Ένα σημαντικό πακέτο αναδρομικών, με ποσά που φτάνουν έως και 16.800 ευρώ, εκκρεμεί για περίπου 100.000 επικουρικές συντάξεις που εκδόθηκαν από τον Μάιο του 2016 και μετά, σύμφωνα με τον νόμο Κατρούγκαλου. Οι συνταξιούχοι είχαν καταβάλει για αυτές τις συντάξεις εισφορές άνω του 6%, οι οποίες ισχύουν στην επικουρική ασφάλιση.
Ο νόμος Κατρούγκαλου (ν. 4387/2016), με διάταξη που διατηρήθηκε και στον μετέπειτα βελτιωμένο, ως προς τα ποσοστά αναπλήρωσης, νόμο Βρούτση (ν. 4670/2020), προβλέπει ότι για καθεμία μονάδα (1%) επιπλέον εισφοράς που κατέβαλαν οι ασφαλισμένοι σε ταμεία επικουρικής ασφάλισης ως το 2014 δικαιούνται να πάρουν προσαύξηση στην επικουρική σύνταξη που υπολογίζεται με συντελεστή 0,075% για κάθε έτος που είχαν τις αυξημένες εισφορές.
Παρότι ο νόμος είναι σαφής, εντούτοις το ΕΤΕΑΕΠ, που είναι ο κλάδος επικούρησης του ΕΦΚΑ, σχεδόν έχει θάψει τη διάταξη, χωρίς να την έχει εφαρμόσει σε δεκάδες χιλιάδες επικουρικές συντάξεις που έχουν εκδοθεί από τον Μάιο του 2016 και μετά.
Απόδειξη της μη απόδοσης των προσαυξήσεων στις επικουρικές που είχαν αυξημένες εισφορές αποτελεί έγγραφο του Συνηγόρου του Πολίτη, που αποκαλύπτει σήμερα το ένθετο «Ασφάλιση και Συντάξεις» στη σελίδα 8, και το οποίο, με αφορμή σχετική αναφορά από συνταξιούχο που δεν έχει πάρει τις προσαυξήσεις, λέει ότι στις επικουρικές συντάξεις με αυξημένες εισφορές ο ΕΦΚΑ και το ΕΤΕΑΕΠ οφείλουν να καταβάλουν τις προσαυξήσεις και τα ανάλογα αναδρομικά.
Η μη εφαρμογή του νόμου για τις προσαυξήσεις και τα χρωστούμενα αναδρομικά στις επικουρικές συντάξεις αποδεικνύεται και από άλλα ντοκουμέντα που φέρνει στο φως το ρεπορτάζ του ενθέτου «Ασφάλιση και Συντάξεις», τα οποία αποκαλύπτουν το εξής συνταρακτικό: Συνταξιούχος που αποδεδειγμένα, με βάση τις «καρτέλες ενσήμων», έχει καταβάλει αυξημένες εισφορές για επικουρική ασφάλιση με 8% αντί 6% δεν πήρε καθόλου προσαύξηση και όταν ρώτησε το αρμόδιο κατάστημα του ΕΦΚΑ (στο Αίγιο), του απάντησε εγγράφως ότι δεν προκύπτει να έχει καταβάλει αυξημένες εισφορές, αγνοώντας προφανώς τις καρτέλες ενσήμων που τους προσκόμισε!
Το επίμαχο διάστημα για το οποίο οφείλονται αναδρομικά στις επικουρικές για τις αυξημένες εισφορές εκτιμάται ότι είναι μεταξύ 2017 και 2022, καθώς από το 2023 το ΕΤΕΑΕΠ άρχισε να συνυπολογίζει τις προσαυξήσεις στις επικουρικές συντάξεις που είχαν εισφορές άνω του 6%.
