The Guardian / Gregory Andrew
Μια νέα θεραπεία κατά του καρκίνου μπορεί να εξαφανίσει τους όγκους σε ασθενείς που βρίσκονται σε τελικό στάδιο καρκίνου της κεφαλής και του τραχήλου: αυτή την εκπληκτική ανακάλυψη έκαναν ερευνητές του βρετανικού Institute of Cancer Research (ICR) και του εξιδεικευμένου ογκολογικού νοσοκομείου Royal Marsden στο Λονδίνο. Στις δοκιμές που πραγματοποίησαν, ένα κοκτέιλ ανοσοθεραπευτικών φαρμάκων αξιοποίησε το ανοσοποιητικό σύστημα των ασθενών προκειμένου να σκοτώσει τα καρκινικά τους κύτταρα και πυροδότησε «μια θετική τάση» όσον αφορά την επιβίωσή τους.
Ενας ασθενής, τον οποίο όλοι περίμεναν να πεθάνει πριν από τέσσερα χρόνια, μίλησε στην «Guardian» για την «απίστευτη» στιγμή που τον κάλεσαν οι νοσοκόμες, κάπου οκτώ εβδομάδες αφότου εντάχθηκε στη δοκιμή, προκειμένου να του πουν πως ο όγκος του είχε «εξαφανιστεί εντελώς».
Ο 77χρονος σήμερα Μπάρι Αμπροουζ διαγνώσθηκε με καρκίνο στον φάρυγγα το 2017: του είπαν πως είχε ήδη κάνει μετάσταση στους πνεύμονές του και πως η μόνη εναλλακτική επιλογή για αυτόν ήταν η παρηγορητική αγωγή. «Οταν μου είπαν για τη δοκιμή…», δήλωσε, «δεν δίστασα να συμμετάσχω – τι είχα να χάσω; Αποδείχθηκε μια σανίδα σωτηρίας».
Δύο μήνες μετά, ο όγκος στον φάρυγγά του είχε εξαφανιστεί. Υπήρχε βέβαια ακόμα ασθένεια στους πνεύμονές του, αλλά ο Αμπροουζ υποβλήθηκε κατόπιν σε χημειοθεραπεία καθώς και σε χειρουργική επέμβαση και δεν εμφανίζει πλέον κανένα ίχνος καρκίνου. Πέρασε την περασμένη εβδομάδα κάνοντας κρουαζιέρα με τη σύζυγό του ανοιχτά των ακτών του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως ο συνδυασμός νιβολουμάμπης και ιπιλιμουμάμπης περιόρισε το μέγεθος των όγκων σε ασθενείς με τελικό στάδιο καρκίνου της κεφαλής και του τραχήλου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, ο καρκίνος τους εξαφανίστηκε, αφήνοντας κατάπληκτους ακόμα και τους γιατρούς.
Ο συνδυασμός των δύο ανοσοθεραπευτικών φαρμάκων, πιστεύουν οι ειδικοί, θα μπορούσε να αποδειχθεί ένα αποτελεσματικό νέο όπλο εναντίον πολλών μορφών προχωρημένου καρκίνου. Αποτελέσματα άλλων δοκιμών του ίδιου συνδυασμού έχουν ήδη δείξει ανάλογα οφέλη για ασθενείς με τελικό στάδιο καρκίνου των νεφρών, του δέρματος και του παχέος εντέρου.
Πέραν του ότι ενισχύει τις μακροπρόθεσμες πιθανότητες επιβίωσης των ασθενών, επισήμαναν οι επιστήμονες, η ανοσοθεραπευτική αγωγή πυροδότησε σαφώς λιγότερες ανεπιθύμητες παρενέργειες σε σύγκριση με τη συχνά εξουθενωτική φύση της «ακραίας» χημειοθεραπείας, της συνήθους θεραπείας που προσφέρεται σε πολλούς ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο. «Παρότι έπρεπε να μεταβαίνω δύο φορές την εβδομάδα από το Σάφολκ στο Λονδίνο για τη θεραπεία», δήλωσε ο Μπάρι Αμπροουζ, «δεν είχα ουσιαστικά καθόλου παρενέργειες και μπόρεσα να συνεχίσω να κάνω τα πράγματα που αγαπώ: ιστιοπλοΐα, ποδήλατο και να περνάω χρόνο με την οικογένειά μου».
