδου υιοθετούν ήδη πολυδιάστατες στρατηγικές οινοτουρισμού:
- Το Κτήμα Σεμέλη ολοκλήρωσε πρόσφατα επένδυση 5 εκατ. ευρώ για αναβάθμιση χώρων φιλοξενίας και εμπειριών επισκεπτών, ενώ διαθέτει επισκέψιμες μονάδες και οργανωμένες ξεναγήσεις στους αμπελώνες της Νεμέας.
- Στη Μεσσηνία, ο όμιλος Ελληνικά Οινοποιεία και οι Navarino Vineyards αναπτύσσουν, σε συνεργασία με την Premia Properties και την ΤΕΜΕΣ, ένα υπερσύγχρονο οινοποιείο σε αμπελώνες 600 στρεμμάτων, με επένδυση ύψους 10 εκατ. ευρώ. Η εγκατάσταση θα έχει παραγωγική δυναμικότητα άνω των 300.000 φιαλών ετησίως και φιλοδοξεί να συνδυάσει τον τουρισμό πολυτελείας με τον αμπελοοινικό πολιτισμό της περιοχής.
- Το Κτήμα Γεροβασιλείου στην Επανομή Θεσσαλονίκης συνδυάζει την παραγωγή υψηλής ποιότητας κρασιού με πολιτιστικές δράσεις και εκθέσεις, προσελκύοντας επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Προχωρά σε νέα επένδυση ύψους 800 χιλ. ευρώ για αναβάθμιση του οινοποιείου με ρομποτικά συστήματα και βιολογικό καθαρισμό.
- Το Κτήμα Αλφα, μετά την εξαγορά οινοποιείου στη Σαντορίνη, σχεδιάζει τη μετατροπή του σε επισκέψιμη μονάδα υψηλών προδιαγραφών, ενισχύοντας τον τουριστικό χαρακτήρα των Κυκλάδων μέσα από τη σύγχρονη ελληνική οινοπαραγωγή.
Νέα προϊόντα
Η καινοτομία αποτελεί καταλύτη στη νέα αυτή εποχή: Εμφάνιση νέων προϊόντων, όπως για καταναλωτές που αναζητούν ελαφρύτερες επιλογές, ενσωμάτωση έξυπνων τεχνολογιών στην παραγωγή και τη διαχείριση αποβλήτων, αλλά και ψηφιακή παρουσίαση εμπειριών μέσω νέων πλατφορμών προβολής.
Οι περιοχές ΠΟΠ και ΠΓΕ, από τη Σαντορίνη μέχρι τη Νάουσα και από τη Νεμέα έως τη Δράμα, μετατρέπονται σε κέντρα οινικού τουρισμού.
Η υιοθέτηση της ψηφιοποίησης, η χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης στην καλλιέργεια και η ανάλυση δεδομένων για τον έλεγχο της ποιότητας και των αποδόσεων αποκτούν προτεραιότητα. Παράλληλα, τεχνολογικές καινοτομίες αλλάζουν το τοπίο στην παραγωγή. Η startup Vinify360° από τη Δράμα εισάγει την Τεχνητή Νοημοσύνη και τα big data στη διαχείριση των αμπελώνων και των οινοποιείων.