Οι συνταξιούχοι που προέρχονται από ταμεία επικουρικής ασφάλισης στα οποία το σύνολο των εισφορών (ασφαλισμένου και εργοδότη) ήταν πάνω από 6% θα πρέπει να ενεργοποιηθούν και αφού διαπιστώσουν ότι υπάγονται στον νόμο για την προσαύξηση της επικουρικής τους σύνταξης, θα πρέπει να υποβάλουν στον ΕΦΚΑ-ΕΤΕΑΕΠ αιτήσεις θεραπείας, ζητώντας εκ νέου υπολογισμό της επικουρικής τους βάσει των αυξημένων εισφορών. Μία δεύτερη ενέργεια είναι να κάνουν προσφυγές στα δικαστήρια, εφόσον πλήρωσαν αυξημένες εισφορές που δεν τους αποδόθηκαν ως προσαύξηση στην επικουρική τους σύνταξη, και να διεκδικήσουν αύξηση της επικουρικής τους με αναδρομικά. Ηδη έχουν ασκηθεί προσφυγές από συνταξιούχους της Εθνικής Τράπεζας, οι οποίοι, παρότι είχαν εισφορές γύρω στο 12%, πήραν επικουρική σαν να είχαν καταβάλει εισφορές 6%, χωρίς την ανάλογη προσαύξηση.
Ο κίνδυνος παραγραφής των αξιώσεων
Μία κρίσιμη παράμετρος έχει να κάνει με την παραγραφή των αξιώσεων που είναι στην 5ετία. Για να ανακοπεί η παραγραφή, αρκεί και μία ένσταση στο ΕΤΕΑΕΠ με αριθμό πρωτοκόλλου, ώστε να μην παραγραφούν οι αξιώσεις χιλιάδων συνταξιούχων που κατέβαλαν αυξημένες εισφορές για τις επικουρικές τους συντάξεις, αλλά όταν συνταξιοδοτήθηκαν δεν πήραν την ανάλογη προσαύξηση που προβλέπει ο νόμος.
Οσοι ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία έχουν το δικαίωμα να καταθέσουν εγγράφως αίτημα για επανυπολογισμό της επικουρικής τους σύνταξης στο ΕΤΕΑΕΠ, παίρνοντας αριθμό πρωτοκόλλου, ώστε να παγώσουν την παραγραφή και να μπορούν μετέπειτα να προσφύγουν δικαστικά, αν δεν πάρουν απάντηση για την προσαύξηση της επικουρικής τους σύνταξης.
Προσοχή: Πριν από οποιαδήποτε ενέργεια, οι συνταξιούχοι θα πρέπει, πρώτον, να εξακριβώσουν ότι η εισφορά για την επικουρική ασφάλιση στο Ταμείο τους ήταν άνω του 6%, δεύτερον, ότι κατέβαλαν αυξημένες εισφορές ως το 2014 και, τρίτον, να ελέγξουν αν στην απόφαση απονομής της επικουρικής τους σύνταξης αναγράφεται ότι υπολογίστηκαν οι αυξημένες εισφορές. Αν η απόφαση λέει ότι υπολογίστηκαν οι αυξημένες εισφορές, τότε θα πρέπει να εξακριβώσουν αν πήραν και τα ανάλογα αναδρομικά, όταν τους απονεμήθηκε η επικουρική σύνταξη. Αν δεν πήραν τα ανάλογα αναδρομικά, έχουν δικαίωμα να τα διεκδικήσουν. Για παράδειγμα, μία επικουρική που υπολογίστηκε στα 400 ευρώ με την προσαύξηση 0,07% για τις επιπλέον εισφορές και πληρώθηκε 12 μήνες μετά την αίτηση συνταξιοδότησης του ασφαλισμένου θα έπρεπε να είχε αναδρομικά 4.800 ευρώ μικτά. Αν δεν αποδόθηκαν ή αποδόθηκαν λιγότερα, ο συνταξιούχος έχει δικαίωμα να ζητήσει τη διαφορά.
