Η αρχαιοκαπηλία ανθεί, εθνικοί θησαυροί υφαρπάζονται και δημοπρατούνται σε οίκους δημοπρασιών της αλλοδαπής χωρίς η Ελλάδα να «μπλοκάρει» τις διαδικασίες.
Εθνικός μας πλούτος δεν είναι μόνο τα μάρμαρα του Παρθενώνα, για τα οποία βρισκόμαστε σε χρόνια αντιπαράθεση με την Αγγλία που αρνείται να τα επιστρέψει στην κοιτίδα τους.
Αφορμή για το σημερινό ρεπορτάζ αποτέλεσε η πρόσφατη είδηση, που δημοσιεύτηκε στη στήλη μας «Απόρρητη Γραμμή» της περασμένης Πέμπτης, πως επεστράφησαν στη χώρα μας πέντε σπάνια αργυρά νομίσματα ανεκτίμητης αξίας. Δύο από αυτά φυλάσσονται ήδη στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάτρας. Παραλίγο, όμως, να είχαν χαθεί, όπως τόσα και τόσα σπάνια αρχαία αντικείμενα, που συνεχώς δημοπρατούνται από οίκους του εξωτερικού.
Τα πέντε αργυρά νομίσματα, διασώθηκαν χάρη και στην Ασφάλεια της Πάτρας που πριν 4 χρόνια είχε εξαρθρώσει πολυμελή εγκληματική οργάνωση αρχαιοκάπηλων, η οποία κατείχε 126 αρχαία αντικείμενα και 2024 αρχαία νομίσματα. Προ της εξάρθρωσης η σπείρα είχε καταφέρει να διοχετεύσει, μέσω ενδιάμεσων αγοραστών, αρχαία αντικείμενα στους οίκους δημοπρασιών της Ζυρίχης και του Μονάχου. Ευτυχώς, στην εν λόγω περίπτωση, βρέθηκαν και ακολουθήθηκαν τα ίχνη των κλεμμένων και ήταν αίσιο το αποτέλεσμα της επιστροφής τους.
Δυστυχώς, όμως, τέτοιου είδους επιστροφές είναι σπάνιες. Πολλοί θησαυροί χάνονται, δυστυχώς, και βρίσκονται στα χέρια ιδιωτών συλλεκτών. Μια κραυγαλέα τέτοια περίπτωση! Ξεπουλήθηκε από τον οίκο «Imperial» της Ν. Υόρκης. Είχε τιμή εκκίνησης τα 8.000 δολάρια. Oσο αξίζει ένα ταγιεράκι της όποιας κυρίας θα το φορέσει σε μια από τις φιέστες του 2021 για τα 200 χρόνια της Εθνικής μας Παλλιγγενεσίας.
Ο συγγραφέας-ερευνητής-λαογράφος και κοινωνιολόγος Γιώργος Λεκάκης σοκάρει με τα λεγόμενά του:
«Είχαμε προειδοποιήσει ένα μήνα πριν ότι έβγαινε στο σφυρί το σπαθί του λόρδου Βύρωνα. Σχετικό δημοσίευμά μου είχε αποσταλεί στον Δήμο Μεσολογγίου και στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, αλλά και σε άλλους συναφής φορείς. Δυστυχώς, ουδείς συγκινήθηκε…».
Κάθε τι που επισημαίνει ο κ. Λεκάκης είναι σοκαριστικό: «Υπάρχουν 3.272 δημόσιες παρεμβάσεις μου, που αφορούν ανεκτίμητα αντικείμενα της αρχαίας Ελλάδας, της Βυζαντινής και της σύγχρονης εποχής. Ολες οι παρεμβάσεις σχετίζονται με δημοπρασίες στο εξωτερικό. Ομως το Ελληνικό Κράτος δεν νοιάζεται. Χάνονται θησαυροί εξαιτίας της εξοργιστικής αδιαφορίας μας…».
Ζητήσαμε από τον κ. Λεκάκη να μας εξηγήσει πως θα ήταν εφικτό να διασωθούν αυτοί οι θησαυροί. Μας είπε:
«Χρειάζεται να παρακολουθούνται συστηματικά οι δημοπρασίες των οίκων. Ενα μήνα πριν ανακοινώσουν ποια αντικείμενα είναι προς πλειστηριασμό. Υπάρχει, δηλαδή, ο χρόνος για παρέμβαση και ματαίωσή του. Ωστόσο, κάτι τέτοιο είναι ανθρωπίνως αδύνατο να συμβεί διότι το αρμόδιο τμήμα του Υπουργείου Πολιτισμού διαθέτει μια μόνο υπάλληλο γι’ αυτή τη δουλειά…
Ξέρετε πόσους αντίστοιχους υπαλλήλους έχει η Ιταλία; Πεντακόσιους! Εργάζονται σε δύο μεγάλες πολυκατοικίες στη Ρώμη και είναι όλοι επιφορτισμένοι με την δίωξη της αρχαιοκαπηλίας. Κάθε φορά που πηγαίνω στη Ρώμη και μπαίνω σ’ αυτές τις πολυκατοικίες μελαγχολώ, αναλογιζόμενος την δική μας εγκληματική αδιαφορία…».
