Τα ενοίκια γίνονται όλο και ακριβότερα, όμως δεν είναι το μόνο έξοδο των ενοικιαστών! Υπάρχει «τριπλέτα» οικονομικών υποχρεώσεων, την οποία όλοι πρέπει να είναι έτοιμοι να την αντιμετωπίσουν: τα πρώτα έξοδα, που περιλαμβάνουν την εγγύηση, τη μεσιτική αμοιβή, τα έξοδα μετακόμισης κ.ά.
Μετά ακολουθούν τα έξοδα που προκύπτουν κατά τη διαμονή, όπως οι επιδιορθώσεις ζημιών, πρακτικών ή αισθητικών παρεμβάσεων στον χώρο και κάποιες εργασίες συντήρησης, που επίσης τα καλύπτει ο ενοικιαστής. Τέλος, είναι τα έξοδα που οι περισσότεροι δεν περιμένουν.
Πλήθος περιπτώσεων, όπου, αν δεν έχει συμφωνηθεί από την αρχή, δεν είναι ξεκάθαρο το ποιος πληρώνει τι. Ποιοι χώροι είναι κοινόχρηστοι και τι γίνεται αν είναι αποκλειστικής χρήσης ενός διαμερίσματος; Ποιος καλύπτει ζημιές από τρίτους; Ο ενοικιαστής, ο ιδιοκτήτης ή η πολυκατοικία; Με τα ενοίκια να έχουν αυξηθεί άνω του 32% από το 2020. κατά 55,9% την τελευταία 9ετία, είναι προφανώς το μεγαλύτερο έξοδο, όμως ο κάθε ενδιαφερόμενος θα γλιτώσει πολύ κόπο και χρήμα αν γνωρίζει από την αρχή όλα όσα θα βρει μπροστά του.
Τα πρώτα έξοδα
Ο λογαριασμός για κάθε ενοικιαστή είναι… «εμπροσθοβαρής». Με το που κλείσει η συμφωνία για το νέο σπίτι, υπάρχει μία σειρά εξόδων, με πρώτη την εγγύηση/προκαταβολή. Συνήθως είναι ένα ή δύο ενοίκια. Η εγγύηση δεν χάνεται, καθώς, αν στο τέλος του μισθώματος δεν υπάρχουν σοβαρές φθορές ή απλήρωτα ενοίκια ή λογαριασμοί, τότε επιστρέφεται στον ενοικιαστή. Συνήθως δεν επιστρέφεται, αλλά μένει στα χέρια του ιδιοκτήτη, ως η πληρωμή των τελευταίων μηνών. Μαζί με την υπογραφή του μισθωτηρίου, καταβάλλεται και η μεσιτική αμοιβή, αν έχει μεσολαβήσει μεσίτης.
Για όσους βρουν σπίτι από αγγελία, συνήθως αυτό δεν είναι θέμα, αλλά η συμβουλή ενός μεσίτη έχει γλιτώσει πολλούς από τις «παγίδες» της αγοράς. Συνήθως είναι ένα ενοίκιο. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ιδιοκτήτες προσφέρουν ένα άδειο σπίτι, ώστε να το διαμορφώσει ο ενοικιαστής όπως το θέλει. Ο,τι επιπλέον παρέμβαση γίνει, όπως νέα έπιπλα, νέα οικοσκευή κ.τ.λ., βαραίνει τον ενοικιαστή.
Σε αυτό το… «μπουκέτο εξόδων» της αρχής μπαίνουν και τα έξοδα μετακόμισης, που ανάλογα με την απόσταση, τον βαθμό δυσκολίας και τον όγκο που μεταφέρεται, η επιβάρυνση μπορεί να είναι σημαντική. Κάποιοι μπορεί να μη χρειαστούν καθόλου μεταφορική εταιρία, αλλά όταν η μετακόμιση αφορά οικογένεια, με οικοσκευή κ.τ.λ., συνήθως είναι απαραίτητη η βοήθεια του ειδικού. Εντός του 2025, μία τριμελής οικογένεια μετακόμισε εντός Αττικής με κόστος περίπου 320 ευρώ. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες αγγελίες, το μέσο ενοίκιο στην Αθήνα φτάνει τα 680 ευρώ. Αυτό, σύμφωνα με τα παραπάνω, σημαίνει πρώτα έξοδα που μπορεί να κυμαίνονται κοντά στις 3.040 ευρώ, μαζί με το ενοίκιο του πρώτου μήνα.
