Με «διαβατήριο» την εξαγορά ή την αναγνώριση πλασματικών ετών, χιλιάδες ασφαλισμένοι σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν έως και 9 χρόνια νωρίτερα από τα γενικά όρια ηλικίας. Το δικαίωμα για αναγνωρίσεις πλασματικών χρόνων ασφάλισης εξακολουθεί να ισχύει κανονικά και δεν καταργείται μετά την 1η Ιανουαρίου 2022. Η χρήση των πλασματικών ετών συμφέρει τους ασφαλισμένους σε όλους τους φορείς ασφάλισης που πρόκειται να θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα εξαγοράζοντας ή αναγνωρίζοντας χρόνο από τις αντίστοιχες κατηγορίες.

Μεγάλες κερδισμένες είναι οι μητέρες καθώς – υπό προϋποθέσεις – μπορούν να ανοίξουν την πόρτα εξόδου έως και 9 χρόνια γρηγορότερα, ενώ οι άνδρες αποχωρούν μέχρι και 6½ χρόνια νωρίτερα από τα γενικά όρια ηλικίας. Οι ασφαλισμένοι μπορούν να επιλέξουν τι είδους πλασματικά χρόνια θα αναγνωρίσουν ή θα εξαγοράσουν, όπως για παράδειγμα χρόνος για τα τέκνα, τις σπουδές, τα κενά ασφάλισης αλλά και τη στρατιωτική θητεία των ανδρών.

Την επιλογή αναγνώρισης πλασματικών ετών μπορούν να κάνουν οι ασφαλισμένοι είτε για να θεμελιώσουν αναδρομικά με διατάξεις και όρια ηλικίας του 2011 και του 2012, ώστε συμπληρώνοντας τα αντίστοιχα όρια ηλικίας μετά τις αλλαγές του νόμου να αποχωρήσουν, είτε για να συμπληρώσουν την πλήρη 40ετία και με ταυτόχρονη συμπλήρωση του 62ου έτους της ηλικίας να προχωρήσουν σε συνταξιοδότηση.

Προσοχή χρειάζεται για τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα αφού η χρήση των πλασματικών πρέπει να συνδυάζει θεμελίωση και προσαύξηση της σύνταξης. Η αναγνώριση δεν μπορεί να γίνει μόνο για προσαύξηση της σύνταξης και στην περίπτωση αυτή, δηλαδή αν δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για θεμελίωση, τα χρήματα που έχουν καταβληθεί για αναγνώριση πλασματικών χάνονται και δεν επιστρέφονται. Αντίθετα, για τους ασφαλισμένους του Δημοσίου μπορεί η εξαγορά να γίνει μόνο για προσαύξηση της σύνταξης και ειδικά στις περιπτώσεις των τριτέκνων είναι μια επιλογή που θεωρείται ιδιαίτερα συμφέρουσα.

Οι μεγάλοι κερδισμένοι

Η υποβολή αιτημάτων για εξαγορά πλασματικών ετών αποβαίνει με ιδιαίτερο όφελος για τις εξής κατηγορίες:

• Γονείς ανηλίκων στο Δημόσιο που με τη χρήση αυτών θεμελιώνουν αναδρομικά το 2010, το 2011 ή το 2012.
• Μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ που συμπληρώνουν με την εξαγορά 5.500 ημέρες αναδρομικά το 2010 ή το 2011 για τη θεμελίωση του δικαιώματος.
• Μητέρες ανηλίκων σε ΔΕΚΟ – τράπεζες που συμπληρώνουν αναδρομικά 25ετία το 2011 ή το 2012.
• Ανδρες δημόσιοι υπάλληλοι για τη συμπλήρωση 35ετίας.
• Aνδρες ασφαλισμένοι σε ΙΚΑ και ΟΑΕΕ που με την εξαγορά συμπληρώνουν 35ετία (10.500 ημέρες ασφάλισης) έως τις 31/12/2012.
• Ασφαλισμένοι σε ΕΤΑΑ ή ΟΑΕΕ για τη συμπλήρωση 35ετίας αναδρομικά το 2011 ή το 2012.
• Ασφαλισμένοι όλων των Ταμείων που συμπληρώνουν 40ετία με την εξαγορά.
• Αγρότες που μπορούν να «μεταφέρουν» χρόνια από τον κλάδο πρόσθετης στον κλάδο κύριας ασφάλισης εξαγοράζοντας τις οφειλές τους και κερδίζοντας έως και 10 χρόνια ασφάλισης.

Ο χρόνος στρατιωτικής υπηρεσίας είναι ο μόνος πλασματικός χρόνος που μπορεί να εξαγοραστεί ώστε να συνυπολογιστεί σε οποιαδήποτε κατηγορία συνταξιοδότησης ανδρών και να οδηγήσει σε αύξηση της ανταποδοτικής σύνταξης. Ετσι, κυρίως κοντά στο τέλος του έτους, που συνήθως οι ασφαλισμένοι υποβάλλουν τις αιτήσεις συνταξιοδότησής τους, πολλές φορές η εξαγορά ή όχι της στρατιωτικής θητείας προβληματίζει όσους βρίσκονται σε αυτήν τη θέση.

Το μηνιαίο κόστος εξαγοράς για τον κλάδο κύριας ασφάλισης όλων των πλασματικών χρόνων προσδιορίζεται σε ποσοστό 20% επί των αποδοχών του ασφαλισμένου κατά τον τελευταίο μήνα πλήρους απασχόλησης πριν από την υποβολή του αιτήματος. Ισχύει, μάλιστα, έκπτωση 2% για κάθε αναγνωριζόμενο έτος σε περίπτωση εφάπαξ εξόφλησης του συνολικού ποσού εξαγοράς. To κόστος εξισώθηκε στο 20% από 1/1/2020 και για τους δημοσίους υπαλλήλους, οι οποίοι είχαν το προνόμιο τα προηγούμενα χρόνια να εξαγοράζουν πλασματικά φθηνότερα.

Κύκλοι του υπουργείου Εργασίας διαβεβαιώνουν ότι:

α) δεν χρειάζεται κανείς ασφαλισμένος να τρέξει τώρα να πληρώσει για την εξαγορά των πλασματικών ετών, εκτός αν απέχει ελάχιστα από την αίτηση συνταξιοδότησης,

β) η εγκύκλιος που θα εκδοθεί θα καλύπτει κάποιες λίγες υποκατηγορίες ασφαλισμένων προ του 1993 για τις οποίες δεν προβλέπονταν σαφείς χρονικές προϋποθέσεις για την εξαγορά των πλασματικών ετών,

γ) σε καμία περίπτωση δεν είναι στην πρόθεση του υπουργείου να καταργήσει τώρα ή στο μέλλον το μέτρο της εξαγοράς πλασματικών ετών είτε για θεμελίωση της σύνταξης πριν από τα 62 και τα 67 είτε για προσαύξηση του ποσού της ανταποδοτικής σύνταξης.