Ποιοι συνταξιούχοι δικαιούνται προσαύξηση στην επικουρική
Αυξημένες εισφορές άνω του 6% για την επικουρική ασφάλιση είχαν 16 Ταμεία. Μεταξύ αυτών, όλα τα επικουρικά ταμεία των τραπεζών (Εθνικής, Εμπορικής, Alpha Bank, ΑΤΕ), της ΔΕΗ, της ΕΡΤ, των εμποροϋπαλλήλων (ΤΕΑΥΕΚ), του ΙΚΑ-ΕΤΕΑΜ για τα βαρέα, των χημικών (ΤΕΑΧ) κ.ά.
Την προσαύξηση δικαιούνται οι ασφαλισμένοι που συνταξιοδοτήθηκαν από 1ης/1/2015 για το τμήμα επικουρικής σύνταξης που αφορά στα έτη ασφάλισης ως το 2014. Οι συντάξεις αυτές άρχισαν να βγαίνουν ουσιαστικά μετά το 2017, με τις διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου.
Η προσαύξηση υπολογίζεται με ποσοστό 0,075% ανά έτος για καθεμία μονάδα επιπλέον εισφοράς που πλήρωναν οι ασφαλισμένοι ως το 2014.
Περίπου 80.000 με 100.000 συνταξιοδοτηθέντες από το 2015 και μετά, προερχόμενοι από επικουρικά ταμεία με υψηλές εισφορές, δικαιούνται προσαύξηση επικουρικής, αλλά δεν την έχουν πάρει. Το ΕΤΕΑΕΠ άρχισε να πληρώνει τις προσαυξήσεις σε όσους τις δικαιούνται από το 2023, ενώ είναι άγνωστο τι οφείλει σε όσους αποχώρησαν από το 2017 ως το 2022 και δεν πήραν προσαύξηση στην επικουρική, παρότι είχαν καταβάλει αυξημένες εισφορές.
Τα αναδρομικά από την προσαύξηση των επικουρικών συντάξεων
Σύμφωνα με τους πίνακες του ενθέτου «Ασφάλιση και Συντάξεις», τα ποσά των αναδρομικών από την προσαύξηση των επικουρικών συντάξεων λόγω αυξημένων εισφορών ανέρχονται ενδεικτικά από 6.048 ευρώ ως και 16.800 ευρώ.
Για παράδειγμα:
- Συνταξιούχος από το Ταμείο της Εμπορικής ή της ΑΤΕ με επιπλέον εισφορά επικουρικής 6% (σύνολο 12%), που αποχώρησε το 2018 με 25 έτη σε ηλικία 62 ετών (μειωμένη), παίρνει επικουρική 148 ευρώ και δικαιούται προσαύξηση για 21 έτη κατά 175 ευρώ. Η επικουρική του σύνταξη θα ανέλθει στα 323 ευρώ, ενώ θα πρέπει να πάρει αναδρομικά 16.800 ευρώ.
- Συνταξιούχος με επιπλέον εισφορά επικουρικής 4% (σύνολο 10%), που αποχώρησε το 2022 με 35 έτη σε ηλικία 60 ετών, παίρνει επικουρική 370 ευρώ. Δικαιούται προσαύξηση 200 ευρώ, με αναδρομικά 9.600 ευρώ, για 27 χρόνια αυξημένων εισφορών. Μετά την αύξηση, η επικουρική του σύνταξη θα ανέλθει στα 570 ευρώ.
Πόση είναι η επιπλέον επικουρική σύνταξη λόγω των υψηλότερων εισφορών;
Ο τύπος της προσαύξησης είναι: Συντάξιμες αποδοχές από το 2002 ως το 2014 Χ έτη καταβολής αυξημένων εισφορών Χ επιπλέον εισφορά Χ 0,075%. Με βάση τον τύπο, ένας συνταξιούχος με εισφορά επικουρικής 9% αντί 6%, που συνταξιοδοτήθηκε στα 62 το 2020 με μειωμένη, έχοντας συμπληρώσει 30 έτη ασφάλισης και με συντάξιμες αποδοχές 1.870 ευρώ, πήρε επικουρική 184 ευρώ και δικαιούται προσαύξηση 101 ευρώ, που θα υπολογιστεί ως εξής: μισθός (1.870) επί τα έτη (Χ24) επί μονάδες επιπλέον εισφοράς (Χ3) επί την προσαύξηση (Χ0,075%)=101 ευρώ.