Φθορές
Στους ενοικιαστές πέφτουν και τα έξοδα για τις ζημιές που έχει μία κατοικία. Παράδειγμα, αν λερωθεί ο τοίχος, αν σπάσει ένα τζάμι με υπαιτιότητα του ενοικιαστή, το κόστος επισκευής είναι δικό του. Η λογική είναι ότι ο ιδιοκτήτης αναμένει να παραλάβει το σπίτι στην κατάσταση στην οποία το παρέδωσε. Οι ζημιές διαφοροποιούνται από τη συντήρηση και άλλα έξοδα που βαρύνουν τους ιδιοκτήτες. Δεδομένου ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των διαμερισμάτων είναι παλαιάς κατασκευής, υπάρχουν πολλές βλάβες που προκύπτουν με λογική χρήση. Σε αυτήν την περίπτωση είναι ευθύνη του ιδιοκτήτη. Οι πιο συχνές φθορές που πληρώνουν οι ενοικιαστές είναι το γδαρμένο ή χτυπημένο δάπεδο, οι σπασμένοι καθρέφτες, τα είδη υγιεινής και τα παράθυρα, τα σπασμένα πλακάκια, φθορές στις πόρτες, λεκέδες στους τοίχους ή τρύπες που έχει προκαλέσει, μούχλα και η συντήρηση για εξαρτήματα σύνδεσης οικοσκευών που έχουν εγκαταστήσει. Αν μία ζημιά δεν έχει επισκευαστεί στο τέλος της μίσθωσης, το κόστος μπορεί να καλυφθεί από την εγγύηση που καταβάλλει ο ενοικιαστής στην αρχή του μισθωτηρίου.
Κόστος συντήρησης
Ο ιδιοκτήτης αναλαμβάνει το κόστος για όλες τις έκτακτες επισκευές που αφορούν την πολυκατοικία (π.χ. ασανσέρ, λέβητας κ.λπ.). Ολες οι φθορές που προκύπτουν από το πέρασμα του χρόνου και τη φυσιολογική χρήση. Παράδειγμα, οι «σκασμένοι» τοίχοι που χρειάζονται βάψιμο, τα παλιά πλακάκια μπάνιου που έχει έρθει η ώρα για αλλαγή κ.τ.λ. Οι πιο συχνές περιπτώσεις είναι ο θερμοσίφωνας και το περιοδικό βάψιμο. Για το πρώτο, εμπίπτει στη βασική αρχή ότι «ο εκμισθωτής έχει υποχρέωση να διατηρεί το μίσθιο κατάλληλο για τη συμφωνημένη χρήση». Οφείλει να επισκευάζει όλες τις φθορές που ανάγονται στη συμφωνημένη χρήση. Αν ο θερμοσίφωνας χαλάσει, λόγω ηλικίας, τότε είναι ευθύνη του ιδιοκτήτη να τον αλλάξει/επισκευάσει. Τέτοιες δαπάνες καλούνται αναγκαίες, όπως και για αποκατάσταση σωλήνων ύδατος, αποχέτευσης, θυρών, στέγης, ηλεκτρικής εγκατάστασης κ.λπ. Ενα άλλο θέμα που προκύπτει συχνά ανάμεσα σε ιδιοκτήτες και ενοικιαστές είναι το βάψιμο των τοίχων. Αν το ακίνητο παραδόθηκε προς ενοικίαση φρεσκοβαμμένο, είναι πιθανό στο συμβόλαιο να αναγράφεται η παράδοσή του στην ίδια κατάσταση. Ωστόσο, αν δεν υπάρχει κάτι σχετικά με το βάψιμο του ακινήτου στο μισθωτήριο, ο ενοικιαστής δεν είναι υποχρεωμένος να το κάνει.