Επόμενο είναι όταν υπάρχουν ελλειμματικοί μηχανισμοί δίωξης να οργιάζουν οι αρχαιοκάπηλοι και να προκαλούν κιόλας, βασιζόμενοι στην άγνοιά μας. Ιδού τι καταγγέλλει ο κ. Λεκάκης:
«Γνωρίζουν οι αρχαιοκάπηλοι ότι 99 στις 100 φορές θα παραμείνουν ασύλληπτοι. Εκεί, στην δική σας περιοχή, αλωνίζουν και το κάνουν απροκάλυπτα. Εχουν φθάσει στο σημείο να επισκέπτονται χωριά με υπηρεσιακά, υποτίθεται, αυτοκίνητα ξένων αποστολών. Λένε ότι κάνουν καταγραφή αρχαίων αντικειμένων. Εντυπωσιάζονται οι χωρικοί από την πολυτέλεια και τους αφήνουν να μπαίνουν στα σπίτια τους, παρότι οι «καθώς πρέπει» επισκέπτες δεν έχουν Εισαγγελική άδεια»!
Η εμπειρία του Γιώργου Λεκάκη είναι αδιαμφισβήτητη. Γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα. Γνωρίζει σε ποιες περιοχές κυρίως δρουν οι αρχαιοκάπηλοι. Είναι στο κατόπι τους, αλλά δεν υπάρχει συστηματικός τρόπος δίωξης της αρχαιοκαπηλίας. Επισημαίνει:
«Η επιτυχία της Ασφάλειας Πάτρας προ 4ετίας, μας έδωσε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τη «διαδρομή» πολλών αρχαίων αντικειμένων. Σώσαμε τα 5 σπάνια αργυρά νομίσματα, αλλά βέβαια πρόκειται για σταγόνα στον ωκεανό.
Χρειάζεται να διαμορφωθούν επαρκείς μηχανισμοί αντιμετώπισης της αρχαιοκαπηλίας. Θα έλεγα ότι η νοτιοδυτική Πελοπόννησος πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα. Από την Καλαμάτα μέχρι το Αγρίνιο, σε όλο τον άξονα που περιλαμβάνει την Ηλεία και την Αχαΐα, είναι εκτεταμένη η δράση αρχαιοκάπηλων. Αρκεί κανείς να ανατρέξει στις κοινοποιήσεις των οίκων που δημοπρατούν αρχαία αντικείμενα και θα καταλάβει…».
Το σπαθί του λόρδου Βύρωνα, ένα σπαθί-κειμήλιο του αγώνα του 1821, λίγο πριν γιορτάσουμε τα 200 χρόνια της απελευθέρωσής μας, κοσμεί κάποια ιδιωτική συλλογή στις ΗΠΑ, που ποτέ δεν θα μάθουμε αφού ο οίκος Imperial, όπως και κάθε οίκος δημοπρασιών, δεν υποχρεώνεται ν’ αποκαλύψει τον αγοραστή.
Είναι ένα σπαθί, με τεράστια εθνική συναισθηματική αξία, που χάθηκε, έχοντας τιμή εκκίνησης στη δημοπρασία οκτώ ψωροχιλιάδες δολάρια…
Οποιος το έχει στη συλλογή του ας γνωρίζει ότι είναι μια πολύ ωραία δουλειά Ηπειρωτών αργυροχρυσοχόων τεχνιτών στις αρχές του 19ου αιώνα.
Η λαβή είναι σε κλασικό περσικό στυλ, έχει ασημένιο περίβλημα, ξεχωριστό ανάγλυφο, χαραγμένο και επιχρυσωμένο καπάκι και πολύπλευρα χαραγμένο ασημένιο προστατευτικό.
Εχει επίσης μια υπέροχη μακριά καμπύλη λεπίδα μονής άκρης, με πλάτη Τ, με περίτεχνα χρυσά ένθετα και έγγραφη ευλογία του Θεού! Η θήκη του, τέλος, είναι καλυμμένη εξ ολοκλήρου από λεπτό ασήμι, διακοσμημένο με ροκοκό μοτίβο.
Οι «εξαγωγές» αρχαίων Ελληνικών αντικειμένων δεν περνάνε κρίση κατά το Γιώργο Λεκάκη. Φαίνεται αυτό από τα… σφυριά που πέφτουν σε ξένους οίκους και φυσικά το ενδιαφέρον των όπου γης συλλεκτών. Εξηγεί:
«Μόνο για το σπαθί του λόρδου Βύρωνα εκδήλωσαν ενδιαφέρον 679 συλλέκτες! Η αρχαιοκαπηλία είναι «μπίζνα» εκατοντάδων εκατομμυρίων στην Ελλάδα, άρα μιλάμε για οργανωμένα και δικτυωμένα κυκλώματα που ξέρουν πως να διακινήσουν και να βγάλουν εκτός Ελλάδας τα καπηλευμένα «προϊόντα» τους. Και φυσικά δεν συνηθίζουν να τα «εξάγουν» από αεροδρόμια ή μεγάλα λιμάνια.
Ο πιο πρόσφορος τρόπος γι’ αυτούς είναι να τα «στέλνουν» στο εξωτερικό με κότερα και γιότ.
Εκεί, στην δική σας ευρύτερη περιοχή, είναι κοινό μυστικό ότι αποπλέουν από το Κατάκολο, τον Αστακό, την Ιτέα, τους Παξούς, την Ιθάκη και άλλα μικρά λιμάνια ή όρμους. Συνήθεις δε, προορισμοί τους είναι η νότια Ιταλία, η Μάλτα και η νότια Γάλλια…».
pelop.gr