Οι αυξήσεις και τα αναδρομικά για επικουρικές συντάξεις με εισφορές άνω του 6%
- Αύξηση και αναδρομικά με εισφορά 12% αντί 6%
| Συντάξιμος μισθός (*) | Επικουρική χωρίς προσαύξηση | Προσαύξηση | Επικουρική με προσαύξηση | Αναδρομικά προσαύξησης για 7 έτη (2018-2025) |
| Σύνταξη το 2018 με 25 έτη ασφάλισης και ηλικία 62 (μειωμένη) | ||||
| 1.850 € | 148 € | 175 € | 323 € | 16.800 € |
| 1.730 € | 139 € | 163 € | 302 € | 15.648 € |
| 1.610 € | 129 € | 152 € | 281 € | 14.592 € |
| 1.490 € | 120 € | 141 € | 261 € | 13.536 € |
| 1.370 € | 110 € | 129 € | 240 € | 12.384 € |
- Αύξηση και αναδρομικά με εισφορά 10% αντί 6%
| Συντάξιμος μισθός (*) | Επικουρική χωρίς προσαύξηση | Προσαύξηση | Επικουρική με προσαύξηση | Αναδρομικά προσαύξησης για 3 έτη (2022-2025) | |
| Σύνταξη το 2022 με 35 έτη ασφάλισης και ηλικία 60 | |||||
| 2.470 € | 370 € | 200 € | 570 € | 9.600 € | |
| 2.240 € | 336 € | 181 € | 517 € | 8.688 € | |
| 2.010 € | 302 € | 163 € | 465 € | 7.824 € | |
| 1.780 € | 268 € | 144 € | 412 € | 6.912 € | |
| 1.550 € | 234 € | 126 € | 360 € | 6.048 € | |
(*) Μέσος όρος αποδοχών από 2002 ως 2014 για τον υπολογισμό της επικουρικής ως το 2014 και της προσαύξησης
Ταμεία επικουρικής ασφάλισης με εισφορά ασφαλισμένου πέραν του 3%
| Συγχωνευθέντα/Ενταχθέντα επικουρικά ταμεία | Επιπλέον εισφορά επικουρικής (%) |
| ΙΚΑ-ΕΤΕΑΜ Βαρέα | 2 ως 3 |
| ΤΕΑΠΕΤΕ (Εμπορικής Τράπεζας) | 2 ως 8,75 |
| ΔΕΗ (παλαιοί και νέοι ασφαλισμένοι) | 1 ως 4 |
| ΛΕΠΕΤΕ (Εθνικής) | 11 |
| ΕΛΕΜ-ΑΤΕ | 6 |
| ΕΡΤ (παλαιοί ασφαλισμένοι) | 1 ως 5 |
| ΕΤΕΑΜ-ΤΕΑΗΕ (ηλεκτρολόγων) | 1 |
| ΕΤΕΑΜ-ΤΑΠΓΤΕ (Γενκής Τράπεζας) | 1 ως 2 |
| ΕΤΕΑΜ-ΤΑΠΕΑΠΙ (ιπποδρομιών) | 1 ως 2 |
| ΕΤΕΑΜ-ΤΕΑΠΑΕ (αεροπορικών εταιριών) | 1,80 ως 12 |
| ΕΤΕΑΜ-ΤΕΑΠΕΤ (τσιμέντων) | 1 ως 2 |
| ΤΕΑΠΙΕΝ (Εμπορικού Ναυτικού) | 1 ως 2 |
| ΤΕΑΠΙΕΝ (υπάλληλοι ΝΑΤ) | 10 |
| ΤΕΑΥΕΚ (εμποροϋπάλληλοι) | 1 ως 3 |
| ΤΕΑΥΝΤΠ (ναυτιλιακών πρακτορείων) | 2 |
| ΤΕΑΧ (χημικών) | 1 ως 4 |