Βέβαια, τα αποτελέσματα από τη δοκιμή τρίτου σταδίου, στην οποία συμμετείχαν σχεδόν 1.000 ασθενείς με καρκίνο της κεφαλής και του τραχήλου σε τερματικό στάδιο, θεωρούνται πρώιμα και στατιστικά μη σημαντικά, σύμφωνα ωστόσο με το ICR είναι «κλινικά σημαντικά», με κάποιους ασθενείς να ζουν μήνες ή και χρόνια περισσότερο και να υπομένουν λιγότερες ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Για «πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα» έκανε λόγο, μιλώντας στην «Guardian», ο καθηγητής Κρίστιαν Χέλιν, διευθύνων σύμβουλος του ICR. «Οι ανοσοθεραπείες είναι ηπιότερες, ευφυέστερες θεραπείες που μπορούν να προσφέρουν σημαντικά οφέλη στους ασθενείς», πρόσθεσε. Μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο, περίπου 12.000 άνθρωποι διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο με καρκίνο της κεφαλής και του τραχήλου, συχνά ενώ βρίσκονται ήδη σε προχωρημένο στάδιο. Υπάρχει κατεπείγουσα ανάγκη καλύτερων, ηπιότερων θεραπειών για αυτούς.
Τα αποτελέσματα της δοκιμής δείχνουν πως ο ανοσοθεραπευτικός συνδυασμός αποδείχθηκε ιδιαίτερα επιτυχημένος σε μια ομάδα ασθενών των οποίων οι όγκοι είχαν υψηλά επίπεδα ενός βιοδείκτη ονόματι PD-L1. Τα ποσοστά επιβίωσης στους ασθενείς με υψηλά επίπεδα PD-L1 που έλαβαν το ανοσοθεραπευτικό κοκτέιλ ήταν τα υψηλότερα που έχουν καταγραφεί ποτέ σε κλινική δοκιμή θεραπείας πρώτης γραμμής για υποτροπιάζοντα ή μεταστατικό καρκίνο της κεφαλής και του τραχήλου.
Οι ασθενείς αυτοί έζησαν κατά μέσο όρο τρεις μήνες περισσότερο από ό,τι εκείνοι που υποβλήθηκαν σε χημειοθεραπεία. Η μέση συνολική επιβίωση για αυτούς ήταν 17,6 μήνες, ο υψηλότερος μέσος όρος που έχει καταγραφεί ποτέ για τη συγκεκριμένη ομάδα ασθενών.
Οι ερευνητές ελπίζουν πως τα μελλοντικά αποτελέσματα της δοκιμής CheckMate 651, η οποία χρηματοδοτείται από την Bristol Myers Squibb, θα δείξουν περαιτέρω οφέλη της θεραπείας για τους ασθενείς με προχωρημένους καρκίνους κεφαλής και τραχήλου.
«Παρά την έλλειψη στατιστικής σημασίας, αυτά τα αποτελέσματα είναι κλινικά σημαντικά», δήλωσε ο καθηγητής Κέβιν Χάρινγκτον, καθηγητής βιολογικών αντικαρκινικών θεραπειών στο ICR και σύμβουλος κλινικός ογκολόγος στο Royal Marsden, που ηγήθηκε της δοκιμής CheckMate 651. «Απαιτείται πιο μακροπρόθεσμη παρακολούθηση προκειμένου να δούμε αν μπορούμε να καταδείξουμε οφέλη ως προς τη συνολική επιβίωση για όλους τους ασθενείς στη δοκιμή».