Η «γκρίζα ζώνη»
Πέρα από τα παραπάνω, μπορεί να προκύψουν και έξοδα που δεν είναι σαφές σε όλους ποιον βαρύνουν. Τον ιδιοκτήτη ή τον ενοικιαστή ή μήπως είναι έξοδα συνολικά της πολυκατοικίας; Στις μονοκατοικίες τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα, δεδομένου ότι υπάρχουν δύο μέρη, όμως στις πολυκατοικίες υπάρχουν οι κοινόχρηστοι χώροι και η… «ασυμφωνία χαρακτήρων». Σύμφωνα με δικηγόρους που έχουν ασχοληθεί με τέτοιες υποθέσεις, η πιο συχνή διαφωνία ανάμεσα σε ιδιοκτήτες και ενοικιαστές αφορά τους κοινόχρηστους χώρους. Εκεί, η όποια παρέμβαση γίνει χρειάζεται την έγκριση της συνέλευσης των ιδιοκτητών και τα έξοδα είναι της πολυκατοικίας. Το ποσοστό που αναλογεί στο διαμέρισμα που ενοικιάζεται το καλύπτει ο ιδιοκτήτης και όλα προβλέπονται στον κανονισμό της κάθε πολυκατοικίας και στην κείμενη νομοθεσία.
Απλήρωτα κοινόχρηστα και ιδιοκτήτες-«φαντάσματα»
Φαινόμενο που έχει ενταθεί από την οικονομική κρίση και μετά είναι η αδυναμία της πολυκατοικίας να καλύψει τα κοινόχρηστα έξοδα για βλάβες ή συντήρηση. Παράδειγμα, μία χαλασμένη πόρτα ή μία ζημιά σε πιλοτή, που αναμένεται να αποκατασταθεί με έξοδα της πολυκατοικίας, να παραμένει χωρίς επισκευή, καθώς υπάρχει αδυναμία συνεννόησης ανάμεσα στους ιδιοκτήτες. Και αν είναι κάτι που δημιουργεί πρόβλημα μόνο σε ένα ή δύο διαμερίσματα και όχι στο σύνολο των ενοίκων, τότε οι πιθανότητες να παραμένει χωρίς επισκευή είναι μεγαλύτερες. Υπάρχει πλήθος περιπτώσεων που έχουν φτάσει στα δικαστήρια, όμως το σύνηθες είναι να καλυφθεί από τον άμεσα ενδιαφερόμενο και να αφαιρεθεί από το ενοίκιο.
Καθυστερήσεις
Σε πολυκατοικία κοντά στην Ακαδημία Πλάτωνος υπάρχουν χρονίζουσες φθορές, όπως σπασμένα τζάμια σε κοινόχρηστο χώρο, φουσκωμένοι τοίχοι και ασανσέρ που δεν σταματά στον 4ο όροφο. Οπως εξηγεί ο έμπειρος διαχειριστής της πολυκατοικίας: «Η κάλυψη των εξόδων προβλέπεται αναλυτικά στον κανονισμό της πολυκατοικίας. Είναι ξεκάθαρο σε ποιον αναλογεί η κάθε δαπάνη. Το πρόβλημα είναι ότι πολλές φορές δεν υπάρχουν χρήματα, καθώς οι καθυστερήσεις στις πληρωμές των κοινοχρήστων έχουν γίνει κανονικότητα. Τρία διαμερίσματα είναι κλειστά, με τους ιδιοκτήτες στο εξωτερικό. Σε δύο άλλα έφυγαν από τη ζωή οι ιδιοκτήτες, χωρίς κληρονόμους. Ολα λύνονται νομικά, όμως αυτό θέλει χρόνο και μέχρι τότε απλά δεν υπάρχουν λεφτά για επισκευές».
